AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu
 | Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
| AMEA Şərqşünaslıq İnstitutu | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Tipi | elmi-tədqiqat institutu |
| Yaradılıb | 1958 |
| Digər məlumatlar | |
| Direktor | Gövhər Baxşəliyeva |
| Ünvan | AZ1073, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., H.Cavid pr., 115 |
| Sayt | orientalstudies.az |
Fizika İnstitutu — AMEA-nın strukturunda olan elmi müəssisə.
Təşkilatın tarixi
Fizika-riyaziyyat və texnika elmləri Bölməsi 1945-ci il martın 31-də Elmlər Akademiyasının ilk Ümumi yığıncağının qərarı ilə yaradılıb. O zaman bölmə "Fizika-texnika elmləri və neft bölməsi" adlanırdı və bölmənin tərkibinə Fizika və Riyaziyyat İnstitutu, Neft İnstitutu və Energetika İnstitutu daxil idi. Bölmənin ilk sədri akademik İ.Q.Yesman olub. 1950–1954-ci illərdə bölməyə akad.Y.Məmmədəliyev sədrlik edib. 1954–1957-ci illərdə isə sədri əvəz edən akademik-katib vəzifəsini akad.M.Nağıyev icra edib. 1957-ci ildə aparılan struktur dəyişiklikləri nəticəsində elmi bölmələr ləğv olunub və elmi müəssisələr müvafiq vitse-prezidentlərə tabe ediliblər. Fizika-texnika elmləri üzrə vitse-prezident akad.Z.Xəlilov seçilib. 1959-cu ildə aparılan yeni struktur dəyişiklikləri nəticəsində Fizika-riyaziyyat və Texnika elmləri bölməsi (FRTEB) təşkil olunub, Fizika İnstitutu, Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu, Energetika İnstitutu, Astrofizika Sektoru bölmənin tərkibinə daxil edilib. Bölmənin akademik-katibi akademik Zahid Xəlilov seçilib. 2001–2015-ci illərdə Bölmənin akademik-katibi akademik A.Hacıyev olub. Hazırda Bölmənin akademik katibi, akademik Nazim Məmmədovdur.
1959-cu ildə Bölmənin Fizika və Riyaziyyat İnstitutu iki müstəqil instituta bölünür: Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu və Fizika İnstitutu. 2002-ci ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetin qərarı ilə 1992-ci ildə yaradılmış Fotoelektronika İnstitutu və H.M.Abdullayev adına Fizika İnstitutunun bazasında Fizika İnstitutu yaradılır. Akademiyanın həqiqi üzvlərindən Həbibulla Əmirxanov, Z.Xəlilov, Həsən Abdullayev, Firudin Haşımzadə, Arif Həşimov və Çingiz Qacar müxtəlif illərdə Fizika İnstitutunun direktoru vəzifəsində çalışıblar. 2013-cü ildən 2021-ci ilədək İnstituta fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, akademik Nazim Timur oğlu Məmmədov rəhbərlik etmişdir. Hazırda İnstitutun baş direktoru akademik Arif Həşimov, icraçı direktoru isə fizika elmləri doktoru Anar Rüstəmov təyin edilmişlər.
İnstitutda Ümumi, İnnovasiya, Fənlərarası və İnformasiya sektorlarına daxil olan 41 laboratoriya və 6 şöbə fəaliyyət göstərir.
Fəaliyyəti
Yarımkeçiriciləri, dielektrikləri, topoloji izolyatorları, nanomaterialları və quruluşları, maqnit materialları, yüksək temperaturlu ifrat keçiriciləri, seqnetoelektrikləri, kompozit materialları və onlar əsasında yaranmış strukturları əhatə edən kondensə olunmuş hal fizikası, bərk cisim elektronikası, nüvə fizikası, elektrofizika və elektroenergetika problemləri.
İnstitutun ixtiraları haqqında (2002–2017)
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2003 0051 (17.04.2003) | S.İ.Mehdiyeva və başq. | Elektrofotoqrafik material |
| İ 20030052 (17.04.2003) | S.H.Rzayev və başq. | Zay mikrosxemlərin aşkar edilmə üsulu |
| İ 2003 0053 (17.04 2003) | S.H.Rzayev və başq. | Kontaktların yaradılması üsulu |
| İ 2003 0066 (24.04 2003) | M.Ə.Ramazanov və başq. | Elektroizolyasiya materialı alınması üsulu |
| İ 2003 0074 (30.04.2003) | E.M.Kərimova və başq. | Fotohəssas materil |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2004 0066 (27.04.2004) | A.M.Həşimov və başq. | Paylayıcı qurğu |
| İ 2004 0067 (27.04.2004) | A.M.Həşimov və başq. | Elektrik veriliş xəttinin açılma qurğusu |
| İ 2004 0180 (20.10 2004) | A.M.Həşimov və başq. | Uçuşmüddətli kütlə spektrometri |
| İ 2004 0071 | H.N.Vəzirov | Fotokatodun aktivlənmə üsulu |
| İ2005 0059 (25.04.2005) | N.Ə.Səfərov və başq. | Elektrik dövrəsinin avtomatik idarə qurğusu |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2005 0060 (25.04.2005) | S.Q.Rzayev və başq. | Yarımkeçicilərdə qeyri-əsas cərəyan daşıyıcılarının diffuziya uzunluğunun və yaşama müddətinin ölçülməsi üsulu |
| İ 2005 0104 (11.07.2005) | Ç.O.Qacar və başq. | Radiospektrometr |
| İ 2005 0105 (17.-7.2005) | M.Ə.Ramazanov və başq. | Fotolüminessenziya kompozisiya materialı |
| İ 2005 0106 (11.07.2005) | M.Ə.Ramazanov və başq. | Fotolüminessent polimer kompozisiya materialı |
| İ 2005 0145 (17.10.2005) | A.M.Paşayev və başq. | Siqnalların zaman təhriflərinin korreksiyasının akustooptik üsulu və onu yerinə yetirən qurğu |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2005 0146 (17.10.2005) | M.K.Kərimov və başq. | Pyezoelektrik kompozit materialların alınması üsulu |
| İ 2006 0007 (06.03.2006) | M.K.Kərimov və başq. | Yüksək effektli matrisalı kompozit elektret materialların alınmasının plazma üsulu |
| İ 2006 0038 (19.04.2006) | A.M.Paşayev və başq. | Yarımkeçici fotorezistor |
| İ 2006 0039 (19.04.2006) | A.M.Paşayev və başq. | Fotoelektrik spektr analizatoru |
| İ 2006 0090 (14.09.2006) | F.F.Əliyev və başq. | Termomaqnit material |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2006 0091 (14.09.2006) | M.K.Kərimov və başq. | Yüksəsk effektli fotovoltaik kompozitlərin alınma üsulu |
| İ 2006 0105 (05.10 2006) | N.C.İsmayılov | Fotoqəbuledici |
| İ 2006 0106 (05.10.2006) | B.H.Tağıyev və başq. | Fotolüminessent material |
| İ 2006 0107 (05.10.2007) | S.İ.Mehdiyeva və başq. | Nazik təbəqəli materialların kristallaşmaya qarşı davamlılığının təyini üsulu |
| İ 2006 0108 (05.10.2006) | E.M.Kərimova və başq. | Tenzohəssas material |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2007 0014 (17.01.2007) | N.M.Abdullayev | n-tip keçirici termoelektrik material |
| İ 2007 0015 (17.01.2007) | A.M.Həşimov və başq. | Çoxkomponentli tullantı sularının təmizlənməsi üsulu |
| İ 2007 0016 (17.01.2007) | M.K.Kərimov və başq. | Yüksək effektli fotorezustiv kompozitin alınma üsulu |
| İ 2007 0059 (04.04.2007) | M.Ə.Ramazanov və başq. | Elektrt üçün material |
| İ 2007 0060 (04.04.2007) | A.M.Həşimov və başq. | Varistor |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2007 0061 (04.04.2007) | E.M.Kərimova və başq. | Fotohəssas material |
| İ 2007 0171 (17.10.2007) | O.Z.Ələkbərov və başq. | Monoklin modifikasiyalı TLinS² Politiplərinin alınma üsulu |
| İ 2007 0172 (17.10.2007) | A.M.Həşimov və başq. | Nazik təbəqəli kompozit varistorun hazırlanması üsulu |
| İ 2008 0037 | M.İ.Ağayev və başq. | Təmizlənmiş natrium bikarbonatın üsulu |
| İ 2008 0041 (07.03.2008) | A.M.Həşimov və başq. | Günəş konsentratoru |
| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| İ 2008 0042 (07.03.2008) | M.K.Kərimov və başq. | Piroelektrik kompozitin alınma üsulu |
| İ 2008 0097 (23.05.2008) | O.Z.Ələkbərov və başq. | Yarımkeçirici ultrabənövşəyi fotodetektor |
| İ 2008 0166 (14.10.2008) | A.M.Həşimov və başq. | Monoklin modifikasiyalı TlİnS² politiplərinin fazadan alınma üsulu |
| İ 2009 0063 (08.04.2009) | B.H.Tağıyev və başq. | Antistoks lüminofor |
| İ 2009 0130 (15.07.2009) | İ.Qasımoğlu və başq. | Qamma-şüalanma detektoru |
Beynəlxalq əlaqələri
Fizika İnstitutu ilə Pakistanın COMSATS İnformasiya və Texnologiyalar İnstitutu (CİİT) arasında elm və təhsil sahəsində əməkdaşlığa dair memorandum imzalanıb.
Təltif və mükafatlar
- Web of Science Awards – 2016-nın "Best Research" nominasiyası
- Tanınmış akademik nəşriyyatlarından olan "Elsevier"in "SCOPUS" mükafatı
İstinadlar
- http://azertag.az/xeber/Elsevier_ve_Elmin_Inkisafi_Fondu_SCOPUS_Mukafati_Azerbaycan_2016ni_teqdim_edib_VIDEO-921527
- http://azpress.az/index.php?lang=az§ionid=news&id=61583
 | |
|---|---|
| Bölmələr | |
| Elmi mərkəzlər | |
| İnstitutlar | |
| Digər | |
Akademik Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi təşkilat. Direktor: Filologiya elmləri doktoru, Gövhər Baxşəli qızı Baxşəliyeva.
Tarixi
AMEA-nın Şərqşünaslıq İnstitutu [1958]-ci ildə Az.SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə EA-nın digər institutlarında fəaliyyət göstərən müvafiq şöbə və qrupların əsasında yaranmışdır.
Şərqşünaslıq İnstitutunun mövcud olduğu illər ərzində Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin tarixi, bu region xalqlarının ictimai-mədəni inkişafı və Azərbaycanla çoxəsrlik mədəni-tarixi əlaqələri institut əməkdaşları tərəfindən tədqiq edilmişdir. İndiyədək institut əməkdaşlarının 400-dən artıq elmi kitabı və bir neçə min elmi məqaləsi çap edilmişdir.
Fəaliyyət istiqamətləri
- Şərq ölkələrinin ictimai-siyasi, iqtisadi və mədəni inkişafı;
- Şərq ölkələri ilə Azərbaycanın münasibətləri, Azərbaycanın və Azərbaycana aid orta əsrlər dövrü yazılı Şərq abidələrinin tədqiqi, islamın tarixi, müasir dövrdə dinin vəziyyəti, Azərbaycan-ərəb, Azərbaycan-fars, Azərbaycan-türk filoloji əlaqələri.
Elmi nəticələr
Son beş ildə İnstitut əməkdaşlarının 50-dən çox elmi kitabı və 400-ə yaxın elmi məqaləsi çapdan çıxmışdır. Bu kitabların ən mühümləri aşağıdakılardır:
- Şihabəd-din an-Hacabu. Cizneopisanie Dcalal ad-Dina Mankburnı. Ərəbcədən tərcümə, ön söz, qeydlər və şərhlər akad. Z.M.Bünyadovundur
- Əbdi bəy Şirazi. Təkmilət-ül-əkbar. Fars dilindən tərcümə, müqəddimə və şərhlər Ə.Rəhimovundur
- G.Baxşəliyeva. Əbül-Fərəc əl-İsfahaninin "Nəğmələr kitabı" və klassik Azərbaycan ədəbiyyatı
- Orta əsrlər Şərqi. Akademik Z.M.Bünyadovun xatirəsinə həsr olunmuş məqalələr toplusu
- Ş.Tağıyeva, Ə.Rəhimli, S.Bayramzadə Güney Azərbaycan
- 1728-ci il Tiflis əyalətinin müfəssəl dəftəri. Giriş və tərcümənin müəllifi t.e.n. Ş.Mustafayev
- V.Mustafayev. Cənubi Azərbaycanlıların milli şüuru
Strukturu
- Türkiyə tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
- İran tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
- Ərəb ölkələrinin tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
- Ərəb filologiyası şöbəsi
- İran filologiyası şöbəsi
- Türk filologiyası şöbəsi
- Din və ictimai fikir tarixi şöbəsi
- Mənbəşünaslıq və yazılı abidələrin tədqiqi və nəşri şöbəsi
- Şərq-Qərb şöbəsi
Həmçinin bax
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
- Ziya Bünyadov
- Gövhər Baxşəliyeva
- Solmaz Tohidi
- Şahin Mustafayev
Xarici keçidlər
- Аzərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
- Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Akademik Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu Arxivləşdirilib 2007-03-21 at the Wayback Machine
| |
|---|---|
| Bölmələr | |
| Elmi mərkəzlər | |
| İnstitutlar | |
| Digər | |