Boliviya: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 62: | Sətir 62: | ||
|qeyd = |
|qeyd = |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
'''Boliviya''' (tam adı: '''Boliviya Çoxmillətli Dövləti'''; {{lang-es|Estado Plurinacional de Bolívia}}) — [[Cənubi Amerika]]da dövlət. Paytaxtı [[Sukre]] şəhəridir, [[La Pas (Boiviya)|La Pas]] ,[[Koçabamba]], [[Santa Cruz]], [[Potosi]] kimi digər böyük şəhərləri də var. |
'''Boliviya''' (tam adı: '''Boliviya Çoxmillətli Dövləti'''; {{lang-es|Estado Plurinacional de Bolívia}}) — [[Cənubi Amerika]]da dövlət. Paytaxtı [[Sukre]] şəhəridir, [[La Pas (Boiviya)|La Pas]] ,[[Koçabamba]], [[Santa Cruz]], [[Potosi]] kimi digər böyük şəhərləri də var. |
||
Ölkə Boliviya idarəçiliyi dövründə '''Yuxarı Peru''' adlandırılırdı. Sonradan ölkəyə [[Cənubi Amerika]]nı [[ispan]] əsarətindən qurtaran [[Simon Bolivar]]ın şərəfinə '''Boliviya''' (''[[Simon Bolivar|Bolivar]]ın ölkəsi'') adı verilmişdir. |
Ölkə Boliviya idarəçiliyi dövründə '''Yuxarı Peru''' adlandırılırdı. Sonradan ölkəyə [[Cənubi Amerika]]nı [[ispan]] əsarətindən qurtaran [[Simon Bolivar]]ın şərəfinə '''Boliviya''' (''[[Simon Bolivar|Bolivar]]ın ölkəsi'') adı verilmişdir. |
||
== Tarix == |
== Tarix == |
||
Boliviya 1809-cu ildə [[İspaniya]]yadan müstəqilliyini elan etməsinə baxmayaraq, [[ispan]] |
Boliviya 1809-cu ildə [[İspaniya]]yadan müstəqilliyini elan etməsinə baxmayaraq, [[ispan]] əsgərlərinin ölkədən çıxarılması [[Boliviya İstiqlal müharibəsi]]nin sonucunda 1825-ci ildə gerçəkləşdirildi. |
||
Müstəqillikdən sonra Boliviyadakı [[siyasi hakimiyyət]] sıx kəsintiyə uğramışdır. Ölkə milli müstəqilliyini qazandığı 1825-ci ildən indiki dövrə qədər yüz səksənə yaxın [[inqilab]], ondan çox dəyişdirilmiş [[konstitusiya]] və səksənə yaxın prezident gördü. Prezidentlərdən bəziləri hakimiyyəti qan tökərək ələ keçirdilər və yenə eyni şəkildə hakimiyyətdən getməli oldular .Altı prezident hakimiyyətdə olduğu zaman öldürülüb. |
Müstəqillikdən sonra Boliviyadakı [[siyasi hakimiyyət]] sıx kəsintiyə uğramışdır. Ölkə milli müstəqilliyini qazandığı 1825-ci ildən indiki dövrə qədər yüz səksənə yaxın [[inqilab]], ondan çox dəyişdirilmiş [[konstitusiya]] və səksənə yaxın prezident gördü. Prezidentlərdən bəziləri hakimiyyəti qan tökərək ələ keçirdilər və yenə eyni şəkildə hakimiyyətdən getməli oldular .Altı prezident hakimiyyətdə olduğu zaman öldürülüb. |
||
⚫ | |||
Boliviyanın qonşu dövlərlərlə, xüsusi ilə də [[Çili]] və [[Paraqvay]] ilə olan əlaqələri gərgin olmuşdur. 1879-ci ildə müttəfiqi [[Peru]] ilə birlikdə, sərhəd probleminə görə Çiliyə hücum etdi. Ancaq 1883-cü ildə bitən [[Sakit okeanı müharibəsi]] Boliviya üçün məğlubiyyətlə bitdi. [[Sakit Okean]] bölgəsindəki sahil xəttini Çiliyə verməli olan Boliviyanın [[okean]] ilə olan əlaqəsi kəsildi və ölkə quru ərazi dövlətinə döndü. Boliviya xalqı bu müharibənin nəticələrini indi də unuda bilmir. |
|||
Boliviya həmcinin 1899-1903-cü illərdə [[Akri müharibəsi]]ndə ərazisinin 191.000 km² ərazisini itirir. Ölkədə yenə bir sərhəd problemi üzündən 1932-cı ildə qonşu Paraqvay ilə müharibə edir. [[Chaco Müharibəsi]] adlandırılan bu müharibə 1935-cı ildə, Paraqvayın zəfəri ilə sona çatır, Boliviyaisə mübahisəli bölgənin ancaq beşdə birini torpaqlarına qata bilir. |
|||
== Coğrafiya == |
== Coğrafiya == |
||
Sətir 77: | Sətir 79: | ||
== Demoqrafiya == |
== Demoqrafiya == |
||
2001-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən Boliviyanın 8.274.325 nəfər əhalisi |
2001-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən Boliviyanın 8.274.325 nəfər əhalisi vardır .<ref>[http://statoids.com/ubo.html Administrative Divisions of Countries ("Statoids") : Population of Bolivia by 2001-09-05 census. Source: Instituto Nacional de Estadística de Bolivia]</ref> |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
Sətir 84: | Sətir 86: | ||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
{{Latın Amerikasısının subregionaları}} |
{{Latın Amerikasısının subregionaları}} |
||
{{Boliviya-qaralama}} |
|||
[[Kateqoriya:Boliviya]] |
[[Kateqoriya:Boliviya]] |
17:55, 10 aprel 2015 tarixindəki versiya
Boliviya | |||||
---|---|---|---|---|---|
isl. Estado Plurinacional de Bolivia keçua Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta aym. Wuliwya Suyu Quarani Tetã Volívia | |||||
| |||||
La Unión es la Fuerza, Unity is Strength, Обединението е силата, Bolivia awaits you, Адзінства — сіла | |||||
Rəsmi dili | İspan, Keçua, Aymara, Quarani və digər 33 dil | ||||
Paytaxt | Sukre | ||||
Ən böyük şəhər | La Pas, Santa Kruz de la Sierra, Koçabamba | ||||
İdarəetmə forması | Prezident Respublikası | ||||
Sahəsi | Dünyada 27-ci | ||||
• Ümumi | 1 098 581 km² | ||||
• Su sahəsi (%) | 1,29 | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 9 775 246 nəfər (84-cü) | ||||
• Sıxlıq | 8,9 nəf./km² | ||||
ÜDM (nominal) | |||||
• Ümumi | 67 dollar | ||||
Valyuta | Boliviya bolivianosu | ||||
İnternet domeni | .bo | ||||
ISO kodu | BO | ||||
BOK kodu | BOL | ||||
Telefon kodu | +591 | ||||
Saat qurşaqları | |||||
Nəqliyyatın yönü | sağ[d][1] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Boliviya (tam adı: Boliviya Çoxmillətli Dövləti; isp. Estado Plurinacional de Bolívia) — Cənubi Amerikada dövlət. Paytaxtı Sukre şəhəridir, La Pas ,Koçabamba, Santa Cruz, Potosi kimi digər böyük şəhərləri də var.
Ölkə Boliviya idarəçiliyi dövründə Yuxarı Peru adlandırılırdı. Sonradan ölkəyə Cənubi Amerikanı ispan əsarətindən qurtaran Simon Bolivarın şərəfinə Boliviya (Bolivarın ölkəsi) adı verilmişdir.
Tarix
Boliviya 1809-cu ildə İspaniyayadan müstəqilliyini elan etməsinə baxmayaraq, ispan əsgərlərinin ölkədən çıxarılması Boliviya İstiqlal müharibəsinin sonucunda 1825-ci ildə gerçəkləşdirildi.
Müstəqillikdən sonra Boliviyadakı siyasi hakimiyyət sıx kəsintiyə uğramışdır. Ölkə milli müstəqilliyini qazandığı 1825-ci ildən indiki dövrə qədər yüz səksənə yaxın inqilab, ondan çox dəyişdirilmiş konstitusiya və səksənə yaxın prezident gördü. Prezidentlərdən bəziləri hakimiyyəti qan tökərək ələ keçirdilər və yenə eyni şəkildə hakimiyyətdən getməli oldular .Altı prezident hakimiyyətdə olduğu zaman öldürülüb.
Boliviyanın qonşu dövlərlərlə, xüsusi ilə də Çili və Paraqvay ilə olan əlaqələri gərgin olmuşdur. 1879-ci ildə müttəfiqi Peru ilə birlikdə, sərhəd probleminə görə Çiliyə hücum etdi. Ancaq 1883-cü ildə bitən Sakit okeanı müharibəsi Boliviya üçün məğlubiyyətlə bitdi. Sakit Okean bölgəsindəki sahil xəttini Çiliyə verməli olan Boliviyanın okean ilə olan əlaqəsi kəsildi və ölkə quru ərazi dövlətinə döndü. Boliviya xalqı bu müharibənin nəticələrini indi də unuda bilmir.
Boliviya həmcinin 1899-1903-cü illərdə Akri müharibəsində ərazisinin 191.000 km² ərazisini itirir. Ölkədə yenə bir sərhəd problemi üzündən 1932-cı ildə qonşu Paraqvay ilə müharibə edir. Chaco Müharibəsi adlandırılan bu müharibə 1935-cı ildə, Paraqvayın zəfəri ilə sona çatır, Boliviyaisə mübahisəli bölgənin ancaq beşdə birini torpaqlarına qata bilir.
Coğrafiya
Boliviyanın ərazisi 1.098.581 km²-dir .[2]
Demoqrafiya
2001-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən Boliviyanın 8.274.325 nəfər əhalisi vardır .[3]
İstinadlar
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
- ↑ Administrative Divisions of Countries ("Statoids") : Departments of Bolivia
- ↑ Administrative Divisions of Countries ("Statoids") : Population of Bolivia by 2001-09-05 census. Source: Instituto Nacional de Estadística de Bolivia