Suntar ulusu
Suntar ulusu | |||||
---|---|---|---|---|---|
|
|||||
62°08′ şm. e. 117°43′ ş. u.HGYO |
|||||
Ölkə | |||||
İnzibati mərkəz | Suntar[d] | ||||
Tarixi və coğrafiyası | |||||
Yaradılıb | 9 yanvar 1930 | ||||
Sahəsi |
|
||||
Saat qurşağı |
|
||||
Əhalisi | |||||
Əhalisi |
|
||||
Rəsmi sayt | |||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Suntar ulusu (saxa Сунтаар улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Suntar kəndidir.
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sahəsi - 57,8 min km²-dir. Ulus Vilyoy çayının orta axınında yerləşir. Şimal və şimal-şərqdə Nyurba ulusu, şərqdə Yuxarı Vilyoy ulusu, cənub-şərqdə Olyokminski ulusu, cənub-qərbdə Lena ulusu, qərbdə Mirnı ulusu ilə həmsərhəddir.
Relyefi platodur. Ulusun şimalında Vilyoy yaylası, cənubunda Prilenskı yaylası yerləşir.
Təbii şərait
[redaktə | mənbəni redaktə et]Meşələrində əsasən qarağac, küknar və şam ağacları üstünlük təşkil edir. Bəzi yerlərdə ağcaqayın ağacları vardır. Göllər və Vilyoy çayı sahillərindəki çəmənliklər mal-qaranın yem bazasının əsasını təşkil edir.
Ulusun faunası zəngin və müxtəlifdir. Əsas ticari heyvanlar bunlardır: samur, sincab, qaraquyruq gəlincik, Ondatra, dovşan, tülkü və Sibir gəlinciyi.
Yanvar ayının orta temperaturu -33... -35 ° C, iyul + 17 ... + 19 ° C təşkil edir. Yağıntı ildə 250-300 mm-dir. Oktyabrın ortalarında sabit bir qar örtüyü görülür. Qar may ayının ortalarında tamamilə yox olur. Şaxtasız dövr 80 gün (5 iyundan 25 avqusta qədər) davam edir.
Əhalisi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Milli tərkib
2002-ci il siyahıyaalınmasına görə: saxalar - (92,5%), ruslar (5.0%), evenlər (0.2%), evenklər (0.2%) və digər millətlər (2.1%).
Yerli özünü idarəetmə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Suntar ulusu ərazisinə 26 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 39 yaşayış məntəqəsi daxildir.
İqtisadiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əsas sənaye kənd təsərrüfatıdır. Son illərdə məhsuldar qüvvələrin böyüməsi və yerli sənayenin tədricən inkişafı tendensiyası müşahidə olunur. Milli iqtisadiyyatda vəziyyət sabitləşir. Bu iqtisadiyyatın və sosial-mədəni sahənin daha da inkişaf etməsi üçün əsas olur. Ulus Saxanın kənd təsərrüfatı ulusları arasında iqtisadi inkişafda birinci yerdədir.
Ulus təbii qaz, neft, qonur kömür, seolit, mis və xörək duzu ilə zəngindir.
Telefon xidmətləri "Saxatelecom" tərəfindən təmin olunur. Ayrıca ulus mərkəzində mobil xidmətlər MTS və Megafon tərəfindən təmin edilir.
Nəqliyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Vilyuy" federal magistral yolu ("Yakutsk - Vilyoysk - Nyurba - Mirnı") ulus ərazisindən keçir.
Vilyoy çayındakı limanlar - Suntar, Şeya, Elqyay, Krestiyak.
Tanınmış şəxsləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Leonid Andreeviç Popov (1919 - 1990) - Saxa yazıçısı.
Georgi Evdokimoviç Bessonov (1915-2005) - orta məktəb müəllimi (Toybohoy kəndi), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.
Mariya Afanasevna Krivoşapkina (1981) - boks üzrə beynəlxalq dərəcəli idman ustası, Rusiyanın əməkdar idman ustası, iki qat dünya çempionu, Rusiya çempionatı (2012-ci il 1-ci yer), boks üzrə Avropa kuboku çempionu, kikboksinq mütəxəssisləri arasında dünya çempionu.
Qriqori Trofimoviç Semenov (1903-1970) - Sovet geoloqu, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.