İdeologiya

İdeologiya — siyasət yaxud sosial təlim yaradan, hökumətin, siyasi partiyanın, sosial sinfin davranışlarına istiqamət verən siyasi, hüquqi, elmi, fəlsəfi, dini, Əxlaqi, estetik düşüncələr toplusudur.İdeologiyanın nəzəri hissəsində Marksist düşüncələr əhəmiyyətli yer tutur. Marks, Lenin, Gramsci, Lukacs, Frankfurt Məktəbi, Althusser kimi mütəfəkkirlərin bu mövzuda mühüm fikirləri olmuşdur. Bundan başqa, ideologiya nəzəriyyəsi ilə maraqlanan digər mütəffəkirlərin də marksizmlə qarşılıqlı (marksizmə qarşı və ya marksizm tərəfdarı) olaraq fikirlərini irəli sürmələri böyük maraq doğurmuşdur.

Etimologiyası

ideologiya kəlməsi , Fransızca idéologie (tələffüz: [[Beynəlxalq Fonetik Əlifbası|[ideoloʒiː]]]) kəlməsindən yaranmışdır (idée [bu bağlamda: fikir; düşüncə] ve -ologie [ -oloji, yəni bilim]).

Idéologie kəlməsi , Fransa inqilabı döməmində Antoine Destutt de Tracy tərəfindən ilk dəfə işlədildi, və ilk ictimai deyilişi 1796ildə idi. De Tracy'ə görə, idéologie kəlməsi yeni bir "fikir elmi", yəni bir fikir-oloji'yi nəzərdə tutdu.İntibah dövrünə tipik olan rasionalizm bir şövq ilə , de Tracy obyektiv olaraq fikirlərin qaynaqlarının tapılması mümkünsüz olmadığını və bu yeni elm sahəsi gələcəkdə biologiya və zoologiya kimi sabit elm səhələri ilə eyni statusu paylaşacağına inandı. Əlavə olaraq o, hər araşdırma növünün təməli fikir(lər) olduğuna baxmayaraq, de Tracyə görə ideologiya elm sahələrinin ən önəmlisi olaraq qəbul ediləcəyi fikrini irəli sürdü.Baxmayaraq, de Tracy'nin böyük ümidlərindən çox , bu terminin xüsusi anlamı gələcəkdəki işlədilməsinə çox az təsiri olmuşdur.

İdeologiya nəzəriyyəsi

İdeologiya , şüurun ortaqlaşdıran bu formasının əldə edilməsində ortaq olan ögenin nə olduğunu açıqlaması lazım olan bir anlayışdır. Bunu təmin edən əlaqə formanı , yəni ortaqlaşdıran yaşamın forması üzərində girişilən hər açıqlama etmək etmə səyləri , müəyyən bir toplumun ya da qrupun İdeologiyasını təyin etmək dinamiklərin, ümumi olaraq ideologiyanın dinamiklərinə yayılması səhvi ilə məlum olmuşdur.

Həmçinin bax

• İdeologiya nəzəriyyəsi
• Paradigma
• Episteme
• Din
• Siyasi ideologiyalar

Mənbə

• Alman İdeolojisi, Karl Marx, Sol yayınları
• Kapital, Meta fetişizmi bölümü, Marx.
• İdeoloji ve Ütopya, K.Mannhein
• İdeoloji ve Devletin İdeolojik Araçları, Louis Althusser, İletişim yayınları.
• İdeoloji, Terry Eagleton, Ayrıntı yayınları.
• Eleştiri ve İdeoloji, Terry Eagleton, İletişim yayınları.
• İdeoloji, Şerif Mardin, İletişim yayınları.
• İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı, Göran Therborn, İletişim yayınları.
• Mühendisler ve İdeoloji, Nilüfer Göle, Metis yayınları.
• Marx'tan Foucault'ya İdeoloji, M.Barret, Sarmal yayınları.
• İdeolojinin Yüce Nesnesi, Slovaj Zizek, Metis yayınları.
• Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık, Neşe Gürallar Yeşilkaya, İletişim Yayınları.

Xarici Keçidlər

• İdeoloji - makale