Aaxen: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
illüstrasiya
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{Şəhər
{{Şəhər
|Şəhərin adı = Axen
|Şəhərin adı = Aaxen
|Şəhərin şəkil adı = Aachen aerial view 10-2017 img2.jpg
|Şəhərin şəkil adı = Aachen aerial view 10-2017 img2.jpg
|Şəhərin bayrağı =
|Şəhərin bayrağı =Flag de-city of Aachen.svg
|Şəhərin gerbi =
|Şəhərin gerbi =DEU Aachen COA.svg
|Şəhərin xəritəsi =
|Şəhərin xəritəsi =
|Bayrağın ölçüsü =
|Bayrağın ölçüsü =
|Gerbin ölçüsü =
|Gerbin ölçüsü =100px
|Xəritənin ölçüsü = 250
|Xəritənin ölçüsü = 250


Sətir 35: Sətir 35:
}}
}}


⚫
'''Aaxen''' ({{lang-de|Aachen}}) — [[Almaniya]]nın qərbində [[Şimali Reyn-Vestfaliya]] vilayətində, [[Hollandiya]] və [[Belçika]] ilə sərhəd [[bölgə]]də yerləşən bir [[şəhər]]dir. [[Əhali]]si 258.380

⚫
'''Aaxen''' (Axen) — [[Almaniya]]nın qərbində [[Şimali Reyn-Vestfaliya]] vilayətində, [[Hollandiya]] və [[Belçika]] ilə sərhəd [[bölgə]]də yerləşən bir [[şəhər]]dir. [[Əhali]]si 258.380
min (2009) nəfərdir. Şəhərdə əsas texiniki [[universitet]]lərdən biri olan "''Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule''" yerləşir.
min (2009) nəfərdir. Şəhərdə əsas texiniki [[universitet]]lərdən biri olan "''Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule''" yerləşir.


Sətir 42: Sətir 41:
Axen [[era]]mızın 1-ci əsrinə aid [[Qədim Roma]] yaşayış məskəni Akve Qranninin yerində salınmışdır. 8-ci əsrin sonunda [[Frank imperiyası]]nın [[paytaxt]]ı, [[orta əsrlər]]də isə mədəni və siyasi mərkəzi olmuşdur. Axen [[1170-ci il]]də birinci, [[1330-cu il]]də isə ikinci [[qala]] divarları (dövrümüzədək 4 bürc və 2 [[darvaza]] qalmışdır) ilə möhkəmləndirilmişdir.
Axen [[era]]mızın 1-ci əsrinə aid [[Qədim Roma]] yaşayış məskəni Akve Qranninin yerində salınmışdır. 8-ci əsrin sonunda [[Frank imperiyası]]nın [[paytaxt]]ı, [[orta əsrlər]]də isə mədəni və siyasi mərkəzi olmuşdur. Axen [[1170-ci il]]də birinci, [[1330-cu il]]də isə ikinci [[qala]] divarları (dövrümüzədək 4 bürc və 2 [[darvaza]] qalmışdır) ilə möhkəmləndirilmişdir.


[[1562-ci il]]də [[kral]]ların tacqoyma mərasimi Frankfurt-Mayn [[şəhər]]inə köçürüldükdən sonra tənəzzülə uğramışdır. [[1794-cü il]]də [[fransızlar]] tərəfindən [[işğal]] olunan Axen [[Vyana konqresi]]nin qərarı ilə [[Prussiya]]nın [[ərazi]]sinə qatılmışdır ([[1815]]). [[1871-ci il]]dən [[Almaniya]]nın tərkibindədir. [[1943]]–[[1945|45]]-ci illərdə böyük dağıntılara məruz qalmışdır. Şəhərdə imperator Böyük I Karl saray kompleksinin (8–9 əsrlər) qalıqları saxlanılmışdır. Axen saray kompleksinin ətrafında inkişaf etmişdir.
[[1562-ci il]]də [[kral]]ların tacqoyma mərasimi Frankfurt-Mayn [[şəhər]]inə köçürüldükdən sonra tənəzzülə uğramışdır. [[1794-cü il]]də [[fransızlar]] tərəfindən [[işğal]] olunan Axen [[Vyana konqresi]]nin qərarı ilə [[Prussiya]]nın [[ərazi]]sinə qatılmışdır ([[1815]]). [[1871-ci il]]dən [[Almaniya]]nın tərkibindədir. [[1943]]–[[1945|45]]-ci illərdə böyük dağıntılara məruz qalmışdır. Şəhərdə imperator Böyük [[I Karl]] saray kompleksinin (8–9 əsrlər) qalıqları saxlanılmışdır. Axen saray kompleksinin ətrafında inkişaf etmişdir.


[[Şəkil:Aachen Germany Imperial-Cathedral-01.jpg|250px|thumb|left]]
[[Şəkil:Aachen Germany Imperial-Cathedral-01.jpg|250px|thumb|left]]

07:49, 20 yanvar 2018 tarixindəki versiya

Şablon:Şəhər

Aaxen (alm. Aachen‎) — Almaniyanın qərbində Şimali Reyn-Vestfaliya vilayətində, Hollandiya və Belçika ilə sərhəd bölgədə yerləşən bir şəhərdir. Əhalisi 258.380 min (2009) nəfərdir. Şəhərdə əsas texiniki universitetlərdən biri olan "Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule" yerləşir.

Tarixi oçerk

Axen eramızın 1-ci əsrinə aid Qədim Roma yaşayış məskəni Akve Qranninin yerində salınmışdır. 8-ci əsrin sonunda Frank imperiyasının paytaxtı, orta əsrlərdə isə mədəni və siyasi mərkəzi olmuşdur. Axen 1170-ci ildə birinci, 1330-cu ildə isə ikinci qala divarları (dövrümüzədək 4 bürc və 2 darvaza qalmışdır) ilə möhkəmləndirilmişdir.

1562-ci ildə kralların tacqoyma mərasimi Frankfurt-Mayn şəhərinə köçürüldükdən sonra tənəzzülə uğramışdır. 1794-cü ildə fransızlar tərəfindən işğal olunan Axen Vyana konqresinin qərarı ilə Prussiyanın ərazisinə qatılmışdır (1815). 1871-ci ildən Almaniyanın tərkibindədir. 1943–45-ci illərdə böyük dağıntılara məruz qalmışdır. Şəhərdə imperator Böyük I Karl saray kompleksinin (8–9 əsrlər) qalıqları saxlanılmışdır. Axen saray kompleksinin ətrafında inkişaf etmişdir.

Mədəniyyət müəssisələri

Axen 1238-ci ildən xristian müqəddəs əşyalarının nümayiş olunduğu mərkəzə və katoliklərin ziyarətgahına çevrilmişdir. Ümumdünya irsinin siyahısına salınmış baş kilsə (burada 1531-ci ilədək 32 alman imperatorunun tacqoyma mərasimi keçirilmişdir), imperator saray kapellası (786–798, memar Metsli Odo; Karolinqlər intibahı dövrünün ən parlaq memarlıq nümunəsi), qotik üslubda Qroshauz (keçmiş ratuşa, 1267, hazırda şəhər arxivi), Ratuşa (təqribən 1333–76, 1898–1902-ci illərdə yenidən qurulmuşdur; imperator zalında Axen Retelin I Karlın həyatından bəhs edən freskaları, 1840–51), barokko üslubunda fəvvarə və I Karlın tunc heykəli (1620), Elizen -brunnen fəvvarəsi (1822–27, memar Y.A. Kremer) Axenin ən məşhur memarlıq abidələrindəndir.

Ali texniki məktəb (1870; 1880-ci ildən universitet statusu), Müqəddəs Qriqori kilsə musiqisi ali məktəbi (1881), kütləvi kitabxana (1831), Syurmondt (1882, antik və Avropa incəsənəti), diyarşünaslıq, “Kuven-Muzeum” (18–19-cu əsrlər, dekorativ tətbiqi sənət), beynəlxalq qəzet (1885) muzeyləri, şəhər teatrı (1751), “Qrents land teater″, “Blekaut” teatrı; musiqili teatr (2000) var.

İqtisadiyyatı

Axenin iqtisadiyyatında əsas yeri xidmət sferası tutur. Axen elmi-tədqiqat və təcrübə-konstruktor işləmələri, işgüzar xidmətlər və ticarət (o cümlədən beynəlxalq) üzrə böyük mərkəzdir. Maşınqayırmanın elektrotexnika, elektronika, kömür sənayesi üçün avadanlıq istehsalı sahələri ən çox inkişaf etmişdir. Burada çoxsaylı elmi kadrlar cəmləndiyindən elmtutumlu istehsal (o cümlədən təcrübə-sınaq işləri), sürətlə inkişaf edir. Axen Almaniyanın ən böyük daş kömür hövzələrindən birinin mərkəzidir. Şəhərin sənayesi kömür hasilatı üzrə ixtisaslaşmışdır. Axendə kimya, rezin-texnika, yeyinti, toxuculuq, şüşə-keramika sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərir. Şəhərin ətrafında olan mədənlər Romalıların dövründən istismardadır Axenin 20 km-liyində Yulix nüvə tədqiqatları mərkəzi yerləşir. Axen balneoloji kurortdur. Əsas təbii müalicə amili çoxsaylı (təqribən 40) termal (temperatur 75° C-yədək, Mərkəzi Avropada ən isti) mineral bulaqlardır.

Nəqliyyat

Eyni zamanda şəhər böyük bir dəmiryolu mərkəzi və mühüm nəqliyyat qovşağıdır. Daha çox dəmiryol Moskva–Berlin–Paris transavropa dəmiryol magistralı Axendən keçir. Sərnişin dövriyyəsinin həcminə görə ölkədə ilk yerlərdən birini tutur. [1]

Partnyor şəhərlər

Partnyor şəhərlər aşağıdakıdır:

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Vikianbarda Aaxen ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikimənbədə Aaxen ilə əlaqəli məlumatlar var.
Vikisitatda Aaxen ilə əlaqədar sitatlar var.


İstinadlar

  1. ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 210–211. ISBN 978-9952-441-02-4.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Aaxen&oldid=4205986"