Rəşid Behbudov

Rəşid Behbudov
Sənətçi məlumatları
Doğum tarixi	14 dekabr 1915(1915-12-14)
Doğum yeri	Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	9 iyun 1989 (73 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, RSFSR, SSRİ
Dəfn yeri	I Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası Rusiya İmperiyası→ SSRİ
Mənşə	azərbaycanlı
Peşələri	Müğənni Aktyor
Atası	Məcid Behbudov
Üslub	xalq musiqisi
Musiqi aləti	Vokal Fortepiano Tar
Səs tembri	Tenor
Fəaliyyət illəri	1933–
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rəşid Məcid oğlu Behbudov (14 dekabr 1915(1915-12-14), Tiflis – 9 iyun 1989(1989-06-09), Moskva) — Azərbaycan müğənnisi, SSRİ xalq artisti (1959), SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan və Dağıstan MSSR-ın xalq artisti, Gürcüstan SSR-ın əməkdar incəsənət xadimi.

Həyatı

Rəşid Behbudov 1915-ci il dekabrın 14-də Tiflisdə xanəndə Məcid Behbudov Behbudalı oğlunun ailəsində dünyaya gəlmişdir. Anası Firuzə Vəkilova isə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndinin Vəkilovlar nəslinə mənsub idi.

Uşaq yaşlarından məktəb xorunda oxuyan Rəşid 1933-cü ildə Dəmiryolu Texnikumuna daxil olmuşdur. Təhsili dövründə tələbə öz fəaliyyət orkestrində çalışmışdır.

Hərbi xidməti zamanı ordu ansamblının solisti olan Rəşid Behbudov, əsgəri xidmətdən sonra Tbilisi estrada qruplarından birində solistlik edir və tezliklə bəstəkar A.Eyvazyanın rəhbərlik etdiyi Ermənistan Dövlət Caz orkestrində solistliyə başlayır. 30-cu illərdə Ermənistan Dövlət Opera və Balet Teatrında klassik operaların xor səhnələrində solo oxuyur. 1939-cu ildə həmin teatrın truppası ilə birlikdə Moskvada Ermənistan incəsənəti günlərində iştirak edir. 1942-ci ildə kollektivlə birgə Krım cəbhəsinə yollanır. Həmin il Ermənistan dövlət caz orkestrinin tərkibində İranda qastrol səfərində olmuşdur.

1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəyovun eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən "Arşın mal alan" filmində baş rola dəvət almışdır. 1944-cü ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının yay salonunda konserti olmuşdur. 1945-ci ildə film efirə çıxır və çox tez bir zamanda nəinki Azərbaycanda, bütün Sovet İttifaqında böyük populyarlıq qazanır. 1946-cı ildə bu filmdəki Əsgər roluna görə Rəşid Behbudov "Stalin mükafatı" ilə təltif olunur.

1949-cu ildə Budapeştdə keçirilən Gənclərin və tələbələrin Ümumdünya festivalında çıxış edir.

1946-1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1953-1960-cı illərdə fasilələrlə M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, 1957-1959-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konsert Ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olmuşdur. 1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomim kimi müxtəlif janrlarını üzvi surətdə birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil etmiş və ömrünün sonunadək onun solisti və bədii rəhbəri olmuşdur.

Bütün Sovet respublikaları ilə yanaşı Argentina, Bolqarıstan, Belçika, Çili, Çin, Efiopiya, Finlandiya, Hindistan, İran, İraq, İtaliya, Misir, Türkiyə və s. ölkələrdə geniş repertuarla çıxış edən Rәşid Behbudov, Azərbaycan xalq mahnılarının və Azərbaycan bəstəkarlarının vokal əsərlərinin xarici ölkələrdə populyarlaşmasında çox böyük rol oynamışdır. Rәşid Behbudov Hindistana səfəri haqqında "Uzaq Hindistanda" kitabını yazmışdır.

Dahi sənətkar 1989-cu il iyunun 9-da Moskva şəhərində vəfat etmişdir.

2015-ci il 14 dekabrda Heydər Əliyev Sarayında 100 illik yübileyi qeyd olunub.

Ailəsi

Qızı Rəşidə Rəşid müğənnidir.

Mükafatları

• "Gürcüstan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı
• "Dağıstan MSSR xalq artisti" fəxri adı
• Stalin mükafatı (2-ci dərəcəli) — 1946 — Arşın mal alan filmindəki Əsgər roluna görə
• "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı (1951)
• "SSRİ xalq artisti" fəxri adı (1959)
• "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (1 fevral 1966)
• 2 dəfə "Lenin" ordeni — (6 yanvar 1976; 23 aprel 1980)
• Azərbaycan SSR dövlət mükafatı — 1978
• Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 23 aprel 1980
• "Xalqlar Dostluğu" ordeni (13 dekabr 1985)

Xatirəsi

• 1991-ci ildə, Bakı şəhərində, keçmiş adı "Leytenant Şmidt küçəsi" və uzunluğu 2,16 km olan mərkəzi küçələrdən biri, Rəşid Behbudovun adına adlandırılmışdır.
• 19 oktyabr 1995-ci ildə, Rəşid Bеhbudovun 80 illiyi ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.
• 4 oktyabr 2016-cl ildə, adını daşıdığı küçədə və adını daşıdığı mahnı teatrının qarşısında abidəsi ucaldılıb.
• 18 noyabr 2016-cı ildə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi tərəfindən "Rəşid Behbudov" sürətli sərnişin gəmisi istismara verilmişdir.

• Rəşid Behbudova həsr olunmuş poçt markaları
• 
• 

Əsərləri

• Alagöz
• Ana
• Azərbaycanım
• Ayrılıq
• Bakı
• Bakının ulduzları
• Bayatılar
• Bahar sənsiz
• Evləri var
• Gözəlim sənsən
• Küçələrə su səpmişəm
• Lalələr
• Sənə də qalmaz
• Qızıl üzük və s.

Filmoqrafiya

1. Arşın mal alan (film, 1945)
2. Doğma xalqıma (film, 1954)
3. Bəxtiyar (film, 1955)
4. Səadət yolu ilə (film, 1956) (sənədli film)
5. Azərbaycan mədəniyyətinin baharı (film, 1959)
6. Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)
7. Abşeron ritmləri (film, 1970)(tammetrajlı musiqili-bədii televiziya filmi)-filmdə iştirak edən
8. Toyda görüş (film, 1970) (sənədli film)
9. Ürəkdən-ürəyə (film, 1970) (sənədli film)
10. 1001-ci qastrol (film, 1974)
11. Rəşid Behbudov (film, 1975) (sənədli film)
12. Azərbaycan elləri (film, 1976) (sənədli film)
13. Nəğməkar torpaq (film, 1981)
14. Rəşid Behbudov (film, 1985) (sənədli film)
15. Ürək nəğməsi (film, 1989) (sənədli film)
16. Absurdistan (film, 2008)(tammetrajlı bədii film)-ifasından istifadə edilən müğənni

Xarici keçidlər

• İzlə
• Rəşid Behbudovun sirli ölümü
• Səda - Rəşid Behbudovun anım günüdür (09.06.2016)

Kitablar

• Babayeva Məryəm. Rəşid Behbudovun sənətkarlığı (ali musiqi məktəbləri üçün dərs vəsaiti). Bakı: "Xəzər Universiteti", 2012.
• "Qarabağın görkəmli şəxsiyyətləri:Rəşid Behbudov (1915-1989)". "Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı (azərb.). virtualkarabakh.az. 2013. İstifadə tarixi: 2014-10-14.