Albaniya

Vikipediya, azad ensiklopediya
(Albaniya Respublikası səhifəsindən yönləndirilmişdir)
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Bu məqalə Balkan yarımadasında yerləşən ölkə haqqındadır. IV əsr — b.e. 705-ci illərində Cənubi Qafqazda mövcud olmuş tarixi dövlət üçün Qafqaz Albaniyası səhifəsinə baxın.
Albaniya

Republika e Shqipërisë

= Albaniya Respublikası
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin shqipëtar
(Mənə şərəf verən Albaniyadır, mənə Alban adını verən Albaniyadır.)
Rəsmi dilləri
Paytaxt Tirana
İdarəetmə forması Parlament respublikası
Prezident İlir Meta [24.VII.2017 ~]
Baş nazir Edi Rama [10.IX.2013 ~]
Sahəsi Dünyada 145-ci
 • Ümumi 28748 km²
 • Su sahəsi (%) 4.8%
Əhalisi
 • Əhali 3 200 min [1] nəfər (137-ci)
 • Siyahıyaalma (1.X.2011) 2 800 138[2] nəf.
 • Sıxlıq 111 nəf./km² (63-cü)
 • Ümumi 17.930.565.119 $[4], 18.882.095.518 $[4]
ÜDM (AQP)
 • Ümumi 26.73 milliard dollar  (122-ci)
 • Adambaşına 8 200 dollar  (131-ci)
İİİ (2007) 0.801 (artış; 68-ci)
Valyuta Albaniya leki
İnternet domeni .al
ISO kodu AL
BOK kodu ALB
Telefon kodu +355
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][5]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Xəritə
Albaniya
Albaniyanın xəritəsi

Albaniya (alb. Shqipëria və ya Shqipëri), tarixi mənbələrdə Arnaudluq[6], rəsmi adı Albaniya Respublikası (alb. Republika e Shqipërisë) — Balkan yarımadasının cənub-qərbində yerləşən ölkə. Adriatik və İoni dənizləri sahilərində yerləşir və şimal-qərbdən Monteneqro, şimal-şərqdən Kosovo, şərqdən Şimali Makedoniya və cənubdan Yunanıstan ilə həmsərhəddir. Tirana həm ölkənin paytaxtı, həm də ən böyük şəhəridir, sonrakı böyük şəhərləri arasında Durres, Vlyora və Şkoder yer alır.

Ölkənin 28,748 km2 ərazisində müxtəlif iqlim, geoloji, hidroloji və morfoloji şərait mövcuddur. Albaniya landşaftı ilə əhəmiyyətli müxtəlifliyə malikdir, belə ki burada Alban Alpları, Korab, Skanderbeq, Pind və Keravniya kimi qarlı dağlardan tutmuş Aralıq dənizi boyunca yerləşən Adriatik və İoni dənizlərinin qızmar və günəşli sahilərinə qədər rast gəlmək olar.

Albaniya müxtəlif vaxtlarda illiriyalılar, frakyalılar, yunanlar, romalılar, bizanslılar, venesiyalılar və osmanlılar kimi müxtəlif sivilizasiyaların məskunlaşdığı yer olub. 12-ci əsrdə Albanlar Arberiya muxtar knyazlığını qurdular. Albaniya krallığı və Albaniya knyazlığı 13–14-cü əsrlər arasında formalaşmışdır. Osmanlıların Albaniyanı 15-ci əsrdə zəbt etməzdən öncə İskəndər bəyin başçılıq etdiyi albanların osmanlılara qarşı müqaviməti Avropanın əksər hissəsində rəğbətlə qarşılanırdı. Albaniya beş əsrə yaxın Osmanlı hakimiyyəti altında qaldı və bu müddət ərzində bir çox albanlar (arnautlar kimi də tanınırdılar) imperiyada, xüsusən Cənubi Balkanlarda və Misirdə yüksək vəzifələrə yiyələnmişdilər. 18–19-cu əsrlər arasında həm mənəvi, həm də intellektual güc toplayan albanlara aid edilən mədəni inkişaf Alban İntibahının yaranmasıyla nəticələndi. Balkan müharibələrində Osmanlıların məğlubiyyətindən sonra müasir Albaniya milli dövləti 1912-ci ildə müstəqilliyini elan etdi.[7] 20-ci əsrdə Albaniya Krallığı faşist Almaniyasının protektoratına çevrilməzdən əvvəl Böyük Albaniyanı təşkil edən İtaliya tərəfindən işğal edildi. 20-ci əsrdə Albaniya kralllığı İtaliya tərəfindən işğal edildi və Böyük Albaniya krallığı yarandı, daha sonra isə ölkə Nasist Almaniyasının protektoratına çevrildi.[8] İkinci Dünya müharibəsindən sonra Ənvər Xoca Albaniya Xalq Sosialist Respublikasını yaratdı, ölkədə xocaçılıq ideyalogiyası sürməyə başladı. 1991-ci ildə baş verən çevriliş nəticəsində Albaniyada kommunizmin sonu gəldi və müasir Albaniya Respublikası peydə oldu.

Albaniya unitar parlamentar konsitutsiyonal respublikadır və inkişaf etməkdə olan ölkədir, ölkə iqtisadiyyatında aparıcı rol xidmət sektoruna məxsusdur, önəmcə ikinci sahəsi isə istehsaldır.[9] Ölkə 1990-cı ildə kommunizmin sona çatmasından sonra mərkəzləşdirilmiş planlaşdırmadan bazar əsaslı iqtisadiyyata keçid prosesi ilə üzləşdi.[10][11][12] Albaniya öz vətəndaşlarına universal səhiyyə xidməti və pulsuz ibtidai və orta təhsil təqdim edir.[13] Albaniya BMT, Dünya Bankı, UNESCO, NATO, Ümumdünya Ticarət Təşkilatı, Avropa Şurası, ATƏT və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkədir. 2014-cü ildən Avropa İttifaqına üzvlüyə rəsmi namizəddir. Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı və Aralıq dənizi İttifaqı da daxil olmaqla Enerji Birliyinin qurucu üzvlərindən biridir.

Adın etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Albaniya (toponim)

Albanlar öz ölkələrini "Şipri", yəni "Qartallar diyarı", yerli sakinləri isə "Şiptar" adlandırırlar. Albaniya özü isə illiriya sözü olub "oba" — "kənd" deməkdir.

Sovet dövrünə aid Azərbaycandilli mənbələrdə Arnaudluq adlandırılmışdır.[14]

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Albaniya tarixi

Bir neçə dəfə Bizans İmperatorluğu və Bolqarlar arasında əl dəyişdirən ölkə, 1272-ci ildə I Carlo tərəfindən işğal edildi. Osmanlılar 1514–1517-ci ildə Albaniyası Venedikliler deyil qəti olaraq götürdülər. İskəndər Bəy deyilən Yorgi Kostriota 1443–1468-ci illərdə Osmanlı hakimiyyətinə qarşı baş verən üsyanı idarə etmişdir. Albaniyada islamlaşma müddəti XVI əsrin ortalarına qədər sürmüşdür.

Albanlar 28 noyabr 1912-ci ildə Avlonya (Vlora)da müstəqilliklərini elan etmişlər. İsmayıl Kamal Vlora ilk hökumətin başçısı olmuşdur. Serblərin şimal Albaniya torpaqlarında irəliləməsi Avstriya-Macarıstan imperatorluğunu, Yunanıstanın Vlora daxil cənub Albaniyası işğal etmək istəməsi də İtaliyanı narahat etmişdir. Qarşıdurmanın Avropanın bütününü içinə götürəcək bir döyüşə çevrilməsini önləmək istəyən İngilislərin çağırışıyla, Londonda Balkan ölkələrinin də qatıldığı bir yığıncaq təşkil edilmişdir. Nəticədə dekabr 1912-ci ildə Albaniyanın müstəqilliyi tanınmışdır. Ancaq, Albanların əksəriyyəti meydana gətirdiyi Kosova, Serbiyaya buraxılmışdır. Yunanıstan sərhədi isə 1913-cü ildə beynəlxalq bir komissiya tərəfindən təyin olunmuşdur. iyun 1924-cü ildə çıxan qiyam ilə ölkəni tərk etmək məcburiyyətində qalan Baş nazir Zogo 6 ay sonra Yuqoslaviyanın dəstəyi ilə geri dönərək, bir diktə rejimi qurmuş, əvvəl Respublika başçısı (1925–1928) sonra isə, Kral (1928–1939) olmuşdur.

1939–1943-cü illərdə İtalyanlar, 1943–1944-cü illərdə Almanlar tərəfindən işğal edilən Albaniya, 1941-ci ildə qurulan Albaniya Kommunist Partiyasının səyləriylə xilas oldu. Ənvər Hoca və Məmməd Şehunun rəhbərliyindəki ölkə 1946da Xalq Respublikası oldu və sosialist inqilaba yönəlmişdir.

Əkinçiliyin kollektivizasyonu 1959-cu ildə az qala tamamlanmışdır. 1965–1970-ci illəri isə "İdeoloji İnqilab" ilə keçmişdir. Sırasıyla Yuqoslaviya (1948), Sovetlər Birliyi (1961) və Çinlə (1978) bağlarını qoparan Albaniya xarici dünyadan hamısıyla təcrid bir ölkə halına gəlmiş, Ənvər Hoca ölümündən sonra yerinə Ramız Əliyə keçmişdir. (1985)

Çox partiyalı nizama keçmə hazırlıqları 1990-cı ildə sürətlənmiş və 7 aprel 1991-ci ildə edilən ilk seçkiləri qazanan Əmək Partiyası Hökuməti, İyunda partlayan ümumi tətil sonunda istefa vermək məcburiyyətində qalmışdır. Əmək Partiyası daha sonra adını Sosialist Partiyaya çevirmişdir. Bir koalisiya hökuməti quruldusa da uzun ömürlü olmamış, mart 1992-ci ildə edilən ümumi seçkiləri Sali Berişa rəhbərliyindəki Demokratik Partiya qazanmışdır.

aprel 1992-ci ildə Ramız Əliyə istefa vermiş və yerinə 9 aprel 1992-ci ildə Dövlət Başçısı seçilən Berişa gəlmişdir. 24 iyul 1997-ci ildən etibarən Dövlət Başçılığı vəzifəsini Rəcəb Meydanı icra etmişdir. Bu vəzifəni 24 iyul 2002-ci il seçkisində Alfred Moisiu götürmüşdür.

Fiziki-coğrafi xarakteristika

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albaniya 28,750 kvadrat kilometr sahəyə sahib bir ölkədir. Qonşuları şimalda 287 kilometr ilə Serbiya və Monteneqro, şimal və şərqdə 151 kilometr ilə Makedoniya Respublikası, cənub və cənub-şərqdə 282 kilometr ilə Yunanıstan dır. Adriatik dənizi və İon dənizi nə sahili olan ölkənin 362 kilometr sahili vardır. İtaliya dan 100 kilometrlik Otranto Boğazı ilə ayrılar.

Onun ümumi ərazisinin 70%-dən çoxunu dağlıq hissə təşkil edir.[15] 2000 m-dən çox yüksəkliklərə malik çoxlu sayda zirvəsi var. Ən hündür nöqtəsi Korab dağıdır (2753 m). Ölkənin sahilətrafı ərazisi Aralıq dənizi iqlimi şərqə tərəf getdikcə kontinental iqlimlə əvəz olunur. Orta temperatur Yanvar ayında –8–9 °C, iyul ayında isə +24–25 °C təşkil edir.

Albaniyanın ən böyük çayı olan Drin ölkənin şimal əraziləri ilə axır. Bundan başqa Albaniyanın Mati, Şkumbini, Vyosa və Semani kimi çayları da var. Balkan yarımadasının üç ən böyük gölü hissəvi olaraq Albaniyada yerləşir. Üçdə bir hissəsi Albaniyanın ərazisinə düşən və ölkənin ərazisinə düşən hissəsinin sahil xətti boyu uzunluğu 57 km. olan Skadar gölü şimalda – Monteneqro ilə sərhəddə yerləşir. Albaniya ilə Makedoniyanın arasında bölünmüş Oxrid gölü 289 m. dərinliyə malikdir. Zəngin flora və faunası olduğu üçün göl YUNESKO tərəfindən qorunur. Prespa gölü ölkənin cənubunda yerləşir və üç ölkəyə: Albaniya, Makedoniya Respublikası və Yunanıstana məxsusdur.

Ölkənin florasında 3000-dən çox bitki növü var. Sahil ətrafı ərazilər cəngəllik və kolluqlarla örtülmüşdür. Albaniyanın üçdə bir hissəsi (əsasən dağlıq əraziləri) meşəliklərlə zəngindir. Meşələrində Qonur ayılar, canavarlar, çaqqallar, vaşaq və meşə pişikləri, çöl donuzları, cüyür və marallar var. Sahilətrafı rayonlarda çoxlu miqdarda su quşları var.

Albaniyanı dörd əsas bölgəyə bölmək olar: Şimali silsilə, Mərkəzi silsilə, Cənubi silsilə və Qərbi ovalıqlar. Topoqrafik xüsusiyyətlər malik zonalları Dinar Alpları, Seranian, Korab, Pindus və Skanderbeg dağlarıdır.[16] Ən yüksək zirvəsi Makedoniya Respublikası ilə sərhəddə yerləşən, dəniz səviyyəsindən 2,764 metr yüksəklikdə olan Korab dağıdır. Bu zirvə Avropada bir neçə ölkənin ən yüksək zirvəsi olan iki zirvədən biridir.[17] Avropadakı ən məşhur dağ zirvələri siyahısında 18-ci sıradadır.[18]

Maja e Thatë (2406 m)

İnzibati ərazi bölgüsü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

36 reti (rayon), 12 dairə (qark): Bərat, Blyora, Girokastra, Dibra, Durres, Korça, Kukes, Leja, Tirana, Fiyeri, Şkoder, Elbasan.

Şəhərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Albaniya şəhərlərinin siyahısı

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

ÜDM həcmi 2005-ci ildə 6,9 milyard avro təşkil edib. Bu isə əhalinin hər nəfərinə 1,9 min avro deməkdir. Albaniya, sənayecə inkişaf etməmiş, aqrar ölkədir.

İqtisadiyyatdakı üstünlüklər; neft yataqlarının və təbii qazın olması, xarici dövlətlərə pul köçürmələri, iqtisadiyyatın özəlləşmədən sonra inkişaf etməsi.

İqtisadiyyatda zəif tərəflər: infastrukturun daxili inkişafına görə, xarici investorların ölkəyə cəlb edilə bilməməsi.

Albaniya, Avropanın ən kasıb ölkələrindən biridir. Ölkənin yolları çox acınacaqlı vəziyyətdədir. Əksər yaşayış evlərinin əsaslı təmirə ehtiyacı var. Əsas xarici iqtisadi partnyorları, İtaliya, Yunanıstan, Almaniya, Türkiyə, Makedoniya Respublikasıdır. Xarici ticarətin 90%-i Avropa Birliyi ölkələrinin payına düşür.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Albaniya əhalisinin milli tərkibi
Etnik qrup Sayı, 2011 sa.[2] Nisbəti, 2011 sa.[2]
cəmi 2 800 138 100 %
alban 2 312 356 82.58 %
yunan 24 243 0.87 %
qaraçı 8 301 0.3 %
arumın 8 266 0.3 %
makedoniyalı 5 512 0.2 %
misirli 3 368 0.12 %
monteneqrolu 366 0.01 %
digər 2 644 0.09 %
c.v.i.[19] 390 938 13.96 %
m.m.g.[20] 44 144 1.58 %

Dil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dövlət dili olan alban dili, Hind-Avropa dil ailəsində xüsusi bir qrup təşkil edir. Alban dilində latın, yeni və qədim yunan, roman, cənubi slavyan və türk dillərindən çoxlu sayda keçmə sözlər vardır. Alban dilinin 2 dialekti mövcuddur. Bunlar qeq və tosk dialektləridirlər. Müasir ədəbi alban dili XIX əsrin sonunda hər iki dialektin əsasında formalaşmışdır. Amma tosk dialekti daha geniş formada yayılmış və 1945-ci ildən etibarən rəsmi dil elan edilmişdir.

Albaniya əhalisinin ana dilləri
Dil Danışanların sayı, 2011 sa.[21] Nisbəti, 2011 sa.[21]
cəmi 2 800 138 100 %
albanca 2 765 610 98.767 %
yunanca 15 196 0.543 %
makedonca 4 443 0.159 %
qaraçıca 4 025 0.144 %
arumınca 3 848 0.137 %
türkcə 714 0.025 %
italyanca 523 0.019 %
serb-xorvatca 66 0.002 %
digər 1 870 0.067 %
a.d.g.[22] 3 843 0.137 %

Din

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Albaniya əhalisinin etiqad etdiyi dinlər
Din və ya məzhəb Etiqad edənlərin sayı, 2011 sa.[23] Nisbəti, 2011 sa.[23]
cəmi 2 800 138 100 %
müsəlman 1 587 608 56.70 %
bəktaşi 58 628 2.09 %
katolik 280 921 10.03 %
ortodoks 188 992 6.75 %
evangelist 3 797 0.14 %
digər xristian 1 919 0.07 %
m.o.i.[24] 153 630 5.49 %
ateist 69 995 2.50 %
digər 602 0.02 %
c.v.i.[19] 386 024 13.79 %
d.e.g.[25] 68 022 2.43 %

Təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tiranadakı Tirana Dövlət Universiteti 1957-ci ildən fəaliyyətə başlamışdır. Burada həmçinin kənd təsərrüfatı, ikiillik pedaqoji institutları, politexnik, kənd təsərrüfatı texnikumları, tibbi və pedaqoji məktəblər, ali dram və tətbiqi incəsənət məktəbi yerləşir.

Siyasi sistem

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cəmi 50 partiya var.
1. Albaniya Sosialist Partiyası – ASP (1991), lider: F. Nano, P. Milo
2. Albaniya Demokrat Partiyası – ADP (1990), sədri: S. Berişa
3. Albaniya Sosial-Demokrat Partiyası – ASDP (1991), sədri: S. Ginuşi
4. İnsan haqları üçün birləşmiş partiya – (1991), sədri: V. Dule
5. Demokratik alyans – (1992), sədri: N. Çeka
Ali qanunverici orqan – Küvend (Birpalatalı Xalq məclisi);
Ali icraçı orqan – Nazirlər Soveti;
Nazirlər Sovetinin sədri – Fatos Nano.

Silahlı qüvvələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albaniya Silahlı Qüvvələri 1912-ci ildə Albaniyanın müstəqillik əldə etməsindən sonra yaradılmışdır. 1988-ci ildə 65 min nəfər olan aktiv hərbi qüvvələrin sayı 2009-cu ildə 14.500 nəfərə endirilmiş, məcburi hərbi xidmət isə 2010-cu ildə ləğv olunmuşdur.[26]

3 aprel 2008-ci ildə NATO-ya üzvlük üçün dəvət alan Albaniya, 1 aprel 2009-cu ildən bu yana NATO üzvüdür. İllik hərbi xərcləri 2017-ci il məlumatlarına əsasən 138 milyon dollardır ki, bu da ÜDM-nin 1,1%-ni təşkil edir.[27]

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albaniyanın ədəbiyyatı müasir Albaniya ərazisində və onun sərhədlərindən kənarda formalaşmışdır. Alban xalq ədəbiyyatı epik qəhrəmanlıq dastanları, tarixi və lirik nəğmələr, mərasim nəğmələri, atalar sözü və s. ilə zəngindir. Alban dilində dövrümüzədək gəlib çatan ilk yazılı abidə — "Xaç suyuna salınmanın formulu" (1462), ilk kitab — "Meşari" (Qjon Buzuku tərəfindən tərcümə olunmuş dini mətnlər — "Dua kitabı", 1555) hesab edilir. XVI–XVII əsrlərdə Pyotr Budi, Marin Barleti, Pyotr Boqdani tarixi, dini-didaktik və epistolyar janrda əsərlər yaratmışlar. XVIII əsrdə alban ədəbiyyatında Yaxın Şərq mədəniyyətinin təsiri ilə satirik, mənəvi və məişət məzmunlu improvizasiyalı beyteji janrı yaranmışdır. Şairlərdən Frakula, Həsən Ziko Kamberi, M. Çami, S. Naibinin yaradıcılığı Şərq, xüsusən türk və fars poeziyası ilə sıx bağlı olmuşdur. Onların əsərlərində məhəbbət və təbiətin tərənnümü ilə yanaşı, ictimai motivlər də müəyyən yer tutur. XVI əsrdən İtaliyada yaşayan albanlar (arbereşlər) arasında da ədəbiyyat inkişaf etmişdi. XIX əsrdə arbereşlərdən İ. De Rada, Q. Dara (kiçik), Zef Serembe və başqalarının şeir və poemaları yayılmışdı. XX əsrin əvvəllərində alban ədəbiyyatında yeni janrlar meydana gəlmiş (poeziyada — ballada, elegiya, sonet, lirik-epik poema; nəsrdə — epik dram, məişət komediyaları), Fan Stilian Noli, Mitruş Kuteli və başqalarının yaradıcılığında realizm ənənələri güclü olmuşdur. Milli azadlıq mübarizəsi dövründə (1939–44) Albaniyada müqavimət ədəbiyyatı inkişaf etmişdir. 50 −60-cı illərdə Albaniya ədəbiyyatında faşizmə qarşı mübarizədən, ölkədəki ictimai dəyişikliklərdən bəhs edən əsərlər yazılmışdır (D. Şuteriçi, F. Qyata, Pyotr Marko, Sterjo Spasse və başqaları). "Alban xalq nağılları", "Alban yazıçılarının hekayələri", F. Qyatanın "Tana" povesti (hər üçü 1958), Sterjo Spassenin "Onlar tək deyildilər" romanı (1961), həmçinin Anton Zako Çayupi, Naim Fraşeri və başqalarının bəzi şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Cabir Məmmədov. "Avrasiyanın islam dövlətləri". Bakı,2000. "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. B., 2009

Şəkillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Republika e Shqipërisë - Instituti i Statistikës: Censusi i Popullsisë dhe Banesave në Shqipëri 2011: Rezultatet Paraprake Arxivləşdirilib 2012-01-12 at the Wayback Machine
  2. ↑ 1 2 3 Republika e Shqipërisë — Instituti i Statistikës: Censusii popullsisë dhe banesave 2011, Pjesa 1—Përmbajtja e tabelave—Rezultatet kryesore në nivel kombëtar—1.1.13. Popullsia banuese sipas përkatësisë etnike dhe kulturore Arxivləşdirilib 2017-06-30 at the Wayback Machine
  3. ↑ 14 // Constitution of Albania.
  4. ↑ 1 2 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Dünya Bankı.
  5. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
  6. ↑ Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, arnaud [arnaut] isim. Albaniya Xalq Respublikasının əsas əhalisinin adı və bu xalqa mənsub adam; arnaud.
  7. ↑ Albania // The World Factbook. Central Intelligence Agency. 17 December 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 June 2013.
  8. ↑ Zolo, D. Invoking Humanity: War, Law and Global Order. Continuum International Publishing Group. 27 August 2002. səh. 180. ISBN 9780826456564. 1 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 June 2022.
  9. ↑ "Albania". The World Bank. 21 September 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2014.
  10. ↑ Reports: Poverty Decreases in Albania After Years of Growth. Dow Jones Newswires, 201–938-5500 201–938-5500 201–938-5500.Nasdaq.com Arxivləşdirilib 2019-07-04 at the Wayback Machine
  11. ↑ "Albania plans to build three hydropower plants". People's Daily
  12. ↑ "Strong GDP growth reduces poverty in Albania-study". Reuters.Forbes.com Arxiv surəti 17 yanvar 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 17 yanvar 2012 at the Wayback Machine
  13. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 December 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 December 2020.
  14. ↑ Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, arnaud [arnaut] isim. Albaniya Xalq Respublikasının əsas əhalisinin adı və bu xalqa mənsub adam; arnaud.
  15. ↑ "The genus Pinguicula (Lentibulariaceae) in Albania – a critical review" (PDF). 2022-03-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-31.
  16. ↑ "Albania mountains | peakery". 2019-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-31.
  17. ↑ "Maja e Korabit/Golem Korab". 2022-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-31.
  18. ↑ "EUROPE ULTRA-PROMINENCES 99 Peaks with Prominence of 1,500 meters or greater". 2019-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-31.
  19. ↑ 1 2 Cavab vermək istəməyənlər
  20. ↑ Milli mənsubiyyətini göstərməyənlər
  21. ↑ 1 2 Republika e Shqipërisë — Instituti i Statistikës: Censusii popullsisë dhe banesave 2011, Pjesa 1—Përmbajtja e tabelave—Rezultatet kryesore në nivel kombëtar—1.1.15. Popullsia banuese sipas gjuhës amtare Arxivləşdirilib 2017-06-30 at the Wayback Machine
  22. ↑ Ana dilini göstərməyənlər
  23. ↑ 1 2 Republika e Shqipërisë — Instituti i Statistikës: Censusii popullsisë dhe banesave 2011, Pjesa 1—Përmbajtja e tabelave—Rezultatet kryesore në nivel kombëtar—1.1.14. Popullsia banuese sipas përkatësisë fetare Arxivləşdirilib 2017-06-30 at the Wayback Machine
  24. ↑ Məzhəbi olmayan inanclılar
  25. ↑ Dini etiqadını göstərməyənlər
  26. ↑ "Albania to abolish conscription by 2010". 21 avqust 2008. 2018-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2017.
  27. ↑ http://www.m.lapsi.al/lajme/2016/11/26/ankesa-e-nishanit-për-buxhetin-e-mbrojtjes-i-përgjigjet-ministrja-kodheli#.WISiXnMo9Ag[ölü keçid]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 Albaniya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Albaniya&oldid=7825073"