Şəfiqə Axundova
Şəfiqə Axundova | |
---|---|
![]() | |
Sənətçi məlumatları | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Şəki |
Vəfat tarixi | 26 iyul 2013 (89 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Dəfn yeri | II Fəxri Xiyaban |
Vətəndaşlığı |
![]() ![]() |
Peşəsi | bəstəkar |
|
|
Üslub | Klassik musiqi, opera |
Təhsili | Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyası |
Mükafatları |
Xalq artisti![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
Şəfiqə Qulam qızı Axundova (21 yanvar 1924, Şəki – 26 iyul 2013[1], Bakı, Azərbaycan) — Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1973), Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998).
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Şəki şəhərində anadan olub. 1943-1944-cü illərdə A.Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.[2]
O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnaların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), "Ev bizim, sirr bizim" operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.
Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1971-ci ildə "Gəlin qayası" operası ilə musiqisevərləri valeh edib.
26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir[3].
Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
- "Gəlin qayası" operası;
- "Ev bizim, sirr bizim" operettası;
- BSO üçün süitalar;
- Xor üçün silsilələr;
- 300-ə yaxın mahnı və romans.
Video[redaktə | əsas redaktə]
- Elmira Rəhimova - Sənin nəğmən - sözləri: Mirzağa Atəş
- Flora Kərimova - Çinar və mən - sözləri: Nəbi Xəzri
- Flora Kərimova - Həyat, sən nə şirinsən?! - sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
- Flora Kərimova - "Sular qızı" romansı - sözləri: Mustafa Isgəndərzadə
- Flora Kərimova - Ötür illər - sözləri: Zivər Ağayeva
- Rübabə Muradova - Nədən oldu - sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
- Gülağa Məmmədov - Bu torpağa borcluyam - sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
- Zaur Rzayev - İlhamını alar aşiq - sözləri: Rüxsarə İbadova
- Zaur Rzayev - Doğma diyarım -sözləri: Məsum Əliyev
- Səkinə İsmayılova - Neyçün gəlməz - sözləri: Xurşidbanu Natəvan
- Şövkət Ələkbərova - Şəki - sözləri: Şıxəli Qurbanov
- Şövkət Ələkbərova - Yaşatdın elləri - sözləri: Nəriman Həsənzadə
- Anatollu Qəniyev - Qəşəngdir, bəh, bəh - sözləri: Salam Qədirzadə
- Almaz Orucova - Lay lay - sözləri: Süleyman Rüstəm
- Baloğlan Əşrəfov - Gözlərimin işığı sənsən - sözləri: Məsum Əliyev
- Gülyanaq Məmmədova - Gəl, ey səhər - sözləri: Paşa Qəlbinur
- Gülyaz və Gülyanaq Məmmədova bacıları - Mehriban olaq - sözləri: İsgəndər Coşqun
- Uşaq mahnısı "Pişik" - sözləri: Xanımana Əlibəyli
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
Filmoqrafiya[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycan elləri (film, 1976)
- Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)
- Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
- Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.
- Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3.
- Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25.
- Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- 21 yanvarda doğulanlar
- 1924-cü ildə doğulanlar
- Şəkidə doğulanlar
- 26 iyulda vəfat edənlər
- 2013-cü ildə vəfat edənlər
- Bakıda vəfat edənlər
- Azərbaycan SSR dövlət mükafatı laureatları
- "Əmək veteranı" medalı ilə təltif edilənlər
- "Şərəf Nişanı" ordeni laureatları
- Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilənlər
- Əlifba sırasına görə musiqiçilər
- Azərbaycan bəstəkarları
- Opera bəstəkarları
- Qadın bəstəkarlar
- Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri
- Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri
- İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanlar