Müqəddəs Nikolay kilsəsi (Bakı)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Müqəddəs Nikolay kilsəsi
Müqəddəs Nikolay kilsəsi dağıdılmamışdan əvvəl
Xəritə
40°23′55″ şm. e. 49°52′55″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Status Yerli əhəmiyyətli abidə
Şəhər Səbail, Bakı
Yerləşir İçərişəhər
Aidiyyatı İçərişəhər Dövlət Tarix Memarlıq Qoruğu
Memar Belov
Tikilmə tarixi 18 mart 185028 oktyabr 1857
Vəziyyəti 1930-cu illərdə yuxarı hissəsi sökülmüşdür.
Müqəddəs Nikolay kilsəsi (İçərişəhər)
Müqəddəs Nikolay kilsəsi
İçərişəhərin xəritəsində kilsənin yeri
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Müqəddəs Nikolay kilsəsi — 1857–1930-cu illərdə fəaliyyət göstərmiş kilsə.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kilsənin tikintisinə 1850-ci il 18 mart tarixində başlanıldı. Bünövrənin əsasına məbədin tikildiyi il, ay və gün göstərilmiş gümüşü zərli lövhəcik qoyulmuşdu. Layihənin müəllifi tiflisli memar Belov idi. Kilsəni iki trabzonlu yunan - Semyon Qiter və Xarlampiy Polistov inşa etmişdi. Tikinti işləri 28 oktyabr 1857-ci ildə başa çatdı. Kilsəyə gürcü ekzarxı arxiyepiskop İsidorun təşəbbüsü və təkidi ilə e.ə. Likiya dövlətinin Mira şəhərində yaşamış arxiyepiskop müqəddəs Nikolaus Mirlikiyskinin (e.ə. 260-243) adı verilmişdir. Türkiyənin Antalya şəhəri yaxınlığındakı qədim Mira adlı q əsəbədə hal-hazırda da arxiyepiskop müqəddəs Nikolausun ev muzeyi və kilsəsi vardır.[1] 1920-30-cu illərdə kilsə qismən sökülmüş onun yalnız aşağı hissəsi qalmışdır. Hazırda həmin hissədə "Bakıelektrikşəbəkə"nin Səbayıl İdarəsi fəaliyyət göstərir.[2]

Memarlıq xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 45 metr olan, xaç formasında və mehrabı şimala tərəf tikilmiş Nikolay kilsəsinin iki prestolu (hündür stul) vardı. Bunlardan birincisi (əsası) müqəddəs Nikolayın adına, digəri isə müqəddəs Məryəmin şərəfinə tikilmişdi. Dörd yaruslu ikonlarla bəzədilmiş divarlar üzərində işlər 1853-cü ildə M.Q.Panin tərəfindən işlənilmişdi. Kənarlardakı iki yaruslu ikonlar isə qoz ağacından düzəldilmişdi. Taxta-dülgər işləri Bakıda Meyerin emalatxanasında aparılmışdı. Üç yaruslu zəng qülləsində 5 zınqırov var idi. Kilsə gürcü-bizans stilində, dördguşəli xaç şəklində tikilmişdi və 500 nəfərə qədər adam tuturdu.[1]

Binanın eksteryerində dekorativ və memarlıq elementlərin təsviri xüsusi yer tutur. Belə ki, binanın fasadı girintili-çıxıntılı formaya malikdir. Rus memarlıq məktəbinə aid elementləri pəncərələrin, karnizin (çıxıntılı bəzək dekoru) həllində müşahidə etmək olar. Hazırda binanın daxili planlaşdırılması elektrik şəbəkənin ehtiyaclarının ödənilməsinə uyğunlaşdırılmışdır. Binanın daxili və xarici bünövrələri daşdan, örtük konstruksiyaları ağac materialındandır. Binanın tikinti altı sahəsi 303,6 m2, ümumi sahəsi 482,4 m2, əsas sahə 377,6 m2, köməkçi sahə 104,8 m2-dir.[2]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]