Kənarmeşə

Kənarmeşə
38°42′03″ şm. e. 48°51′58″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00
Əhalisi
Əhalisi	1.413 nəf.
Kənarmeşə

Kənarmeşə (əvvəlki adı: Kənarəmeşə) — Azərbaycan Respublikasının Lənkəran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Lənkəran rayonunun Aşağı Nüvədi qəsəbə inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki Kənarmeşə kəndi Kənarmeşə kəndi adlandırılmışdır.

Tarixi

Kəndin hazırkı inzibati-ərazi dairəsinin formalaşması XVIII əsrin ortalarına təsadüf edir.

XVIII əsrin ortalrında İranda Nadir şahın ölümündən sonra onun siyasi təqibə məruz qalmış tərəfdarlarından olan , əslən Ənzəli talışı olan şiə müsəlmanı və Aqqaşi (və ya Ağası) adlı ruhani və onun ailəsi Xəzər dənizi vasitəsi ilə yaşadığı yerdən uzaqlaşaraq kəndin Qərb hissəsidə məskən salmaqla bu yerlərin ilk sivil sakinlərindən olmuşdur. Daha sonra Ağasının ilk oğlunun adı olan Bağırın adından Bağırovlar kimi adlandırılmışdır. Bağırovlar ailəsi kənddə əkinçiliyin əsasını qoymuşdur. Kənd icmasının əsasını qoymuş ilk oturaq ailə də bu ailə olmuşdur.İlkin məskunlaşmadan sonra Qarabağdan,Ərdəbildən,Ənzəlidən və digər İran ərazilərindən müxtəlif insanlar kəndə köçmüşdür.Kəndə köçən əksər nəsillər talışlar olsada, Qarabağdan köçən insanlar sonradan talışlaşmışlar.

1943-cü ildə Tehran konfransına geden zaman İ.Stalin qatarla dəniz kənarından keçərkən dənizin gözəl olduğunu görür və burada meşə zolağı olduğu təqdirdə çox gözəl istirahət məkanı ola biləcəyini qeyd etmişdir və meşə zolağı Kənarmeşənin 2 hissəsində salınır. Burada 80-ci illərdə artıq məktəbli düşərgələri fəaliyyətdə olur. Artıq günümüzdə bu istirahət mərkəzinin bəzi qalıqları qalıb.

Coğrafiyası və iqlimi

Lənkəran ovalığının şərqində Xəzər dənizi sahilində yerləşən kənd digər Xəzərsahili Lənkəran kəndlərinə nisbətən Xəzərdən 7-10 metr hündürlükdə yerləşir. Kənarmeşə kəndi şimaldan Lənkəranın Şilim, qərbdən və cənub-qərbdən Seyidəkəran, cənubdan Vel, Xolmili kəndləri, şərqdən isə Xəzər dənizi ilə həmsərhəddir.

Kənd rütubətli subtropik ərazidə yerləşir.Yayda havalar isti keçsədə kənddə salınan süni meşələr kəndi yay aylarında dincəlmək üçün əlverişli edir.Kəndin Xəzərsahilindən dəmiryolu xətti keçir.

Kənd əkinə əlverişli tam düzənlik ərazidə yerləşir. Hazırda kəndin təbii meşə zolağı yoxdur. Yalnız dəniz sahilinə yaxın yerdə süni meşə zolağı salınmışdır. Kəndin iqlımi çox rütubətlidir. Kəndin qışı mülayim və yağmurlu keçir. Yayda havalar isti keçir.

Əhalisi

14 may — 17 dekabr 1886-cı ildə ailələr üzrə aparılmış siyahıyaalmaya əsasən Bakı quberniyası, Lənkəran qəzası, Lənkəran şöbəsi, Seyidəkəran kənd cəmiyyəti tərkibinə daxil olan Kənarəmeşə kəndində 25 evdə şiə etiqadlı müsəlman talışlardan ibarət 177 nəfər (93 nəfəri kişilər, 84 nəfəri qadınlar) əhali yaşayırdı.

1 yanvar 1914-cü il tarixinə olan məlumata əsasən Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasının Kənarəmeşə kəndində əsasən etnik talışlardan ibarət hər iki cinsdən toplam 950 nəfər əhali yaşayırdı.

Hazırda kənd əhalisinin əksəriyyətini talışlar və onların törəmələri təşkil edir.^{[mənbə göstərin]} Lakin kənd Cənub tərəfdən gələn tranzit yolun üstündə yerləşdiyi üçün vaxtaşırı olaraq Kənarmeşə kəndində müxtəlif xalqların nümayəndələri də məskən salmış və sonralar yerli talışlarla asimiliyasiya olmuşlar.

Kənddə aşağıdakı əsas soyadlar məskunlaşıb: Bağırovlar,Əkbərovlar,Həsənovlar,Hüseynovlar,İbrahimovlar,Qasımovlar,Qəmbərovlar,Babayevlər və digərləri

Din

Kəndin əhalisini əsasən şiə müsəlmanları təşkil edir.Kənddə məhərrəmlik ayı hər il mütəmadi qeyd olunsada kəndin əhalisi kəskin dindar deyil.Kənddə 2 məscid fəaliyyət göstərir.

Kənarmeşə məscidi - Kəndin əsas məscidi sayılır.Son 30 ildə yenidən inşaa edilib.

Bağırovlar(Bağıroba) məscidi - Bağırovlar tərəfindən 1996-cı ildə istismara verilib.Əsasən bu nəsil tərəfindən istifadə edilir.

İqtisadiyyatı

Torpağı çox məhsuldardır. Qədimdə ərazinin əsasən kolluqlar,bataqlıqlar və ağaclıqlardan ibarət olması ilk vaxtlar bu yerlərin insanlarına geniş formada əkinçiliklə məşğul olmağa imkan vermirdi. Əksər kənd sakinləri Xəzər dənizinin balıq ehtiyatlarından istifadə etməklə və ovçuluqla dolanırdı. Daha sonrakı dövrlərdə kənd əhalisi əsasən balıqçılıqla və çəltik becərməklə məşğul olmuşlar. Bundan əlavə, kənd camaatı bostançılıq və çöl quşlarının ovçuluğu ilə də məşğul olmuşlar. Sovet dövrünün ilk vaxtlarında da belə davam etmişdir. Lakin XX əsrin 60-cı illərinin sonunda kənd əhalisi məcburən tərəvəzçiliyə cəlb edilmişdir. Nəticədə isə çəltik sahələri məhv edilmişdir.

Hal-hazırda kəndin əhalisinin bir qismi müxtəlif dövlət idarələri və digər özəl şirkətlərində əmək fəaliyyəti ilə məşğuldurlar.Əsas hissə isə kənd təssərüfatı ilə məşğuldur. Burada başlıca sahə sitrus bitkilərinin yetişdirilməsidir(əsasən limon).Bundan əlavə kənddə xiyar və lobya yetişdirilməsi olduqca geniş yayılmışdır. Kənddə balıqçılıq tədricən yox olmağa meyillidir. Kəndin iqliminin uyğunluğu kənddə kivi yetişdirilməsinə də şərait yaradır,ancaq bu sahə kütləvi yox sadəcə istehlak məqsədilə mövcuddur.^{[mənbə göstərin]}

Təhsil

Kənddə ilk məktəb 1933-cü ildə yaradılmış və yaradılan məktəb kənd əhalisinin öz səyi,büdcəsi və əmlakı hesabına tikilmişdir.1976-cı ildə Sovet hakimiyyəti tərəfindən məktəb tikilmiş və istismara verilmişdir.Məktəbin tikintisindən hardasa yarım əsr keçməsinə baxmayaraq məktəb əsaslı təmir olunmadığına görə yararsız vəziyyətdədir.

Məşhur şəxsləri

• Əbdül Qasımov - Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Akademiki.
• Xəzər İbrahim - Azərbaycan Respublikasının Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri