Rəşid Behbudov

Rəşid Behbudov
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi	14 dekabr 1915
Doğum yeri	Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	9 iyun 1989 (73 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, RSFSR, SSRİ
Dəfn yeri	I Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası→ SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Həyat yoldaşı	Ceyran Behbudova
Uşağı	Rəşidə Rəşid
Atası	Məcid Behbudov
Anası	Firuzə Vəkilova
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti	müğənni, aktyor
Fəaliyyət illəri	1933–1989
Janr	xalq musiqisi
Musiqi alətləri	fortepiano, tar
Səs tembri	tenor
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rəşid Behbudov Sevil operasında Balaş rolunda

Rəşid Məcid oğlu Behbudov (1 [14] dekabr 1915, Tiflis, Tiflis quberniyası – 9 iyun 1989(1989-06-09), Moskva) — Azərbaycan müğənnisi, SSRİ xalq artisti (1959), SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan və Dağıstan MSSR-ın xalq artisti, Gürcüstan SSR-ın əməkdar incəsənət xadimi.

Həyatı

Rəşid Behbudov 1915-ci il dekabrın 14-də Tiflisdə əslən Şuşalı xanəndə Məcid Behbudov Behbudalı oğlunun ailəsində dünyaya gəlmişdir. Anası Firuzə Vəkilova isə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndinin Vəkilovlar nəslinə mənsub idi.

Uşaq yaşlarından məktəb xorunda oxuyan Rəşid 1933-cü ildə Dəmiryolu Texnikumuna daxil olmuşdur. Təhsili dövründə tələbə öz fəaliyyət orkestrində çalışmışdır.

Hərbi xidməti zamanı ordu ansamblının solisti olan Rəşid Behbudov hərbi xidmətdən sonra Tiflis estrada qruplarından birində solistlik edir və tezliklə bəstəkar A.Eyvazyanın rəhbərlik etdiyi Ermənistan Dövlət Caz orkestrində solistliyə başlayır. 1930-cu illərdə Ermənistan Dövlət Opera və Balet Teatrında klassik operaların xor səhnələrində solo oxuyur. 1939-cu ildə həmin teatrın truppası ilə birlikdə Moskvada Ermənistan incəsənəti günlərində iştirak edir. 1942-ci ildə kollektivlə birgə Krım cəbhəsinə yollanır. Həmin il Ermənistan dövlət caz orkestrinin tərkibində İranda qastrol səfərində olmuşdur.

1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəyovun eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən "Arşın mal alan" filmində baş rola dəvət almışdır. 1944-cü ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının yay salonunda konserti olmuşdur. 1945-ci ildə film efirə çıxır və çox tez bir zamanda nəinki Azərbaycanda, bütün Sovet İttifaqında böyük populyarlıq qazanır. 1946-cı ildə bu filmdəki Əsgər roluna görə Rəşid Behbudov "Stalin" mükafatı ilə təltif olunur.

1949-cu ildə Budapeştdə keçirilən Gənclərin və tələbələrin Ümumdünya festivalında çıxış edir.

1946–1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1953–1960-cı illərdə fasilələrlə M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, 1957–1959-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konsert Ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olmuşdur. 1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomim kimi müxtəlif janrlarını üzvi surətdə birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil etmiş və ömrünün sonunadək onun solisti və bədii rəhbəri olmuşdur.

Bütün Sovet respublikaları ilə yanaşı Argentina, Bolqarıstan, Belçika, Çili, Çin, Efiopiya, Finlandiya, Hindistan, İran, İraq, İtaliya, Misir, Türkiyə və s. ölkələrdə geniş repertuarla çıxış edən Rәşid Behbudov, Azərbaycan xalq mahnılarının və Azərbaycan bəstəkarlarının vokal əsərlərinin xarici ölkələrdə populyarlaşmasında çox böyük rol oynamışdır. Rәşid Behbudov Hindistana səfəri haqqında "Uzaq Hindistanda" kitabını yazmışdır.

Rəşid Behbudov 1989-cu il iyunun 9-da Moskva şəhərində vəfat etmişdir.

2015-ci il 14 dekabrda Heydər Əliyev Sarayında 100 illik yübileyi qeyd olunub.

Ailəsi

Ceyran Behbudovanın (1935-2017) həyat yoldaşı, müğənni Rəşidə Rəşidin atası, Ənvər Behbudov və Nəcibə Behbudovanın qardaşıdır.

Mükafatları

• "Gürcüstan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı
• "Dağıstan MSSR xalq artisti" fəxri adı
• "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı
• "Stalin" mükafatı (II dərəcə) (1946) — Arşın mal alan filmindəki Əsgər roluna görə
• "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı (20 iyun 1951)
• "SSRİ xalq artisti" fəxri adı (9 iyun 1959)
• "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (1 fevral 1966)
• 2 dəfə "Lenin" ordeni (6 yanvar 1976; 23 aprel 1980)
• Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı (1978)
• Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (23 aprel 1980)
• "Xalqlar Dostluğu" ordeni (13 dekabr 1985)

Xatirəsi

• 1991-ci ildə, Bakı şəhərində, keçmiş adı "Leytenant Şmidt küçəsi" və uzunluğu 2,16 km olan mərkəzi küçələrdən biri, Rəşid Behbudovun adına adlandırılmışdır.
• 19 oktyabr 1995-ci ildə, Rəşid Bеhbudovun 80 illiyi ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.
• 4 oktyabr 2016-cl ildə, adını daşıdığı küçədə və adını daşıdığı mahnı teatrının qarşısında abidəsi ucaldılıb.
• 18 noyabr 2016-cı ildə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi tərəfindən "Rəşid Behbudov" sürətli sərnişin gəmisi istismara verilmişdir.

• Rəşid Behbudova həsr olunmuş poçt markaları
• 

  Poçt markası

• 

  Poçt markası

Əsərləri

• Aylı Gecələr
• Alagöz
• Anacan, Dostum Evlənir
• Ayrılıq
• Azərbaycan
• Bakı Haqqında Mahnı
• Bakının Ulduzları
• Əlvida
• Evləri Var Xana Xana
• Əziz Şəhər
• Gəlmədin
• Gül Oğlan
• Halvacı
• Həzin Mahnı
• Idet Vesna Po Apsheronu
• Canım Bakı
• Hardadır O Yar
• Bakı 1
• Bakı 2
• Ey Sevincim
• Gözəl Paytaxt
• Ana
• Azərbaycanım
• Əhdimi İnan Var
• Allegro
• Amor Por Ti
• Ariozo Lenskoqo
• Asker'in mahnısı/aryası
• Rudolf'ün mahnısı/aryası
• Azərbaycan 2
• Badamlı
• Bahar Sənsiz
• Balaşın mahnısı/aryası
• Bayatılar
• Cvetok Ispanil
• Djorona
• Firuzə
• Galalı
• Gözəlim Sənsən
• Gülə Bilməz Bahar Sənsiz
• İlk Görüş
• Kəklik
• Üzüyümün Qaşı
• Vals
• Can Bakı
• Avara
• Can Oyna
• Əziz Surat
• İnsan
• Küçələrə su səpmişəm
• Lebu-leb
• Qızıl Üzük
• Romeo Mənim Qonşumdur
• Sənsiz
• Sevgi Mahnısı
• Sevgilim
• Yadıma Sən Düşərsən

Filmoqrafiya

• Arşın mal alan (film, 1945)
• Doğma xalqıma (film, 1954)
• Bəxtiyar (film, 1955)
• Səadət yolu ilə (film, 1956) (sənədli film)
• Azərbaycan mədəniyyətinin baharı (film, 1959)
• Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)
• Abşeron ritmləri (film, 1970) (tammetrajlı musiqili-bədii televiziya filmi)-filmdə iştirak edən
• Toyda görüş (film, 1970) (sənədli film)
• Ürəkdən-ürəyə (film, 1970) (sənədli film)
• 1001-ci qastrol (film, 1974)
• Rəşid Behbudov (film, 1975) (sənədli film)
• Azərbaycan elləri (film, 1976) (sənədli film)
• Nəğməkar torpaq (film, 1981)
• Rəşid Behbudov (film, 1985) (sənədli film)
• Ürək nəğməsi (film, 1989) (sənədli film)
• Absurdistan (film, 2008) (tammetrajlı bədii film)-ifasından istifadə edilən müğənni

Xarici keçidlər

• İzlə
• Rəşid Behbudovun sirli ölümü
• Səda — Rəşid Behbudovun anım günüdür (09.06.2016)

Kitablar

• Babayeva Məryəm. Rəşid Behbudovun sənətkarlığı (ali musiqi məktəbləri üçün dərs vəsaiti). Bakı: "Xəzər Universiteti", 2012.
• "Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Rəşid Behbudov (1915-1989)". "Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı (azərb.). virtualkarabakh.az. 2013. 2017-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-14.