Yeni Daşkənd
| kənd | |||||
| Yeni Daşkənd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| azərb. Yeni Daşkənd | |||||
.JPG) | |||||
|
|||||
| 40°23′09″ şm. e. 47°02′10″ ş. u. | |||||
| Ölkə |
 Azərbaycan |
||||
| Tabesində | kənd | ||||
| Region | Aran bölgəsi | ||||
| Rayon | Bərdə rayonu | ||||
| İcra nümayəndəsi | Cahangirov Sabir | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1953 | ||||
| İlk məlumat | 1953 | ||||
| Sahəsi | 9,4 km² | ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 120 m | ||||
| Saat qurşağı | UTC+4 | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | 2.586 nəfər (2012) | ||||
| Milli tərkibi | Azərbaycanlı | ||||
| Etnoxronim | Daşkəndlilər | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +99420 | ||||
| Poçt indeksi | AZ 0943 | ||||
| Nəqliyyat kodu | 09 | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Yeni Daşkənd — Azərbaycan Respublikasının Bərdə rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.[1]
Tarixi
Azərbaycan Respublikasının Bərdə rayonunun inzibati ərazi vahidində yerləşən Yeni Daşkənd kəndi 1953-cü ilin may-iyun aylarında salınmışdır. İ.V.Stalinin, A.Mikoyanın və başqa ermənipərəst qüvvələrin "könüllü köçürülmə" siyasəti altında Göyçə mahalının Daşkənd kəndindən 130 ailə öz doğma ata-baba yurdundan Bərdə rayonuna deportasiya olunmuşdur.
Göyçənin Daşkənd kəndində sərin dağ havasına öyrəşmiş insanlar isti Bərdə havasına tab gətirə bilməyib və bir neçələri dünyasını dəyişmişlər.
Zümürxaç kəndi Yeni Daşkənd kənd Sovetindən ayrılaraq, həmin kənd mərkəz olmaqla Zümürxaç kənd Soveti yaradılmış, Yeni Daşkənd kənd Sovetinin İmamqulubəyli və Dilənçilər kəndləri Zümürxaç kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir[2].
Dəniz səviyyəsindən 120 m yüksəklikdə yerləşən Yeni Daşkənd kəndinin dünyanın siyasi xəritəsində coğrafi mövqeyi (koordinatı) belədir: - uzunluq dairəsi 40.23'9"N, en dairəsi 47.2'10"E.
Kənd Aran coğrafi bölgəsində yerləşir. Tərtər çayı kənddən 2,5 km məsafədən keçir və kəndin cənub sərhəddini təşkil edir[3]. Kənd Bərdənin Tərtər yolu üstündəki sonuncu kəndidir.
Yeni Daşkənd kəndi Tərtər rayonunun Sarıcalı və Kürdlər, Bərdə rayonunun isə Şatırlı, Çəmənli, İmamqulubəyli və Zümürxan kəndləri ilə həmsərhəddir.
Yeni Daşkənd kəndinin iqtisadiyyatında taxılçılıq, pambıqçılıq, bostançılıq və heyvandarlıq aparıcı rol oynayır. Bununla yanaşı kəndin təsərrüfatlarında meyvə və üzüm də istehsal edilir. Əsas kənd-təsərrüfat bitkiləri pambıq, taxıl, kartof, soğan, günəbaxan, qarğıdalı və başqalarıdır.
Yeni Daşkənd kəndi haqqında Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasında qısaca belə məlumat verilir:
"Yeni Daşkənd – Azərbaycan SSR Bərdə rayonunda kənd. Yeni Daşkənd sovetliyinin mərkəzi. Rayon mərkəzindən 10 km qərbdə, Bərdə-Mirbəşir avtomobil yolundan 2 km aralı, Qarabağ düzündədir. Əhalisi 1280 nəfər (1980-ci il) pambıqçılıq, taxılçılıq, heyvandarlıq, baramaçılıq və bağçılıqla məşğuldur. Orta məktəb, kitabxana, mədəniyyət evi, tibb məntəqəsi var"[4].
Kənddə sovetlər zamanı "Yeni həyat" kolxozu olmuşdur[5].
Kəndin hazırkı icra nümayəndəsi Sabir Cahangirov, bələdiyyə başçısı isə Fərman Quliyevdir.
Bələdiyyə
Yeni Daşkənd bələdiyyəsi ancaq bu kəndi əhatə edir. Yeni Daşkənd bələdiyyəsi 782.41 ha[6] (bənzi mənbələrdə 940 ha) əraziyə və 2516 nəfər əhaliyə malikdir və Yeni Daşkənd kəndində yerləşir. Bələdiyyə ərazisində ümumilikdə 566 ailə yaşayır. Seçicilərin sayı 1317 nəfərdir. Yaşayış torpaqlarının ümumi ərazisi 112 hektardır. Bələdiyyə torpaqları 135.62 ha, bələdiyyə ehtiyat fondu isə 11.40 ha təşkil edir. Torhaq sahəsinin 560 hektarı əkin üçün yaralıdır. Kənd təbii qazla təmin olunmuşdur. 2004-2008-ci illərdə 384 nömrəlik elektron ATS quraşdırılmış, Yeni Daşkənd yarımstansiyasında 4,0 MVA-lıq transformator 6,3 MVA-lıq transformatorla[7] əvəz olunmuşdur.
Sosial vəziyyəti
Sosial baxımdan ən müasir kəndlərdəndir.
Yeni Daşkənd kəndində kənd həkim məntəqəsi, 41 saylı Yeni Daşkənd kənd kitabxanası və uşaq bağçası-körpələr evi fəaliyyət göstərir[8]. Poçt şöbəsi var.[9]
Yollar
2009-2010-cu illərdə Azərbaycan Kənd İnvestisiya Layihəsinin "Şimal-Qərb" icma layihələri çərçivəsində kənd yolları bərpa edilmişdir[10].
13 mart 2015-ci ildə on beş min nəfər əhalinin yaşadığı 17 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Yeni Daşkənd-Umudalılar kəndlərarası avtomobil yolunun yenidən qurulması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan Bərdə Rayon İcra Hakimiyyətinə 5,0 (beş) milyon manat ayrılması üçün Azərbaycan Respublikası Prezidenti sərəncam imzalamışdır.[11]
Təhsil
1953-cü ildə Bərdə rayonu Yeni Daşkənd kənd orta məktəbi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Ətrafdakı 15-ə qədər kənddə tam orta məktəb olmadığından və yeni təşkil olunan bu kənddə ali təhsilli müəllimlərin çoxluğuna görə 1953/1954-cü tədris ilində burada tam orta məktəb açılmışdır. Bu sahədə ən böyük təşəbbüskar və fədakar fəaliyyət göstərən Əliyev Tapdıq Xıdır oğlu olmuşdur. Elə o özü də məktəbin ilk direktoru olmuşdur. İlk tədris ilində kənd sakinlərinin əməyi ilə palçıq-saman qarışığından hazırlanan kərpicdən beş sinif otağı inşa edilmişdir. Hətta sinif çatışmazlığı olduğundan məktəbə yaxın olan 4-5 evdə də (Mustafanın, İbrahimin, Məhərrəmin) dərslər keçirilmişdir. Məktəbdə Bərdə rayonunun Şatırlı, Kürdborakı, Çəmənli, İmamqulubəyli, Zümürxan eləcə də Tərtər çayının sağ sahilində yerləşən Qasımbəyli, Körpüqıran, Muğanlı kəndlərindən Tərtər rayonunun isə Sarıcalı, Kürdlər həmçinin Ağdam rayonunun kəndlərindən məktəblilər tam orta təhsil almışlar. Məktəb regionda yaxşı məktəb kimi ad-san çıxarmışdır. Beləki məktəbdə digər rayonların məktəbliləri ilə yanaşı Göyçə mahalının Daşkənd, Aşağı və Yuxarı Şorca kəndlərindən də uşaqlar gələrək təhsil almış, ali məktəblərə qəbul olmuşlar.
Din
2004-cü ildə kənd sakini Hacı Rövşən Vəli oğlu Quliyevin şəxsi vəsaiti ilə məscid tikilmiş, sakinlərin istifadəsinə verilmişdir.
Əhalisi
Hal-hazırda kənddə 500-ə qədər ailə yaşayır.
| İllərə görə kənd əhali məlumatları | ||||
|---|---|---|---|---|
| Milliyəti / İllər | 1953-cü il | 1960-cı il | 1980-ci il | 2012-ci il |
| Azərbaycanlı | ? | ? | 1280 | 2586 |
| Digər millətlər | ? | ? | ? | ? |
| Cəmi | ? | ? | ? | ? |
Şəhidləri
Ziyafət Balıyev, Ziya Quliyev, Qulam Qədirov, Rəsul İlyasov, Yasif Kərimov, Mehdi Məhərrəmov, Eldəniz Nəzərov, Rəşadət Piriyev, Elçin Hüseynov, Firudin Həsənov, Cəfər Cəmilov, Məhərrəm Əliyev
Hacıları
Hacı Seyid Səkinə Seyid Bayram qızı, Hacı Rasim Zeynalabdin oğlu, Hacı Səxavət Bəxtiyar oğlu, Hacı Rövşən Vəli oğlu, Hacı Frunze Sayad oğlu, Hacı Ədalət Molla Əmirxan oğlu, Hacı Fərman Vəli oğlu, Hacı Firuddin Bayram oğlu, Hacı Əli Abdulla oğlu, Hacı Yaqub Böyükkişi oğlu,
Kərbəlayiləri
Kərbəlayi Əli Əziz oğlu, Kərbəlayi Aynurə Səyyad qızı,
Məşədiləri
Məşədi Rəfiqə İslam qızı, Məşədi Şölə Oruc qızı Piriyeva, Məşədi Səlvinaz Ənvər qızı, Məşədi Əsmətel Abdulla qızı, Məşədi Fema Cəmil qızı.
Görkəmli şəxsiyyətləri
Tapdıq Əliyev, Tanrıverdi Hacıyev, Yaqub Hacıyev, Qurban Namazov, Zakir Kərimov, Firdovsi Kərimov, Azər Kərimov, Vaqif Abdullayev, Məzahim Piriyev, Əli Hacıyev, Knyaz Hacıyev, Lətif Əsədov, Süliddin Musayev, Fəzair (Xəzan) Piriyev, Firuddin Musayev, Əli Hüseynov, Eldəniz Hacıyev, Rəşid Piriyev
Aşıq və şairləri
Gülgəz Maqsudqızı, Qəmgin Fəzi, Aşıq Abbasəli, Nohəxan Qəşəm, Qocaman Qocamanov, Xasay Hacıyev, Aşıq Novruz, Nəbi Həsənoğlu, Molla Əmirxan, Əmirxan Məcidoğlu, Dərdli Səməd, İbrahim Daşkəndli, Əlixan Qəhrəmanov, Yusif Bayramov, Əmir Göyçəli, Sərraf Şiruyə, Səyyad Şairov, Kamran Məmmədov, Zöhrə Hacıyeva, Vidadi Süleymanov, İsrail Şairov, Aqil İman, Nazilə Nəbiqızı, Sənubər Fəziqızı, İradə Hacıyeva, Şöhrət Abbasəliyev, Aqşin Hacızadə, Araz Yaquboğlu, Əli Məhərrəmov, Zülfiyyə Şiruyəqızı, Qılman İman, Firuzə Nəsibli, Hilalə Hacıyeva, Leyla Mehdiyeva
Görməli yerləri
1982-ci ildə Yeni Daşkənd kəndinin girişində "Şəlalə kompleksi" tikilmişdir. Tikili 1981-ci ildə "Yeni Həyat" kolxozunun sədri seçilmiş Qiyas Kərimovun və mühəndis Yaqub Hacıyevin təşəbbüsü sayəsində ərsəyə gəlmişdir. Şəlalə Bərdə-Tərtər yolu üzərində yerləşir və yoldan ötən yolçuların dayanacaq, su içmək, əl-üz yumaq üçün qısamüddətli bir istirahət yeridir.
Kənddə görməli yerlərdən biri də qədim çinarlardır. Kənd 1953-cü ildə yaradılarkən əhali həmin çinarların kölgəsində yerləşdirilmişdir. Tarixi dəqiq məlum olmasada çinarlar göz oxşayır.
Həmçinin bax
Mənbə
- Araz Yaquboğlu, Bir kökün budaqları, Bakı, "Nurlan", 2006.
- Araz Yaquboğlu, Daşkənd aşıqları və şairləri, Bakı, "Nurlan", 2008.
- Araz Yaquboğlu, "Bərdə rayonundakı Yeni Daşkənd kəndi" məqaləsi, "Daşkənd və daşkəndlilər" kitabı, Bakı, “Hərbi Nəşriyyat”, 2012. (az.)
İstinadlar
 | Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir. |
- ↑ İnzibati-ərazi vahidləri. səh.52 — files.preslib.az saytı
- ↑ Azərbaycan Respublikası Biləsuvar, Bərdə, Qusar, Yardımlı, Yevlax, Gədəbəy, Göyçay, Lənkəran, Masallı, Neftçala, Saatlı, Samux, Siyəzən və Xızı rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 may 1993-cü il tarixli 611 saylı Qərarı
- ↑ Bərdə rayonunun Tərtər çayı hövzəsində yerləşən yaşayış məntəqəsinin siyahısı
- ↑ Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, V cild, Bakı, 1981. səh.110
- ↑ «PRIPISKA» VƏ ONUN FƏSADLARI. Nadir Ağayevin rəsmi veb-səhifəsi
- ↑ Yeni Daşkənd bələdiyyəsi haqqında qısa arayış
- ↑ Aqşin ŞAHİNOĞLU. "Bərdə gündən-günə müasirləşir və inkişaf edir", "Yeni Azərbaycan" qəzeti, 2009-09-05
- ↑ BƏRDƏ RAYON MƏKTƏBƏQƏDƏR UŞAQ MÜƏSSİSƏLƏRİ HAQQINDA MƏLUMAT
- ↑ Bərdə Poçt Filialının Yeni Daşkənd kənd poçt şöbəsi
- ↑ Azərbaycan Kənd İnvestisiya Layihəsi: Şimal – Qərb
- ↑ "Bərdə şəhərinin mənzil fondunun əsaslı təmiri işlərinin sürətləndirilməsinə və Yeni Daşkənd-Umudalılar kəndlərarası avtomobil yolunun yenidən qurulmasına dair əlavə tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". President.az (az.). president.az. 13 mart 2015, 19:05. İstifadə tarixi: 2015-03-13.
Xarici keçidlər
- Yeni Daşkənd kəndinin Kosmosdan görünüşü
- Yeni Daşkənd: Wikimapia
- cityseek.org saytı
- Yeni Daşkənd
- Yeni Daşkənd Sarı səhifələr (Yellow Pages)
- Yolların siyahısı: Bərdə rayonu, R-29 (8km) - Yeni Daşkənd
- 93 SAYLI BƏRDƏ ŞƏHƏR SEÇKİ DAİRƏSİ ÜZRƏ MƏNTƏQƏLƏR — 33 saylı məntəqə
