Mstislav Keldış

Vikipediya, azad ensiklopediya
Araz Yaquboglu (müzakirə | töhfələr) tərəfindən edilmiş 05:38, 25 may 2020 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Mstislav Keldış
rus. Мстислав Всеволодович Келдыш
Doğum adı Мстислав Всеволодович Келдыш
Doğum tarixi 28 yanvar (10 fevral) 1911[1][2]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 24 iyun 1978(1978-06-24)[3][4] (67 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək çatışmazlığı
Dəfn yeri
Elm sahələri riyaziyyat, mexanika
Elmi dərəcələri
Elmi adları
İş yerləri
Təhsili
Tanınmış yetirməsi Cəlal Allahverdiyev
Üzvlüyü
Mükafatları Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
"Lenin" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı "Moskvanın müdafiəsinə görə" medalı "1941–1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illik yubileyi" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "Moskvanın 800 illik xatirəsinə" ordeni "Fəxri Legion" ordeni komandoru "Macarıstan Xalq Respublikasının bayrağı" ordeni
"Lenin" mükafatı SSRİ Dövlət mükafatı
"Monqolustan Xalq İnqilabının 50 illiyi" yubiley medalı Order of the Red Banner of Labor "Bernardo O'Higgins" ordeni "Suxe-Bator" ordeni
"Stalin" mükafatı
"Georgi Dimitrov" ordeni "Kiril və Mefodi" ordeni
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Keldış Mstislav Vsevolodoviç ([28 yanvar (10 fevral) 1911[1][2], Riqa, Rusiya imperiyası[6] – 24 iyun 1978[3][4], Moskva, SSRİ[7]) — riyaziyyat və mexanika sahəsində görkəmli sovet alimi. SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki, 1953-cü ildən etibarən SSRİ EA Rəyasət Heyətinin üzvü, 1960-1961-ci illərdə vitse-prezidenti, 1961-1974-cü illərdə prezidenti və 1974-1978-ci illərdə yenidən SSRİ EA Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur.[8]

M.V.Keldış 3 dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1956, 1961, 1971) adına layiq görülmüşdür.

Həyatı

Keldış Mstislav Vsevolodoviç 1931-ci ildə MDU-nu bitirmiş, sonradan MAHİ-da (Mərkəzi Aerohidrodinamika İnstitutu), MDU-da (1937-ci ildən professor) və SSRİ EA-nın V.A.Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda işləmişdir.

Elmi fəaliyyəti

1953-1978-ci illərdə SSRİ EA-nın Tətbiqi Riyaziyyat İnstitutunun direktoru olmuşdur. M.B.Keldışın uçuş aparatları riyaziyyat, mexanika və aeroqazodinamika sahəsində böyük əməyi olmuşdur. SSRİ-də M.B.Keldış hesablama və maşın riyaziyyatı sahəsinin inkişafında yaxından iştirak etməklə, atom və kosmik texnikası üzrə hesablama məsələlərinin effektiv metodlarını yaratmaqla elmə böyük töhfələr vermişdir. O, kosmos tədqiqatları, raket-kosmik sistemlərinin yaradılması və bu işlərin geniş yayıması üzrə təşəbbüskarlardan biridir. 50-ci illərin ortalarında süni peyklərin Yer ətrafı orbitə çıxarılması, gələcəkdə Aya və Günəş sisteminin digər planetlərinə uçuşların nəzəri əsaslarının işlənməsinə rəhbərlik etmişdir. Yerin ilk süni peyklərinin yaradılması üzrə Elmi Tədqiqat İnstitutunun (ETİ) və konstruktor-bürosunun (KB) fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi üzrə Elmi-texniki Şuraya rəhbərlik etmişdir. M.B.Keldış Yer ətrafı kosmik fəza üzrə tədqiqatların aparılması, elmi problemlərin qoyuluşu, planetlərarası mühit, Ay və planetlərin öyrənilməsi, pilotlu uçuşlar proqramlarının həyata keçirilməsinə və həmçinin kosmik uçuşlar və idarəetmə nəzəriyyəsi, naviqasiya və istilik dəyişməsi mexanikasının bir çox problemlərinin həllinə öz bacarıq və əməyini sərf etmişdir. M.B.Keldış "İnterkosmos" proqramı üzrə xarici ölkələrlə əməkdaşlıq edərək elmi işlərə rəhbərlik etmişdir.

1942-1946-cı illərdə SSRİ Dövlət mükafatı və 1957-ci ildə Lenin mükafatına layiq görülmüşdür. 7 Lenin ordeni, 3 Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, medallar və bir çox xarici ordenlərlə təltif edilmişdir.

1978-ci ildə SSRİ EA tətbiqi riyaziyyat və mexanika sahəsində, eləcə də kosmik fəzanın öyrənilməsində nəzəri tədqiqatlar üzrə elmi işlərinə görə M.V.Keldış adına qızıl medal təsis etmişdir.

M.V.Keldış AMEA-nın fəxri üzvü seçilmişdir.[9]

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=24591&l=1.
  2. ↑ 1 2 КЕЛДЫШ // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
  4. ↑ 1 2 Mstislaw W. Keldysch // Munzinger Personen (alm.).
  5. ↑ 1 2 http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-50679.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12.
  6. ↑ 1 2 Келдыш Мстислав Всеволодович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #124999689 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  8. ↑ Keldış Mstislav Vsevolodoviç
  9. ↑ "Keldış Mstislav Vsevolodoviç (1911-1978)" (az.). science.gov.az. 2017. İstifadə tarixi: 2017-03-20.

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mstislav_Keldış&oldid=5164947"