Şəfiqə Axundova

Şəfiqə Axundova
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi	21 yanvar 1924(1924-01-21)
Doğum yeri	Nuxa, Nuxa qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi	26 iyul 2013(2013-07-26) (89 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Dəfn yeri	II Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti	bəstəkar
Janrlar	opera, klassik musiqi
Musiqi aləti	piano
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (1951–1956)
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şəfiqə Qulam qızı Axundova (21 yanvar 1924, Nuxa – 26 iyul 2013, Bakı) — Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998), "Şöhrət" ordeni laureatı (2005). Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar hesab olunur.

Həyatı

Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Şəki şəhərində anadan olub. 1943–1944-cü illərdə A. Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü. Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.

O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnıların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), "Ev bizim, sirr bizim" operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.

Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operası ilə musiqisevərləri valeh edib.

26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir.

Ailəsi

Şəfiqə Axundovanın oğlu Taleh Hacıyev istedadlı bəstəkar və pianoçu idi.

Mükafatları

• "Şərəf nişanı" ordeni — 9 iyun 1959
• "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 26 noyabr 1973
• "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı — 24 may 1998
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
• "Şöhrət" ordeni — 19 yanvar 2005

Əsərləri

• "Gəlin qayası" operası;
• "Ev bizim, sirr bizim" operettası;
• BSO üçün süitalar;
• Xor üçün silsilələr;
• 300-ə yaxın mahnı və romans.

Filmoqrafiya

1. Azərbaycan elləri (film, 1976)
2. Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)
3. Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)

Ədəbiyyat

• Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.
• Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3.
• Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25.
• Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14.

Xarici keçidlər

• Şəfiqə Axundova
• Azadlıq radiosu — Şəfiqə Axundova ilə vida mərasimi
• Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI Arxivləşdirilib 2016-03-11 at the Wayback Machine
• "Gəlin qaya"nın gəlini

Video

• Elmira Rəhimova — Sənin nəğmən — sözləri: Mirzağa Atəş
• Flora Kərimova — Çinar və mən — sözləri: Nəbi Xəzri
• Flora Kərimova — Həyat, sən nə şirinsən?! — sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
• Flora Kərimova — "Sular qızı" romansı — sözləri: Mustafa Isgəndərzadə
• Flora Kərimova — Ötür illər — sözləri: Zivər Ağayeva
• Rübabə Muradova — Nədən oldu — sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
• Gülağa Məmmədov — Bu torpağa borcluyam — sözləri: Bəxtiyar Vahabzadə
• Zaur Rzayev — İlhamını alar aşiq — sözləri: Rüxsarə İbadova
• Zaur Rzayev — Doğma diyarım -sözləri: Məsum Əliyev
• Səkinə İsmayılova — Neyçün gəlməz — sözləri: Xurşidbanu Natəvan
• Şövkət Ələkbərova — Şəki — sözləri: Şıxəli Qurbanov
• Şövkət Ələkbərova — Yaşatdın elləri — sözləri: Nəriman Həsənzadə
• Anatollu Qəniyev — Qəşəngdir, bəh, bəh — sözləri: Salam Qədirzadə
• Almaz Orucova — Lay lay — sözləri: Süleyman Rüstəm
• Baloğlan Əşrəfov — Gözlərimin işığı sənsən — sözləri: Məsum Əliyev
• Gülyanaq Məmmədova — Gəl, ey səhər — sözləri: Paşa Qəlbinur
• Gülyaz və Gülyanaq Məmmədova bacıları — Mehriban olaq — sözləri: İsgəndər Coşqun
• Uşaq mahnısı "Pişik" — sözləri: Xanımana Əlibəyli