Albaniya iqtisadiyyatı

Paytaxt Tirana Albaniyanın iqtisadi mərkəzidir

Albaniya iqtisadiyyatı — Albaniya Respublikasının iqtisadiyyatı.

Əsas gəlir mənbəyi[redaktə | əsas redaktə]

İqtisadiyyatı bazar iqtisadiyyatına keçid durumundadır və mühacirlərin öz qohumlarına göndərdiyi vəsaitin, həmçinin İtaliya və Yunanıstanın ildə 400–600 milyon dollarlıq maliyyə köməyi sayəsində inkişaf edir^[1].

Özəlləşdirilmə[redaktə | əsas redaktə]

İqtisadiyyatın dövlətsizləşdirilməsinə 1990-cı illərin ortalarında başlanmış; torpağın, ticarət və xidmət, nəqliyyat və tikinti sahələrinin özəlləşdirilməsi 2000-ci illərin əvvəlində sona yetirilmiş; iri sənaye obyektlərinin, bank sisteminin özəlləşdirilməsi 2003-cü ildən sonra aparılmışdır^[1].

Əsas istiqamətləri[redaktə | əsas redaktə]

Sənaye[redaktə | əsas redaktə]

Ölkənin sənaye istehsalının strukturunda hasilat və xammal emalı sahələri başlıca yerləri tutur^[1]. Əsas mineral ehtiyatları neft, qaz, xrom filizidir. Burada həmçinin mis, nikel, dəmir filizi, liqnit, təbii bitum hasil edilir^[1]. Mineral xammal hasilatı, xrom filizi istisna olmaqla, 1990-cı illərdə kəskin şəkildə azalmışdır^[1].

Elektrik enerjisi istehsalının 97%-i dağ rayonlarındakı kiçik SES-lərdən alınır. 2002-ci ildə ölkədə 5,3 milyard kVt-s elektrik enerjisi istehsal olunmuşdur^[1].

Emaledici sənaye 1960-1980-ci illərdən inkişaf etmişdir^[1].

Neft emalı, neft məhsulları istehsalı, neft-kimya və kimya, əlvan və qara metallurgiya, metal emalı və maşınqayırma, sement, ağac emalı, mebel, toxuculuq, tütün, yeyinti – zeytun yağı, şəkər, balıq, meyvə konservləri və s. istehsalı müəssisələri fəaliyyət göstərir^[1]. 1997-ci ildə ildə 360 min ton neft məhsulları istehsal olunmuşdur^[1].

Kənd təsərrüfatı[redaktə | əsas redaktə]

Əsas məqalə: Albaniyada kənd təsərrüfatı

Kənd təsərrüfatı ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahəsidir^[1]. 2003-cü ildə kənd təsərrüfatının Ümumi Daxili Məhsuldakı payı 47,6% olmuşdur^[1].

Meşəçilik[redaktə | əsas redaktə]

Ağac tədarükü yalnız daxili tələbatı ödəyir^[1].

Turizm[redaktə | əsas redaktə]

1990-cı illərdən beynəlxalq turizm inkişaf etməyə başlamışdır^[1]. 2003-cü ildə xidmətlərlə birlikdə beynəlxalq turizmin Ümumi Daxili Məhsuldakı payı 47,6% olmuşdur^[1].

Əsas turizm mərkəzləri ölkənin cənub-qərbindəki Saranda kurortu, Vlyoradan Adriatik sahili boyunca Sarandayadək uzanan Güllü sahil, Durres rayonundakı çimərliklərdir^[2]. Girokastra, Kruya, Bərat şəhərlərində orta əsrlərə aid qəsr və qalalar vardır^[2].

ÜDM[redaktə | əsas redaktə]

Ümumi Daxili Məhsulun həcmi 12 milyard dollar təşkil edir^[1]. ÜDM-in 70%-i xüsusi sektora məxsusdur^[1].

Əhalinin vəziyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Avropanın ən kasıb ölkələrindən biri olan Albaniyada ölkə əhalisinin 30%-i yoxsulluq həddindən aşağı vəziyyətdə yaşayır^[1].

Xarici iqtisadi əlaqələr[redaktə | əsas redaktə]

2002-ci ildə mal idxalı 1,5 milyard dollar, ixracı isə 340 milyon dollar olmuşdur^[2].

Albaniyaya əsasən ərzaq, geniş tələbat malları, maşın və dəzgahlar, işlənmiş avtomobillər, gübrələr və s. gətirilir^[2]. Xrom filizi, mis, nikel, bitum, tütün, çaxır ixrac edilir^[2]. Əsas ticarət partnyorları İtaliya, Yunanıstan, Türkiyə və Almaniyadır^[2].

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ¹⁰ ¹¹ ¹² ¹³ ¹⁴ ¹⁵ ¹⁶ ¹⁷ "Albaniya iqtisadiyyatı". Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: [25 cilddə]. I cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 297. ISBN 978-9952-441-02-4.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ "Albaniya iqtisadiyyatı". Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: [25 cilddə]. I cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 298. ISBN 978-9952-441-02-4.

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

[AME-1-297-1] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ¹⁰ ¹¹ ¹² ¹³ ¹⁴ ¹⁵ ¹⁶ ¹⁷ "Albaniya iqtisadiyyatı". Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: [25 cilddə]. I cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 297. ISBN 978-9952-441-02-4.

[AME-1-298-2] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ "Albaniya iqtisadiyyatı". Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: [25 cilddə]. I cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 298. ISBN 978-9952-441-02-4.

[1]

[2]