Xorasan kürdləri
| Özünüadlandırma | |||
|---|---|---|---|
| kürd. کوردانی خۆراسان/Kurdên Xorasanê | |||
| Ümumi sayı | |||
| 500,000[1]–1,000,000[2] | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Dini | |||
| Qohum xalqlar | |||
Xorasan kürdləri (kürd. کوردانی خۆراسان/Kurdên Xorasanê, fars. کردهای خراسان) — İranın şimal-şərqində, İran–Türkmənistan sərhədi boyunca Şimali Xorasan və Rəzəvi Xorasan ostanlarında yaşayan kürdlər. Xorasanda təxminən 696 kürd kəndi var.[3]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kürdlərin indiki Türkiyə və Cənubi Qafqazdan Xorasana sürgün edilməsi Səfəvi şahı I İsmayıl tərəfindən təşəbbüs edilmiş və XVI əsrin əvvəllərində I Təhmasib hakimiyyəti dövründə davam etdirilmişdir. 1598–1601-ci illərdə daha 45 min kürd ailəsi sürgün edilmişdir. Sonrakı onilliklərdə I Abbas tərəfindən Xorasanda Astrabaddan Çinarana qədər uzanan beş kürd bölgəsi qurulmuşdur. Əfşar şahı Nadir Şahın dövründə Ərdalan kürdləri və artıq Xorasana sürgün edilənlər Gilan ərazisinə yerləşdirilmişdir.[4]
Deportasiyaların əsas səbəbi Mərkəzi Asiyadakı türkmən və özbək köçərilərinə qarşı müdafiə xətti yaratmaq istəyi idi.[5]
Tayfalar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xorasandakı kürd tayfaları arasında Əmar, Bəçvan, Bədlan, Bərivan, Bicərvan, Çapəş, Davan, Həməzkan, İzan, Keyvan, Məmyan, Məstiyan, Mozdegan, Palokan, Qaçkan, Qarabaş, Qaraçur, Qaraman, Rəşvan, Rudkan, Sevkan, Silsəpuran, Şad, Şeyxkan, Şirvan, Torosan, Tukan, Tupkan, Zəfəran, Zəngilan, Zərəqkan, Zərdkan və Zeydandır. Onlar hamısı kurmanci ləhçəsində danışır[6] və şiə müsəlmanlarıdır.[7]
Digər tayfalara lək dilində danışan Kəlat və Dərəgazda yaşayan ləklər daxildir.[8]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Fray, 2012
- ↑ Madih, (2007). səh. 1
- ↑ Mədi, (2007). səh. 12
- ↑ Mədi, (2007). səh. 14
- ↑ Mədi, (2007). səh. 13
- ↑ Mədi, (2007). səh. 17–18
- ↑ Mədi, (2007). səh. 11
- ↑ Həmzəyi, 2015
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Mədi, Abbas Əli. "The Kurds of Khorasan". Iran and the Caucasus. 11 (1). 2007: 11–31. doi:10.1163/157338407X224879.
- Həmzəyi, Məhəmməd Rza. Lak tribe (ingilis). Encyclopædia Iranica. 2015.
- Fray, R. N. IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey (ingilis). Encyclopædia Iranica. 2012.