Məhəmməd Olcaytu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Qiyasəddünya vəd-Din Məhəmməd Xüdabəndə Olcaytu Sultan
monq. ᠦᠯᠵᠡᠢᠲᠦ ᠺᠬᠠᠨ
Ghazan et Öldjeïtu.jpg
bayraqElxanlılar sülaləsindən VIII elxan
19 iyul 1304 — 17 dekabr 1316
Sələfi Qazan xan
Xələfi Əbu Səid Bahadur
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi (34 yaşında)
Vəfat yeri Sultaniyyə
Sülalə Elxanilər
Atası Arqun xan
Anası Uruk xatun
Həyat yoldaşı məlum olan - Hacı Xatun
Uşaqları
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sultan Məhəmməd Olcaytu xan (1280[1][2] – 16 dekabr 1316, Sultaniyə, Zəncan ostanı) — Qazan xanın qardaşı, Arqun xanın ikinci oğlu, elxan.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Olcaytu xan 24 mart 1282-ci ildə[3] doğulmuşdur. Arqun xan və xristian Uruk xatunun oğludur. İlk adı Nikolas idi.[4] Əvvəlcə buddist, daha sonra qardaşı Qazan ilə birlikdə sünni olmuşdu. Daha sonralar - 1310-cu ildə, Əllamə Hillinin təsiri ilə şiə olmuşdur. Bundan sonra adını Məhəmmədə çevirmişdir.

Hakimiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

1304-cü ildə qardaşı Qazan xanın yerinə xan seçilmişdir. Həmin il Arqun xan dövründən bəri salınmağa başlamış Sultaniyyə şəhərinin tikintisi bitmişdir. Xan, Sultaniyyəni paytaxt, Bağdadı isə qış iqamətgahı kimi istifadə edirdi. 1309-cu ildə Şirazda "Seyyidlər evi"nin əsasını qoymuş, hər il 10000 dinar maaş vermişdi. 1312-ci ildə Məmlüklərə qarşı monqolların son yürüşünü başlatmış və məğlub olmuşdur.

1305-ci ildə Olcaytu Bizans imperatoru II Androniklə ittifaqa girmiş və birlikdə Osman bəyi məğlub etmişdilər.

Ticarət münasibətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hakimiyyətinin ilk ilində Genuya respublikası ilk dəfə Təbrizdə konsulluq açmışdır. Bundan əlavə 1306-cı ildə Venesiyalılara da azad ticarət hüququ verilmişdi. Avropa ölkələrindən gətirdiyi mancanaq ustaları sayəsində Herat şəhərini ələ keçirmişdi. Olcaytunun Avropalılarla Məmlüklərə qarşı yeni müharibə planı baş tutmamışdı. Bu isə 1313-cü ildə Kebek xanın Xorasana daxil olmasına bəhanə verdi. Çağatay ordusunda Yasavur xanın elxanilərin tərəfinə keçməsi ilə Kebek xan məğlub oldu. Ölcaytu, Yasavur xana Badğis vilayətini verdi.

Ölümü[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məhəmməd Olcaytu 38 yaşında vəfat etmişdir. Yerinə oğlu Əbu Səid Bahadur keçdi.

Məhəmməd Xudabəndə Yuan sülaləsindən olan Çin səfirini qəbul edərkən, 1438, Məcmə-ül-təvarix, Britaniya muzeyi

Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oğulları

Qızları

  • Sultan Satıbəy xatun (1339-1340)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Uljaytu // British Museum person-institution thesaurus.
  2. ↑ Oljeitu // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. ↑ Fasix əl-Xəvəfi - Mücməl-i Fasixi
  4. ↑ Histoire de l'Empire Mongol, Jean-Paul Roux, səh.408

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "Fəzlullah Rəşidəddinin "Oğuznamə"dən sonra ən böyük əsəri: Xüdabəndə günbəzi - REPORTAJ" (az.). apa.tv. 2015-10-28. 2016-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-02.
SƏLƏF
Sultan Mahmud Qazan xan 		Flag of the Ilkhanate.svg Sultan Məhəmməd Xudabəndə Olcaytu xan
Elxanilər 		Flag of the Ilkhanate.svg XƏLƏF
Sultan Əbu Səid Bahadur xan
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Məhəmməd_Olcaytu&oldid=6012566"