2019 UEFA Avropa Liqası finalı
| 2019 UEFA Avropa Liqası finalı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Turnir | 2018–19 UEFA Avropa Liqası | ||||||
|
|||||||
| Tarix | 29 may 2019 | ||||||
| Yer | Bakı Olimpiya Stadionu, Bakı | ||||||
| Matçın adamı | Eden Hazard (Çelsi)[1] | ||||||
| Hakim | Cian Luka Rokki (İtaliya)[2] | ||||||
| Tamaşaçı | 51370[3] | ||||||
| Hava |
Açıq hava 21 °C (70 °F) 74% rütubət[4] |
||||||
← 2018 2020 → | |||||||
2019 UEFA Avropa Liqası finalı Avropa Liqasının 2018–19 mövsümünün final matçıdır. 29 may 2019-cu ildə Bakı Olimpiya Stadionunda[5] keçirilmişdir.
Finalda iki ingilis klubu – Arsenal və Çelsi üz-üzə gəldi. Bu artıq onuncu turnir finalıdır ki, eyni ölkənin komandaları üz-üzə gəlir. Finalda 4–1 hesabı ilə qalib gələn Çelsi 2019 UEFA Super Kuboku çərçivəsində 2018–19 UEFA Çempionlar Liqası qalibi ilə üz-üzə gəlib.
Bu mövsümdən etibarən UEFA Avropa Liqasının finalı ilə UEFA Çempionlar Liqasının finalı eyni həftədə baş tutacaqdır.[6]. 2018-ci ilin martında UEFA matçda əlavə vaxtın oynanacağı təqdirdə komandalara dördüncü oyunçu əvəzetmə hüququnu verdi. Matçın start fiti Bakı vaxtı ilə 23:00-da səsləndi. Matçda həm də Avropa Liqası finalları tarixində ilk dəfə Video köməkçi hakimdən (VAR) istifadə olunmuşdu.[7]
Məkan[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu final Azərbaycanda keçirilən ilk UEFA turnirinin finalı oldu. Stadion həm də UEFA Avro 2020-nin bəzi oyunlarına ev sahibliyi edəcək.[8]
Seçimlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk dəfə 9 dekabr 2016-cı ildə UEFA klub turnirlərinin finallarının keçirilməsiylə bağlı açıq təklif vermə prosesini başlatdı. Bununla bağlı assosiasiyalar öz maraqlarını 2017-ci ilin yanvarın sonuna kimi bildirməli idilər və rəsmi sənədləri həmin ilin 6 iyununa kimi təsdiqləməliydilər.[9]
UEFA 2017-ci ilin fevralın üçündə finalla maraqlanan 6 assosiasiyanın olduğunu desə də,[10] həmin ilin 7 iyununda sadəcə 3 federasiya UEFA-ya sənədlərini göndərmişdi:[11]
| Ölkə | Stadion | Şəhər | Tutum | Qeyd |
|---|---|---|---|---|
 Azərbaycan |
Bakı Olimpiya Stadionu | Bakı | 69870 | 2019 UEFA ÇL finalına da seçim göndərmişdi |
 İspaniya |
Ramon Sançez Pizxuan Stadionu | Sevilya | 42500 | |
 Türkiyə |
Vodafone Park | İstanbul | 41903 | 2019 UEFA Super Kubokuna da seçim göndərmişdi |
Təkliflərin dəyərləndirilməsi 14 sentyabr 2017-ci ildə UEFA tərəfindən dərc edildi. Bakı Olimpiya Stadionu sentyabrın 20-si UEFA İcraiyyə Komitəsi tərəfindən finalın keçiriləcəyi stadion olaraq seçildi. Vodafone Park isə 2019 UEFA Super Kubokuna ev sahibliyi etmək hüququ qazandı.[12]
Finala gedən yol[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ətraflı bax: UEFA Avropa Liqası 2018/2019
Qeyd: E–ev, S–səfər oyunu
 Çelsi
|
Mərhələ | Arsenal
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rəqib | Nəticə | Qrup mərhələsi | Rəqib | Nəticə | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 PAOK
|
1–0 (S) | 1-ci matç |  Vorskla Poltava
|
4–2 (E) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 MOL Vidi
|
1–0 (E) | 2-ci matç | Qarabağ
|
3–0 (S) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 BATE Borisov
|
3–1 (E) | 3-cü matç |  Sportinq Lissabon
|
1–0 (S) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| BATE Borisov
|
1–0 (S) | 4-cü matç | Sportinq Lissabon
|
0–0 (E) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PAOK
|
4–0 (E) | 5-ci matç | Vorskla Poltava
|
3–0 (S) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| MOL Vidi
|
2–2 (S) | 6-cı matç | Qarabağ
|
1–0 (E) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L qrupu birincisi
|
Qrupdakı son nəticələr | E qrupu birincisi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rəqib | Ümumi nəticə | 1-ci matç | 2-ci matç | Finala doğru gedilən mərhələlər | Rəqib | Ümumi nəticə | 1-ci matç | 2-ci matç | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Malmö
|
5–1 | 2–1 (S) | 3–0 (E) | 1/16 final | BATE Borisov
|
3–1 | 0–1 (S) | 3–0 (E) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dinamo Kiyev
|
8–0 | 3–0 (E) | 5–0 (S) | 1/8 final |  Renn
|
4–3 | 1–3 (S) | 3–0 (E) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Slaviya Praqa
|
5–3 | 1–0 (S) | 4–3 (E) | 1/4 final |  Napoli
|
3–0 | 2–0 (E) | 1–0 (S) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ayntraxt Frankfurt
|
2–2 (3–4 pen.) | 1–1 (S) | 1–1 (ə.v) (E) | Yarı final | Valensiya
|
7–3 | 3–1 (E) | 4–2 (S) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oyun öncəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səfir[redaktə | mənbəni redaktə et]
.jpg)
Final üçün ulduz səfir Niderlandlı məşhur futbolçu, Feyenoordla 2001–02 UEFA Kubokunun həm bombardiri həm də qalibi olmuş Pier van Hoydonkdur.[13] O həm də 2002-ci il UEFA Super Kubokunda da Borussiya Dortmunda 2 qol vuraraq qələbənin qazanılmasında önəmli pay sahibi olmuşdu.[14]
Biletlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xatırlatmaq lazımdır ki, Bakı Olimpiya Stadionunun tutumu 68700 nəfərdir. Final üçün satışa 64000 bilet çıxarılır. Bunların 37500 biletlik hissəsi Azərbaycan futbol sevərlərinə təqdim edilir.[15] Buna hər iki finalda iştirak edən klubun tutacaqları 6000-lik yerlər də daxildir. Yerdə qalan 26500 bilet UEFA.com tərəfindən 4 qiymət kateqoriyasında satışa çıxarılır: €140, €90, €50 and €30. 4700 nəfərlik digər hissə isə yerli icraiyyə komitəsinə, təşkilatlara, ticari partnyorlara və sponsorlara, beynəlxalq telekanallara verilir.[16]
Kubok turu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kubokun səyahət trayektoriyası Avropadan, daha dəqiq desək Cenevrə avtosalonundan 5 mart 2019-cu ildə başladı. Sevilya, Berlin, London, Milan, Moskva və Paris kimi şəhərləri gəzən kubok Bakıya 18 may 2019-cu ildə gəlib çatdı.[17] Kubok Avropa Liqasının səfiri olan portuqaliyalı futbolçu Nunu Rikardo tərəfindən şəxsən təhvil verilib. Bundan sonra kubok Azərbaycanın regionlarında səyahətə yollanıb və respublikanın ikinci böyük şəhəri qədim Gəncə və Cəbrayıl rayonunun 2016-cı ildə işğaldan azad edilmiş Cocuq Mərcanlı kəndində dayanıb.[18]
Qalmaqallar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hər şey gözlənilmədən başladı. İlk hiddətlənən Bakıya getməyə heç hazırlaşmayan adam oldu – bu, Liverpulun alman baş məşqçisi Yürgen Klopp idi. O, finalın keçiriləcəyi günlərdə otellərdə və aviabiletlərə yüksək qiymətlərdən şikayətlənib və eyni zamanda deyib:
|
Bakı… Bu cür qərar qəbul edən uşaqların səhər yeməyinə nə yediklərini bilmirəm. Anlayışım yoxdur ki, ora necə getmək olar, Bakıya müntəzəm reyslər varmı. Finalların keçirilməsi haqqında qərarlar daha düşünülmüş və əsaslandırılmış olmalıdır. Bu məsuliyyətsizlikdir. Bu cür qərarların necə qəbul edildiyini bilmirəm.[19] | 
|
Bundan əlavə, finala maraq gözləniləndən çox az idi. Belə ki, Azərbaycana reysin az olması və viza problemi ingilislərin finala isti yanaşmamasına səbəb oldu. Bu səbəblərə biletin və Bakıda olan otel və hostellərin baha olması da təsir göstərdi.[20][21] Bu da azmış kimi, avropalıların Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanının çox kiçik olmasını deməsi, Azərbaycan tərəfinin hər iki London klubuna az yer ayırması bu qalmaqalları daha da qızışdırdı.[22] Bu söz-söhbətlərin nəticəsində London klublarına ayrılan, satılması nəzərdə tutulan 12000 biletin heç yarısı da satıla bilmədi. Nəticədə hər iki finalçı satılmayan biletlərdən imtina etdi.[23] Hətta, Arsenal klubu rəsmi açıqlama yayaraq UEFA-nın finalı Bakıda keçirmək qərarını "fiasko", "qəbul edilməz" bir vəziyyət olduğunu dilə gətirdi.[24] Bundan öncə isə Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi Bakını səyahət edən ingilislərə diqqətli olmağı tövsiyə etmişdi.
Qalmaqalları qızışdıran daha bir futbolçu var idi: Henrix Mxitaryan. Azərbaycan tərəfi əvvəllər də erməni idmançıların ölkəyə gəliş və gedişində heç bir problemin olmadığını dilə gətirərək Mxitaryanın da təhlükəsizliyinə tam zəmanət verdiyini desə də, Arsenal Mxitaryanın komanda yoldaşları ilə birgə Bakıya gəlməməsi barədə qərar verdi.
UEFA prezidenti Aleksander Çeferin də Almaniyanın Der Spiegel jurnalına müsahibə verərək bu qalmaqallara münasibət bildirib. O, final oyununun Bakıda keçirilməsi qərarını müdafiə edib:
|
|
Terror hücumlarının hədəfində olan Fransada Avropa çempionatını təşkil etməyi bacardıq. Futbol bu cür gərginliklərə görə dayandırılsa, gələcəkdə heç nə təşkil edə bilməyəcəyik.[25] |
|
Açılış mərasimi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İngilis DJ Conas Blu finalın açılış mərasimində 150 nəfər rəqsçinin müşayiəti ilə performans sərgilədi.[26][27]
Oyun[redaktə | mənbəni redaktə et]
| 29 may 2019 21:45 (Azərbaycan saatı ilə) |
|
Olimpiya Stadionu, Bakı Tamaşaçı: 51370[3] Hakim: Cian Luka Rokki |
          Çelsi[4]
|
     Arsenal[4]
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
|
Oyunun adamı:
Hakim köməkçiləri:[2]
|
Statistika[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
|
|
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 "Çelsi 2019 UEFA Avropa Liqası kubokunun sahibidir !". UEFA.com. Union of European Football Associations. 29 may 2019. 15 September 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2019.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "Finalda iştirak edəcək hakimlər bəlli oldu". UEFA.com. Union of European Football Associations. 13 may 2019. 18 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2019.
- ↑ 3,0 3,1 "Full Time Summary Final – Chelsea v Arsenal" (PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 29 may 2019. 31 May 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "Tactical Lineups – Final – Wednesday 29 may 2019" (PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 29 may 2019. 6 June 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2019.
- ↑ "Финал Лиги Европы UEFA пройдет в Баку". 2017-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-24.
- ↑ "UEFA Europa League final 2019 to be played on 29 May". 2018-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-24.
- ↑ "VAR UEFA turnirlərində istifadə edilir". UEFA.com. Union of European Football Associations. 3 dekabr 2018. 2018-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 dekabr 2018.
- ↑ "Bakı Avropa Liqası finalına ev sahibliyi edəcək". UEFA.com. Union of European Football Associations. 20 sentyabr 2017. 2017-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-23.
- ↑ "UEFA klub turnirlərinin final seçimləri" (PDF). UEFA. 2017-08-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-05-23.
- ↑ "15 assosiasiya 2019-da keçiriləcək turnirlərin finalı ilə maraqlanır". UEFA. 3 fevral 2017. 2019-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-23.
- ↑ "Ten associations bidding to host 2019 club finals". 7 iyun 2017. 2018-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-23.
- ↑ "UEFA Executive Committee agenda for Nyon meeting". UEFA.com. Union of European Football Associations. 7 sentyabr 2017. 2019-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-23.
- ↑ "Arsenal draw Napoli in pick of Europa League quarter-finals". France 24. Agence France-Presse. 15 aprel 2019. 17 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 May 2019.
- ↑ "Feyenoordun UEFA kuboku möhürü". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 8 may 2002. 14 February 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 dekabr 2017.
- ↑ "Europa League final: supporter information". arsenal.com. Arsenal FK. 9 may 2019. 5 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2019.
- ↑ "Bakıdakı finalda 37500 bilet əsas publikaya təqdim edilir". UEFA.com. Union of European Football Associations. 28 fevral 2019. 2019-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-25.
- ↑ "Kia Motors ilk dəfə Avroliqa Kubok turunu start götürəcək". UEFA.com. Union of European Football Associations. 28 fevral 2019. 2019-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-25.
- ↑ "Avropa Liqasının kuboku Cocuq Mərcanlıda". Oxu.az. 19 may 2019. 25 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2019.
- ↑ "Bakıdakı futbol finalı ətrafında qalmaqal. Qərəzli şərh". jam-news.net. 20 may 2019. 23 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2019.
- ↑ "Europa League final: Arsenal & Chelsea fans face difficult trip to Baku". BBC Sport. 9 may 2019. 18 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 may 2019.
- ↑ "Liverpool, Tottenham, Chelsea and Arsenal fans criticise Uefa for final ticket numbers". BBC Sport. 11 may 2019. 10 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 may 2019.
- ↑ Hughes, Matt. "Baku airport 'too small to accommodate more Chelsea and Arsenal fans for Europa League final'". The Times. 10 may 2019. 18 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 may 2019.
- ↑ Thomas, Lyall. "Arsenal and Chelsea to send back up to 6,000 unsold Europa League final tickets". Sky Sports. 23 may 2019. 14 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 may 2019.
- ↑ Dean, Sam. "Arsenal furious at Europa League final in Baku: 'It is unacceptable and cannot be repeated'". The Telegraph. 16 May 2019. 14 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 may 2019.
- ↑ "UEFA prezidenti Mxitaryanın Bakıya gəlməməsinə münasibət bildirib". Oxu.az. 24 may 2019. 4 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2019.
- ↑ "Jonas Blue to perform at UEFA Europa League final". Oxu.az. 22 may 2019. 30 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2019.
- ↑ Performansın uzaqdan çəkilmiş videosu
- ↑ 28,0 28,1 28,2 "Matçın statistikası" (PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 29 may 2019. 17 December 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2019.