Keyxatu xan
| Keyxatu xan | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| monq. ᠭᠠᠶᠺᠠᠲᠦ | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Sələfi | Arqun xan | ||||||
| Xələfi | Baydu xan | ||||||
| Şəxsi məlumatlar | |||||||
| Doğum tarixi | XIII əsr | ||||||
| Vəfat tarixi | 24 mart 1295 | ||||||
| Sülalə | Elxanilər | ||||||
| Atası | Abaqa xan | ||||||
| Anası | Nukdan xatun | ||||||
| Həyat yoldaşı | Qutluq Türkan qızı Səfvətəldünya-vəl-din Padşah xatun | ||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||||
Keyxatu xan (monq. ᠭᠠᠶᠺᠠᠲᠦ; Buddist adı: Riçindorj; XIII əsr – 24 mart 1295) — Elxanlılar sülaləsindən beşinci elxan. Elxanlılar dövlətinin hökmdarı (1291—1295), Arqun xanın qardaşı və sələfi.
Mündəricat
Hakimiyyəti[redaktə | əsas redaktə]
Hakimiyyətə gəlməmişdən əvvəl Anadolu valisi idi. Taxta iddiası Tağaçar noyon tərəfindən dəstəklənmişdi. Onun dövründə Xubilay xanın göndərdiyi Kököçin xatun Qazan xan ilə evləndirilmişdi. Onun hakimiyyəti əsasən xəzinənin xərclənməsi, xüsusilə nestorianlara güzəştlər ilə bilinir. 1292-ci ildə Sədr-əd din Zəncanini sahib-divan təyin etmişdi.
Pul islahatı[redaktə | əsas redaktə]
1294-cü ildə Keyxatu xan xəzinənin boşalmasının qarşısını almaq məqsədi ilə çaonu tədavülə buraxdı. Lakin bu tədbir səmərə vermədi, bazar qiymətləri artdı,
Ölümü[redaktə | əsas redaktə]
Keyxatu xanın hakimiyyəti sülh içində olsa da mənbələrə görə monqol əsilzadələrinin uşaqları ilə cinsi əlaqədə olmağı sevdiyi üçün əyanlar tərəfindən bəyənilmirdi. 1294-cü ildə xanın öz əmisioğlu Baydunu təhqir etməsi və edam əmrini verməsi xanın sonunu hazırladı. Baydu tabe olmaqdan boyun qaçırdı və üsyana qalxdı. Keyxatunun sərkərdəsi Tağaçar noyon Baydunun tərəfinə keçdi. Keyxatu isə Biləsuvara qaçdı və orda həbs olunaraq Təbrizə gətirildi. 24 mart 1295-ci ildə öldürüldü və yerinə Baydu xan keçdi.
Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]
Həyat yoldaşları:[redaktə | əsas redaktə]
- Ayşə xatun Tuqu qızı Cəlair
- Dondi xatun Ağbuğa qızı Cəlair
- İltutmuş xatun Qutluq Temür qızı
- Padşah xatun Qütbəddin qızı
- Uruk xatun Saruçi qızı
- Buluqan xatun
Oğulları:
- Alafranq (Dondi xatundan) - Cahan Teymur xanın atası
- İranşah (Dondi xatundan)
- Çinq-Polad (Buluqan xatundan)
Qızları:
- Ula Qutluq (Ayşə xatundan) - Əmir Ğurbati ilə evlənmiş, iki övladı olmuşdur.[1]
- İl Qutluq
- Ara Qutluq
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Jackson P. "Gayḵātū khan" (ing.). Encyclopædia Iranica.
- Mehmet Eti. "Gaykhatu" (ing.). Anatolian Coins. — Монеты Гайхату.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
| SƏLƏF Arqun xan |
|
Keyxatu xan Elxanilər |
|
XƏLƏF Baydu xan |
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
| Elxanilər | ||
|---|---|---|
| Hülakülər | Hülakü xan (1261–1265) • Abaqa xan (1265–1282) • Əhməd Təkudar xan (1282–1284) • Arqun xan (1284–1291) • Keyxatu xan (1291–1295) • Baydu xan (1295) • Qazan xan (1295–1304) • Məhəmməd Olcaytu (1304–1316) • Əbu Səid Bahadur xan (1317–1335) | |
| Boruciginlər | Arpa xan (1335–1336) | |
| Hülakülər | Sultan Musa xan (1336) | |
| Hülakülər (Cəlairilərin iddiaçıları) | Məhəmməd xan (1336–1338) • Cahan Teymur (1339–1340) | |
| Hülakülər (Çobanilərin iddiaçıları) | Sultan Satıbəy xatun (1338–1339) • Süleyman xan (1339–1343) • II Qazan xan (1357–1401) | |
| Naməlum (Çobanilərin iddiaçıları) | Ənuşirvan xan (1344–1356) | |
| Boruciginlər | Toğay Teymur xan (1335–1353) • Loğman xan (1353–1388) | |
