Namaz: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 134: | Sətir 134: | ||
'''4.''' Dəvə saxlanınan yerdə; |
'''4.''' Dəvə saxlanınan yerdə; |
||
=Namazda bəyənilməyən əməllər (məkruhlar)= |
|||
<poem>1. Yuxarı baxmaq; |
|||
2. Səbəbsiz yerə başı döndərmək; |
|||
3. Namazdan yayındıran şeylərə baxmaq; |
|||
4. Əlləri belə qoymaq; |
|||
5. Səcdədə dirsəkləri yerə qoymaq; |
|||
6. Gözləri yummaq; |
|||
7. Səbəbsiz yerə namazı batil etməyən artıq hərəkətlər etmək (qaçınmaq, tərpənmək və s.); |
|||
8. Ortalığa yemək qoyulduğu zaman; |
|||
9. Eyni rəkətdə [[Fatihə]]ni təkrar oxumaq; |
|||
10. Sidiyi, havanı və zorla saxlayaraq ayaqyoluna getməmək. |
|||
11. Namazdan qabaq pencəyin və ya köynəyin qollarını çırmalamaq; |
|||
12. Çiyni açıq namaz qılmaq; |
|||
13. Üzərində müxtəlif [[heyva]]n, [[quş]], [[insan]] və s. şəkli olan paltarda, habelə bu növ şəkillərin qarşısında və ya üstündə namaz qılmaq; |
|||
14. Namaz qılanın qabağında [[sütrə]]nin olmaması; |
|||
15. Niyyəti ürəkdə deyil, dillə ifadə etmək; |
|||
16. Rükuda olarkən belin və qolların düz olmaması; |
|||
17. Sıraların tam şəkildə düzəldilməməsi, namaz qılanlar arasında boşluğun olması; |
|||
18. Səcdə zamanı başla dizlər, həmçinin dirsəklərlə bel arasında məsafə (boşluq) qoymamaq. |
|||
19. Camaat namazında imamdan qabaq hərəkət ermək. |
|||
20. Rüku və səcdədə [[Quran]] oxumaq. |
|||
21. [[Məscid]]də yer seçib daima yalnız o yerdə namaz qılmaq.</poem> |
|||
== Mənbə == |
== Mənbə == |
||
06:19, 13 noyabr 2009 tarixindəki versiya
| İslam |
|---|
| İslamda iman |
| Allah • Allahın varlığı və təkliyi • Mələklər • Müqəddəs kitablar • Məhəmməd peyğəmbər və digər peyğəmbərlər • İmamət • Axirət • Kəlmeyi-şəhadət |
| Firuiddin |
| Namaz • Zəkat • Xüms • Oruc • Həcc |
| İslamda xüsusi günlər |
| Besət bayramı • Ramazan bayramı • Qurban bayramı • Qədir-Xum |
| Quran |
| Sünni • Hədis • Təsəvvüf · Fiqh • Kəlam • Şəriət |
| İslam tarixi |
| Əhli-Beyt • Səhabə • Şiəlik • Sünnilik • Xaricilik • Dörd xəlifə • İmamət • Məhəmməd |
       |
Namaz (Farsca: نماز), - dinin sütunlarından biridir.
Gündəlik vacibi namazlar
Şəriətə görə, müsəlmanlar gündə beş vaxt vacibi namaz qılmalıdırlar:
Sübh
Sübh namazı 2 rəkətdir və 2-ci fəcrdən gün çıxana qədər arada qılınır.
Zöhr
Zöhr namazı 4 rəkətdir. Əvvəl vaxtı günortadır, son vaxtı isə şam azanına 4 rəkətlik namaz qılmaq üçün vaxt qalana qədərdir.
Əsr
Əsr namazı 4 rəkətdir. Zöhrdən sonra qılınır və onun əvvəl vaxtı günortadan 4 rəkətlik namaz qılmaq üçün vaxt keçəndən sonra başlayır. Şam azanına qədər qılınmalıdır.
Şam
Şam namazı 3 rəkətdir. Əvvəl vaxtı Günəş qürub edərkən günxıxan tərəfdən gələn işartının başımızın üstündən günbatan tərəfə keçdiyi vaxtdır. Axır vaxtı isə gecəyarısına 4 rəkətlik namaz qılmaq üçün vaxt qalana qədərdir.
İşa
İşa namazı 4 rəkətdir. Şam namazından sonra qılınır və axır vaxtı gecəyarısıdır.
Qeyd: Müsafir olanlar zöhr, əsr və işa namazları 2 rəkət qılırlar.
Digər vacibi namazlar
Müstəhəb namazlar
Gündəlik müstəhəb namazlar
Gündəlik müstəhəb (nafilə) namazlar 34 rəkətdir.
- Sübh namazının nafiləsi 2 rəkətdir və sübh namazından əvvəl qılınır.
- Zöhr namazının nafiləsi 8 rəkətdir və zöhr namazından əvvəl qılınır;
- Əsr namazının nafiləsi 8 rəkətdir və əsr namazından sonra qılınır;
- Şam namazının nafiləsi 4 rəkətdir şam namazından sonra qılınır.
- İşa namazının nafiləsi ya 1 rəkət ayaq üstə, ya da 2 rəkət oturan halda (bu, 1 rəkət hesab olunur) işa namazından sonra qılınır.
- Gecə namazı 11 rəkətdir.
Digər müstəhəb namazlar
1. Vəhşət namazı 2 rəkətdir. Meyyid dəfn olunan gecə işa namazından sonra qılınır. Qılınma qaydası belədir: Sübh namazı kimi qılınır, amma birinci rəkətdə həmd surəsindən sonra Ayətul-kursi, ikinci rəkətdə isə həmd surəsindən sonra 10 dəfə Qədr surəsi oxunur. Namaz qıldıqdan sonra deyirsən: "Allahummə salli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd. Vəbəs səvabəha ila qəbri «fulan»" (fulan kəlməsinin yerinə mərhumun adını deyirsən).
2. Qədr gecəsinin namazı 2 rəkətdir. Sübh namazı kimi qılınır, amma birinci və ikinci rəkətdə həmd surəsindən sonra 7 dəfə İxlas surəsi oxunur. Qılınma vaxtı Qədr gecəsi ehtimal olunan gecə sübh azanına kimidir.
3. Ğufeylə namazı.
Cümə namazı
Cümə günü zöhr namazının vaxtında qılınır. Hazırda Sünni məzhəbində cümə namazının qılınması vacib, şiə məzhəbində isə zəmanə imamı (ə.f.) qeybdə olduğundan, təxyiri-vacibdir, yəni cümə namazı (yaxud cümə gününün zöhr namazı) qılımaq mükəlləfin öz ixtiyarındadın.
Cümə namazı 2 xütbə və namazdan ibarətdir.
Xütbələrin vacibi miqdarı
1. Allaha həmd etmək. 2. Allaha səna (tərif) etmək 3. Peyğəmbər (s) və Əhli-Beytinə salam və salavat göndərmək! 4. Camaatı təqvaya dəvət etmək. 5. Qurani-Kərimin kiçik surələrindən birini oxumaq.
Qeyd: Xütbə ayaq üstə oxunur və xütbə söyləyəyn iki xütbə arasında bir qədər oturur.
Namaz
Bu namaz 2 rəkətdən ibarət olub, birinci rəkətində rukudan qabaq, ikinci rəkətdə isə rukudan sonra qunut tutulur.
Müstəhəbdir ki, birinci rəkətdə həmd surəsindən sonra Cümə surəsi, ikinci rəkətdə isə həmd surəsindən sonra Munafiqun surəsi oxunsun.
Namazın qılınma qaydası
Namaz qılarkən insan təharətli olmalıdır, yəni boynunda cənabət qüslü (cinsi əlaqədə olma, möhtəlim olma, nifas, heyz, məssi-meyyit (meyyitə toxunma) və s.) olmamalı və dəstəmazlı olmalıdır.
Namaz qılanın paltarı və bədəni pak olmalıdır.
Namazın vacib olduğu kəslər
Namaz və habelə islam şəriətinin bütün göstərişləri şəriət baxımından həddi-büluğa çatmış bütün oğlan və qızlara vacibdir.
Oğlanların həddi-büluğa çatma şərtləri aşağıdakı üç əlamətdən biridir:
1.Hicri-qəməri tarixi ilə on beş yaşına çatmaq;
2.İhtilam (yuxuda olarkən ondan sperma xaric olması);
3. Hətta on beş yaşından qabaq olsa belə, cinsiyyət üzvlərinin ətrafında qalın tüklərin bitməsi.
Qızların həddi-büluğa çatması ilk aybaşı olması ilə müəyyən olunur. Bu hal müxtəlif yerlərdə müxtəlif olur və adətən hicri-qəməri tarixi ilə doqquz yaşına çatmanda baş berir.
Kişi və qadın bir sıra təbii fərqlərdən başqa, bütün vacib əməl və hüquqlarda bir-biri ilə bərabər sayılırlar.
Qadınla kişinin namazlarının arasında olan əsas fərqlər
1. Kişilər qısa paltarla da namaz qıla bilərlər və onlar üçün təksə cinsiyyət üzvlərini örtmək vacibdir. Amma müstəhəbdir ki, kişilər də təmiz və səliqəli paltar geyindikləri halda namaz qılsınlar.
Qadınlar isə namazı otaqda tənha olsalar belə, yalnız şəri örtüklə qılmalıdırlar. Şəri örtük dedikdə üz, əllər və ayaqlardan başqa bədənin qalan hissəsini tamamilə örtmək nəzərdə tutulur. Həmçinin bu örtüyün müəyyən bir paltar olması da şərt olunmamışdır. Beləliklə də, bədəni göstərən nazik paltarlar istisna olmaqla, hər hansı bir adi paltarla namaz qılmaq olar.
2. Kişinin ipək paltar geyib qızıldan istifadə etməsi haramdır və belə bir halda namazı batil sayılır. Qadının isə istər namaz, istərsə də başqa hallarda ipək və qızıldan istifadə etməsi caizdir.
3. Kişiyə sübh, şam və işa namazlarının həmd və surələrini ucadan, Zöhr, və Əsr namazlarının həmd və surəsini isə asta oxuması vacibdir. Bu hökm qadına vacib deyil, əksinə qadın Sübh, Məğrib və Işa namazlarının həmd və surələrini uca və ya asta oxumaqda ixtiyara malikdir.
Amma bununla belə, onlara da kişilər kimi zöhr və əsr namazlarının qiraətini asta oxumaq vacibdir.
4. Heç bir halda namaz kişinin boynundan götürülməz, qadınlar isə aybaşı (heyz) və nifas hallarında namaz qılmamalıdırlar. Bu günlərdə qılmadıqları namazların qəzası vacib də deyildir. Oruslarının qəzasını isə tutmalıdırlar.
TƏSBİH NAMAZI
Rəsulullah (s.ə.s.) möhtərəm əmisi Həzrəti Abbasa bir hədiyyə və lütf olaraq bu namazı tövsiyə etmişdir. “Bax, sənə on faydası olan bir şey öyrədim; bunu etsən ilk-son, köhnə-yeni, bilməyərək və ya bilərək işlədiyin, böyük-kiçik günahlarını və gizli və aşkar işlədiyin on cür gunahını Allah bağışlayar”.
Təsbih namazı dörd rükətli bir namazdır. Hər rükətində 75 dəfə “Snbhanallahi vəl-hamdu lilləhi və lə iləhə illəllahu vallahu Əkbər” cümləsi oxunur.
- İlk rükətdə “Subhanəkə” dən sonra, ikinci rükətdə isə “Fatihə”dən əvvəl 15 dəfə
- “Fatihə” və surə oxunduqdan sonra 10 dəfə
- Rükuda 3 dəfə “Subhanə-Rabbiyəl azim” dedikdən sonra 10 dəfə
- Rükudan qalxandan sonra 10 dəfə
- Səcdədə 3 dəfə “Subhanə Rabbiyəl ala” deyilndən sonra 10 dəfə
- Səcdədən qalxıb oturanda 10 dəfə
- İkinci dəfə səcdəyə gedib 3 dəfə “Subhanə Rabbiyəl ala” deyiləndən sonra 10 dəfə
Beləcə, 4 rekətdə cəmi 300 təsbih oxunmuş olur.
Bu namazı heç olmazsa həyatında bir dəfə qılmaq tövsiyə edilir.
Namazın qılınması üçün qadağan olunmuş yerlər
1. Murdar yerlər;
2. Qəbrstanlıqda (meyit dəfn olunmuş yerdə), qəbrə üz tutmaqla və ya onun üstündə namaz qılmaq (cənazə namazı müstəsnadır);
3. Hamam və tualetdə;
4. Dəvə saxlanınan yerdə;
Namazda bəyənilməyən əməllər (məkruhlar)
1. Yuxarı baxmaq;
2. Səbəbsiz yerə başı döndərmək;
3. Namazdan yayındıran şeylərə baxmaq;
4. Əlləri belə qoymaq;
5. Səcdədə dirsəkləri yerə qoymaq;
6. Gözləri yummaq;
7. Səbəbsiz yerə namazı batil etməyən artıq hərəkətlər etmək (qaçınmaq, tərpənmək və s.);
8. Ortalığa yemək qoyulduğu zaman;
9. Eyni rəkətdə Fatihəni təkrar oxumaq;
10. Sidiyi, havanı və zorla saxlayaraq ayaqyoluna getməmək.
11. Namazdan qabaq pencəyin və ya köynəyin qollarını çırmalamaq;
12. Çiyni açıq namaz qılmaq;
13. Üzərində müxtəlif heyvan, quş, insan və s. şəkli olan paltarda, habelə bu növ şəkillərin qarşısında və ya üstündə namaz qılmaq;
14. Namaz qılanın qabağında sütrənin olmaması;
15. Niyyəti ürəkdə deyil, dillə ifadə etmək;
16. Rükuda olarkən belin və qolların düz olmaması;
17. Sıraların tam şəkildə düzəldilməməsi, namaz qılanlar arasında boşluğun olması;
18. Səcdə zamanı başla dizlər, həmçinin dirsəklərlə bel arasında məsafə (boşluq) qoymamaq.
19. Camaat namazında imamdan qabaq hərəkət ermək.
20. Rüku və səcdədə Quran oxumaq.
21. Məsciddə yer seçib daima yalnız o yerdə namaz qılmaq.
Mənbə
- İslam (qısa məlumat kitabı). Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası. Bakı: 1989, səh.100-101.