Otto Skorseni
| Otto Skorseni | |
|---|---|
| alm. Otto Skorzeny | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 12 iyun 1908[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 iyul 1975[3] (67 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ağciyər xərçəngi |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Üçüncü Reyx |
| Xidmət illəri | 1931-ci ildən |
| Döyüşlər |
|
| Təltifləri |
   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Otto Skorseni (alm. Otto Skorzeny, 12 iyun 1908[1][2][…], Vyana[3] – 5 iyul 1975[3], Madrid[3]) Avstriya əsilli alman diversant SS Obersturmbannführer, İkinci Dünya Müharibəsi illərində uğurlu xüsusi əməliyyatları ilə məşhurlaşdı. Skorsenininin ən məşhur əməliyyatı Benito Mussolininin həbsdən azad edilməsi olub.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Otto Skorseni 12 iyun 1908-ci ildə Vyanada (Avstro-Macarıstan İmperiyası) anadan olub. Onun nəsilləri Skojenniy soyadını daşıyan polyaklar idi, Skozhentsin kəndində yaşayırdılar. Alman qaydalarına görə soyad Skorseni kimi oxunurdu. Atası mühəndis işləyirdi, ona görə də onlar olduqca təvazökar yaşayırdılar. Ötən əsrin 20-ci illərində Otto Vyana Ali Texniki Məktəbində oxumuş. Onun boyu 196 sm idi məhz xasiyyətinə görə o, daim bir növ hesablaşmalara girirdi və bu, çoxsaylı duellərlə nəticələnirdi. Skorseninin tərcümeyi-halında qılıncla on beş duel haqqında məlumat var, onlardan birindən sonra sol yanağında qulağından çənəsinə qədər uzanan ömürlük çapıq qalıb. Məhz bu çapıqla onu hər yerdə tanıyırdılar, o, diversantın vizit kartı kimi idi. Otto bütün gəncliyini mübarizə aparmasına baxmayaraq, şəxsi həyatını tənzimləyə bildi və hətta üç dəfə evləndi. Onun tək qızı var idi, baxmayaraq ki, həmişə oğlunun olmasını arzulayırdı. Həyat yoldaşı hamilə qalanda Skorseni bir oğlan olacağına qərar verdi və ona Klaus adını verəcəyini söylədi. Ancaq Valtrud adını alan bir qızı dünyaya gəldi. Yetkin qız Skorseni ilə münasibətindən heç vaxt utanmırdı, daha çox ona görə ki, həyatında bundan heç bir problem yox idi[4].
İkinci dünya müharibəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
İkinci Dünya Müharibəsinin başlaması ilə inşaat mühəndisi olaraq çalışan Skorseni Luftvaffe də könüllü olaraq xidmət etməyə getməyə çalışsa da, otuz yaşına çatdığı üçün qəbul edilməyib. Sonra Skorseni SS qoşunlarına daxil oldu. 1939-cu ilin dekabrında Skorseni SS Leibstandarte Adolf Hitlerin ehtiyat batalyonunda hərbi mühəndis kimi xidmətə qəbul edildi. Avtomobil texnikasına cavabdeh olan "Reyx" SS diviziyasının artilleriya alayının zabiti kimi Skorseni Fransa kampaniyasında, Yuqoslaviyanın ələ keçirilməsində, sonra isə 1941-ci ildə Sovet İttifaqı ərazisindəki döyüşlərdə iştirak edib. 1941-ci ilin avqustunda dizenteriya ilə xəstələndi, xəstəxanaya göndərildi və 2-ci dərəcəli Dəmir Xaç ordeni ilə təltif edildi. 1941-ci ilin dekabrında, Moskva yaxınlığında Qırmızı Ordunun əks-hücumuna başlayanda, Skorseni, xatirələrində xatırlatdığı kimi, "öd kisəsinin iltihabının şiddətli hücumu başladı". Onu müalicə üçün vətəni Vyanaya göndərdilər. Bununla da Skorseninin cəbhə karyerası onun üçün uğurla başa çatıb. 1942-ci ilin yazına qədər Vyanada müalicə alan Skorseni cəbhəyə qayıtmadı, Berlində ehtiyat alayında oldu. Reyxin paytaxtında altı ay asan (Skorseninin dediyinə görə - sadəcə darıxdırıcı) xidmətdən sonra, o, öz ifadəsinə görə, tank qoşunlarının zabitləri üçün kurslar istədi.Lakin o, heç vaxt tankçı olmayıb[5].
"Ayhe" Əməliyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ottonun həyata keçirdiyi ən məşhur əməliyyat 1943-cü il iyulun 25-də saxlanılaraq həbs edilən Mussolininin sərbəst buraxılması olub. Həbs olunduğu yer Skorseninin ilk işi idi. Həbs olunduğu yer Skorseninin ilk işi idi. İtalyanlar iyrənc məhbusun yerini bir neçə dəfə dəyişdirdilər. Mussolini "Persephone" korvetində, La Madalenada və Pontik adalarında oturmağı bacardı. Nəhayət, "Campo İmperatore" mehmanxanası Ducenin həbsxanası seçildi. Skorseni nə qədər macəraçı olsa da, bəxtinə arxalana bilməzdi. Əvvəllər ərazinin kəşfiyyatı aparılıb, fotoşəkilləri çəkilib. Yoxlamanın nəticəsi məyus oldu - otel dağlıq qayalıq ərazidə yerləşirdi və oraya çatmaq olduqca çətin idi. Qətiyyətli və kiçik qrupda hərəkət etmək lazım idi. Təxribatçıların çatdırılması üçün planerlər seçildi. Hava hunisinə düşərək qəzaya uğrayan iki planerin, o cümlədən naviqasiyanın qəzaya uğraması səbəbindən Otto idarəetməni öz əlinə almalı oldu. O, "böyük qan"ın öhdəsindən gəldi - 31 paraşütçü öldü, 16-sı ağır yaralandı. Yəni qeyri-döyüş əməliyyatı zamanı itkilər 40% təşkil edib. Alman generalı Tippelskirin “ İkinci Dünya Müharibəsi Tarixi ” əsərində yazdığı kimi, bu, “çoxlu qurbanlar gətirən macəralı əməliyyat” idi. Lakin sağ qalan planerlər oteldən cəmi 18 metr aralıda yerə enib. Tutulma sürətli idi. Demək olar ki, atəş açılmadan italyan mühafizəçiləri zərərsizləşdirildi - əməliyyata alınan italyan generalı Skoletti öz qəbilə yoldaşlarını silahlarını yerə qoymağa inandırdı. Ottonun sözlərinə görə, təslim olmanın şərəfinə italyanlar hətta ona bir stəkan qırmızı şərab da gətiriblər. Mussolinini azad etmək döyüşün yarısıdır. İndi Skorseninin qarşısında heç də çətin olmayan bir vəzifə durur - Duce-ni Hitlerin qərargahına çatdırmaq. Köçürmənin iki yerlik “Storch” təyyarəsində həyata keçirilməsi qərara alınıb. Eniş yeri sürətlə daşlardan təmizlənib. Pilot nə qədər imtina etsə də, Skorseni Duceni şəxsən müşayiət etmək qərarına gəldi. Həddindən artıq yüklənmiş təyyarə güclə havaya qalxdı. Tezliklə o, Roma hava limanına endi, oradan Mussolini Hitlerin qərargahına aparıldı[6].
"Uzaq atlama" əməliyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Skorseninin digər uğursuzluğu Tehran konfransı zamanı anti-Hitler koalisiyasının liderlərinə qarşı sui-qəsdin təşkili oldu. Əməliyyatın adı poetik olaraq "Uzun atlama" idi. Əməliyyat Otto Skorseni tərəfindən hazırlanmışdır. Koordinasiya - Kaltenbrunner özü idi. Alman kəşfiyyatı konfransın vaxtını və yerini 1943-cü il oktyabrın ortalarında Amerika dəniz kodunu deşifrə edərək öyrəndi. Sovet kəşfiyyatı tez bir zamanda sui-qəsdin üstünü açıb. Skorseninin bir qrup silahlısı o vaxta qədər sovet kəşfiyyatçılarının köçürüldüyü Vinnitsa yaxınlığında təlim keçib. Hadisələrin inkişafı ilə bağlı bir versiyaya görə, kəşfiyyatçı Kuznetsov alman kəşfiyyatçısı Oster ilə dostluq əlaqələri qurub. Kuznetsova borclu olan Oster onu İranla ödəməyi təklif etdi. Kuznetsovun mərkəzə ötürdüyü bu məlumat qarşıdan gələn aksiya ilə bağlı digər məlumatlarla üst-üstə düşür. 19 yaşlı sovet casusu Gevork İranda kiçik agentlər qrupu toplayıb, atası da casus olub özünü varlı tacir kimi təqdim edib. Gevork altı alman radio operatorundan ibarət qrupun yerini müəyyən etməyə və onların rabitəsinə müdaxilə etməyə nail olub. İddialı əməliyyat uğursuzluğa düçar oldu, “ böyük üçlük ” yara almadan qaldı[7].
Hitlerə sui-qəsd cəhdi[redaktə | mənbəni redaktə et]
20 iyul 1944-cü ildə Vermaxtın bir qrup yüksək rütbəli zabiti tərəfindən Hitlerə qarşı sui-qəsd cəhdi günü Skorseni Berlində idi. O, üsyanın yatırılmasında iştirak etdi və 36 saat ərzində, Fuhrer qərargahı ilə əlaqə bərpa olunana qədər, sui-qəsdçilər arasında olan başı (polkovnik fon Stauffenberg) ehtiyatda olan quru qoşunlarının ordu qərargahına nəzarət etdi.
Panzerfaust əməliyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
1944-cü ilin payızında Otto Skorseni Macarıstana göndərildi. Onun vəzifəsi Macarıstan regenti Mikloş Horti tərəfindən Sovet İttifaqı ilə aparılan ayrı-ayrı sülh Oktyabrın 15-də Faustpatron əməliyyatı çərçivəsində Regentin oğlu Budapeştdə qaçırıldı. Danışıqlarına müdaxilə etmək idi. Oğlunu həyatından məhrum etmək təhlükəsi ilə Horti taxtdan əl çəkərək hakimiyyəti almanpərəst Ferenc Salaşi hökumətinə təhvil verdi. Macarıstan 1945-ci ilin aprelində sovet qoşunları tərəfindən tam məğlubiyyətə uğrayana qədər Almaniyanın tərəfində müharibədə iştirakını davam etdirdi.
Mükafatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Palıd Yarpaqları ilə Dəmir Xaçın Cəngavər Xaçı (9 aprel 1945)
- Dəmir Xaçın Cəngavər Xaçı (16 Sentyabr 1943)
- Qızılda Alman xaçı
- Dəmir Xaç I sinif
- Dəmir Xaç II sinif (26 avqust 1941)
- " Şərqdə qış yürüşünə görə 1941/42 " medalı
- Platin qartalı və almazlı svastika dəsti olan pilotun qızıl nişanı
- Döş nişanı hücum piyada nişanı
- Yüz muşketyorlar ordeni (İtaliya)
- Gümüşdə imperator idman nişanı
- Bürüncdən hazırlanmış Avstriya akademik idman nişanı
Müharibədən sonra[redaktə | mənbəni redaktə et]
İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı həyat Otto Skorseninin müharibədən sonrakı taleyi heç də yaxşı deyildi. O, tutularaq nəzarətə götürülüb. Lakin o, uzun müddət həbsxanada yatmadı və amerikalılar tərəfindən bəraət aldı. Və dərhal onların yanına getdi. Daha sonra saxta pasportdan istifadə edərək ölkəni tərk edib və onun kimi məhbusların təqib qorxusu olmadan rəsmən ölkədən çıxmasına kömək etməyə başlayıb. O, ODESSA gizli icmasının üzvü idi. Digər qrup, Palladin isə 1970-ci ildə Otto tərəfindən neofaşist təşkilat kimi yaradılıb. Müxtəlif dövrlərin gizli birliklərinin üzvü olanların hamısını bir bütövlükdə topladı və ədalətdən gizlənməyə kömək etdi. Ömrünün bir hissəsini, təxminən 10 ilini İrlandiyada keçirdi və burada özünə ev və bir az torpaq aldı.
Mossad ilə əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bir müddətə qədər Ottonun Mossad ilə əlaqəsi faktı geniş ictimaiyyətə məlum deyildi. Lakin məlumatlar qəzetdə dərc edildikdə, sensasiya hamını şoka saldı. İsraillə Misir arasındakı qarşıdurmada hökmranlıq və güc uğrunda əbədi yarış gedirdi. Misir alman mütəxəssisləri cəlb etməyə başlayanda İsrail narahat oldu. Misirin mövqelərinin güclənməsinə imkan vermək mümkün deyildi və onlar keçmiş nasistləri öz sıralarına cəlb etməyə başladılar. Məqsədləri lazımi məxfi sənədlər arxivini əldə edə bilən mümkün qədər çox adamı öz hakimiyyətləri altına almaq idi. Otto Skorzeny, tərcümeyi-halı heç də təqdirəlayiq olmayan əməllərlə dolu olan bu insanlardan biri idi. Ona həyatı boyu qorxudan azad olmaq təklif edildi. Eyxmanın öldürülməsi Ottonun növbəti ola biləcəyini düşündürdü. Razılaşdı, amma heç kimin bundan xəbəri yox idi.
Xatirələr və kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tərcümeyi-halını Ottonun özü yazdığı güman edilir. Ancaq bir çox məsələlərin mübahisəli olduğu üçün bəzi nailiyyətlərin sadəcə olaraq aid edildiyini düşünmək olar. Onun bir çox faktları real hekayə ilə uyğun gəlmir. Buna görə də onun sözlərinə inanıb-güvənməmək barədə düşünməyə dəyər. Otto Skorseninin yazdığı xatirələr “RSHA-nın gizli tapşırıqları” adlı möhtəşəm əsərdir. Annotasiyada deyilir ki, bu, zabitin başına gələn inanılmaz macəraların böyük toplusudur. Reyxin bütün gizli əməliyyatlarının gedişatı onun kitabında öz əksini tapıb. Bu, füsunkar və çox maraqlıdır, çünki əslində həmin şəxs yüksək rütbəli deyildi, lakin o, elə bir şöhrət qazanıb ki, dövlətin hər hökmdarı buna nail olmur. Kitabın məzmunu 20 fəsildən ibarətdir ki, orada təxribatçının əməliyyatların aparıldığı dövrdəki hərəkətləri , şəxsi qənaətləri hərtərəfli və ardıcıl şəkildə təsvir edilir - “ Naməlum Müharibə ” . Otto Skorseninin “ Çapıqlı adam ”ın başqa bir kitabıdır ki, o, SS-dəki xidmətinin necə keçdiyini deyir, əvvəllər heç kimə məlum olmayan bu cür detalları açır. " Niyə Moskvanı almadıq " - onun xatirələrindən harda və necə səhvlərə yol verildiyi , müharibənin son məqsədinə niyə nail olunmadığı haqqında arqumentlər yazılır[8].
Ölümü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Otto 6 iyul 1975-ci ildə vəfat etdi. Ölümündən əvvəl son bir neçə ildə onkologiyadan əziyyət çəkirdi, Almaniya klinikalarından birində müalicə olunurdu. İlk dəfə 1970-ci ildə xərçəng diaqnozu qoyuldu , lakin o, əməliyyat olundu və Otto adi həyat tərzinə davam etdi. Beş il sonra xəstəlik geri qayıtdı və Skorseni bunun öhdəsindən gələ bilmədi. O, 67 yaşında ağciyər xərçəngindən vəfat edib. Keçmiş kəşfiyyatçının cəsədi kremasiya edilib. Vida mərasimindən əvvəl polis Valtrauda Rissin evinə gəlib. Hakimiyyət cənazə mərasiminin neonasist nümayişləri ilə pozula biləcəyindən ehtiyat edirdi. Lakin Skorseninin qızı atasını son səfərinə kimin görəcəyini deyə bilmədiyi üçün yas tədbirinin necə bitəcəyini bilmirdi. Skorseni Madriddə vəfat etdi, vətəninə Avstriyaya çatdırıldı və burada dəfn edildi. Orada, Skorseni ailə qəbiristanlığında məşhur diversant Otto Skorseni son sığınacağını tapdı.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Otto Skorzeny // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ 1 2 3 4 5 6 The Hitler Book (alm.). 2005.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-21.
- ↑ https://archive.org/details/greatestbattlest0000nago/page/202/mode/2up
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-21.