Ana səhifə
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Hamının redaktə edə biləcəyi azad ensiklopediya olanVikipediyaya xoş gəlmisiniz!
Hazırda Azərbaycanca Vikipediyada 200.801 məqalə mövcuddur. |
|
Hazırda Azərbaycan dilində 200.801 məqalə mövcuddur.
Həftənin seçilmiş məqaləsi
Möminə Xatun türbəsi — Azərbaycan Respublikası, NMR, Naxçıvan şəhərində yerləşən və həm də "Atabəy Günbədi" kimi tanınan tarix-memarlıq abidəsidir. Türbə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən dünya əhəmiyyətli abidə kimi qeydiyyata alınmışdır. 1998-ci ildə Möminə Xatun türbəsi digər Naxçıvan türbələri ilə birlikdə UNESCO-nun Ehtiyat siyahısına daxil edilmişdir. 1186-cı ildə memar Əcəmi Naxçıvani tərəfindən inşa edilmiş türbənin ilkin hündürlüyü 34 metr olsa da, onun çadırvari günbəzi dövrümüzə tamamışdır; buna görə də dövrümüzdə türbə 25 metr hündürlüyə malikdir (dövrümüzə çatmamış çadırvari günbəzsiz). Mömünə Xatun türbəsi Atabəylər Memarlıq Kompleksindən dövrümüzə çatmış yeganə abidədir. Möminə Xatun türbəsinin ümumi quruluşu – sərdabə və onbucaqlı şəklində həll olunmuş qüllədən ibarətdir. Türbənin sərdabəsi də planda onbucaqlıdır. Sərdabə və bayır üzlərdən fərli olaraq, Əcəmi qüllənin interyerində mürəkkəblikdən uzaq olmuş, sayalığa və bütövlüyə üstünlük vermişdir. Türbənin hündür olmayan kürsülüyü onüzlü biçimdə olub, cilalanmış iri diorit lövhələri ilə üzlənmişdir. |
Həftənin yaxşı məqaləsi
Minçin göy adamları — Xarici Hebrid adalarının şimalında və materik Şotlandiya arasındakı su zolağında məskunlaşan, dənizçiləri və qayıqları batırmaq üçün axtarışa çıxan mifoloji varlıqlar. Onlar Nort-Minç boğazında və qonşu şimal ərazilərdə, eləcə də Vik şəhərinə qədər şərqdə, həmçinin Şotlandiyanın bilinməyən ərazilərində yaşayırdılar. Onların dünyanın qalan hissəsində analoqu yoxdur. Bu mifoloji varlıqlar göy rəngdədirlər, lakin insanlara çox bənzəyirlər və təxminən eyni ölçüdədirlər. Fırtınalar törətmək gücünə malikdirlər, lakin yaxşı havalarda suyun səthində və ya onun altında yatırlar. Göy adamlar bədənlərini dənizdən yuxarı qaldıraraq üzür, dəniz donuzu kimi qıvrılır və suya dalırlar. Onlar danışa bilirlər və kollektiv şəkildə bir gəmiyə yaxınlaşdıqda, onların lideri gəminin kapitanına iki sətir misra qışqırıb onu misranı tamamlamağa dəvət edə bilər. Kapitan bunda uğursuz olarsa, göy adamlar onun gəmisini batırmağa çalışırlar. Mifik göy adamlara izah vermək üçün müxtəlif təkliflər var. Bir versiyaya görə, onlar dənizin təcəssümü idi, ya da kayaklara bənzəyən qayıqları ilə dənizi keçərkən boyalı bədənləri sudan qalxan insanlar təəssüratını yaradan piktlərə bənzədilmişdilər. Alternativ olaraq, göy adamların mənşəyi vikinqlərin özləri ilə Şotlandiyaya apardıqları şimali afrikalı kölələrə dayana bilər. |
Həftənin seçilmiş siyahısı
Çarli Çaplinin filmoqrafiyası — İngilis aktyoru, komiki və rejissoru Çarli Çaplinin (1889–1977) çəkdiyi filmlər üzərində işlədiyi dövr 1914–1967-ci illəri əhatə edir. O, kinoda çalışdığı ilk illər ərzində ifa etdiyi avara obrazı ilə bütün dünyada tamaşaçılar tərəfindən bütləşdirilərək şöhrət qazandı. 1910-cu və 1920-ci illərdə onu planetin ən tanınmış siması hesab edirdilər. Çaplin Londonda anadan olmuş və doqquz yaşından etibarən səhnəyə çıxmışdır. 1913-cü ildə Fred Karnonun komediya qrupu ilə ABŞ qastrolunda olarkən, Çaplin Mak Sennetin Keystone film company studiyası ilə müqavilə bağlayır. O, Keystone-da çalışdığı zaman ssenarilər yazmağa və baş rolda özünün çəkildiyi bir neçə film çəkməyə başlayır. 1915-ci ildə Çaplin Essanay Film Manufacturing Company, bir ildən sonra isə Mutual Film Corporation şirkətlərilə müqavilə imzalayır. 1918-ci ildə Çaplin əvvəlcə First National studiyasında, daha sonra isə Meri Pikford, Duqlas Ferbenks və Devid Uork Qriffitlə birgə yatadığı United Artists şirkətində şəxsi filmlərini ərsəyə gətirməyə başlayır. 1940-cı illərin sonu, 1950-ci illərin əvvəlində Çaplin kommunizm tərəfdarı olması ittihamı irəli sürülsə də, özü bu məsələni inkar edib. O, Britaniya vətəndaşı olaraq qalmışdı. 1952-ci ildə "Səhnə işıqları" filminin premyerasında iştirak etmək üçün İngiltərəyə gedərkən, onun ABŞ ərazisinə daxil olmaq icazəsi ləğv olunur. Buna görə də Çaplin ömrünün sonuna qədər İsveçrədə məskunlaşır. Rejissor özünün son iki filmini İngiltərədə çəkir. |
Xəbərlər
- ABŞ kibertəhlükəsizlik şirkəti "CrowdStrike" tərəfindən xətalı proqram yenilənməsi qlobal kompüter kəsintilərinə səbəb olub.
- ABŞ-nin eks-prezidenti Donald Tramp (şəkildə) Pensilvaniya ştatının Batler yaxınlığında siyasi mitinq zamanı məruz qaldığı sui-qəsddən yaralı olaraq qurtulub.
- Məsud Pezeşkian İranda keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turunda prezident seçilib.
- Azərbaycan Milli Məclisi və Naxçıvan Ali Məclisinə növbədənkənar seçkilər təyin edilib.
Aktual hadisələr: İsrail–Həmas müharibəsi • Rusiya–Ukrayna müharibəsi • Sudanda vətəndaş müharibəsi
Tarixdə bu gün
Bilirsinizmi…
Vikipediya məqalələrindən:
- Yerli inanca görə Smolensk şəhərində yerləşən Maral heykəlinin (şəkildə) tuncdan hazırlanmış cinsi orqanını sığallamaq uğur gətirir.
- Əslən Finlandiyadan olan Marutey Tsurunen Yaponiya parlamentinə seçilmiş ilk Yaponiyadan kənarda doğulmuş Avropa əsilli şəxsdir.
- "YouTube"-a yüklənən ilk video 23 aprel 2005-ci il tarixində "Me at the zoo" adlı 19 saniyəlik video olmuşdur.
- "Tetris" oyununun davamı kimi 1990-cı ildə buraxılmış "Wordtris" oyunu Ermənistanın keçmiş prezidenti Armen Sarkisyan tərəfindən dizayn olunmuş və ilk öncə "Armenica" olaraq adlandırılması təklif olunmuşdur.
- Yaponiyada yengəclərə həsr olunmuş yeganə muzey olan Eçizen Yengəc Muzeyinin binasının mərkəzi günbəzi yengəc qabığı, hər iki tərəfində yerləşən binalar da yengəc ayağı formasında dizayn edilmişdir.
Vikimedia Fondunun digər layihələri
- Vikilüğət Lüğət
- Vikisitat Sitatlar
- Vikikitab Azad dərsliklər və təlimat kitabları
- Vikimənbə Azad əsər kitabxanası
- Vikixəbər Azad xəbər mənbəyi
- Vikiversitet Tədris materialları
- Vikinövlər Bioloji növlərin sistematikası
- Mediaviki Viki proqram təminatının təkmilləşdirilməsi
- Vikidata Ortaq verilənlər bazası
- Vikianbar Ortaq media anbarı
- Vikisəyahət Azad səyahət təlimatçası
- Meta-Viki Vikimedia koordinasiya mərkəzi