Rəşid Behbudov

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Rəşid Behbudov
Reshid Behbudov.jpg
Sənətçi məlumatları
Doğum tarixi 14 dekabr 1915(1915-12-14)
Doğum yeri Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 9 iyun 1989 (73 yaşında)
Vəfat yeri Moskva, RSFSR, SSRİ
Dəfn yeri I Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası→
Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Peşələri Müğənni
Aktyor
Atası Məcid Behbudov
Üslub xalq musiqisi
Musiqi aləti Vokal
Fortepiano
Tar
Səs tembri Tenor
Mükafatları Sosialist Əməyi Qəhrəmanı  — 1980
"Lenin" ordeni  — 1980"Lenin" ordeni  — 1976"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)  — 1966SU Order of Friendship of Peoples ribbon.svg
"SSRİ xalq artisti" fəxri adı — 1959 "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 1951 Stalin mükafatı — 1946 Azərbaycan SSR dövlət mükafatı — 1978
IMDb ID 0067133
Commons-logo.svg Rəşid Behbudov Vikianbarda

Rəşid Məcid oğlu Behbudov (14 dekabr 1915(1915-12-14)[1], Tbilisi, Rusiya İmperiyası[2] – 9 iyun 1989(1989-06-09)[1], Moskva, RSFSR, SSRİ) — Azərbaycan müğənnisi, SSRİ xalq artisti (1959), SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Azərbaycan və Dağıstan MSSR-ın xalq artisti, Gürcüstan SSR-ın əməkdar incəsənət xadimi.

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

Rəşid Behbudov 1915-ci il dekabrın 14-də Tiflisdə xanəndə Məcid Behbudov Behbudalı oğlunun ailəsində dünyaya gəlmişdir. Anası Firuzə Vəkilova isə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndinin Vəkilovlar nəslinə mənsub idi.

Uşaq yaşlarından məktəb xorunda oxuyan Rəşid 1933-cü ildə Dəmiryolu Texnikumuna daxil olmuşdur.[3] Təhsili dövründə tələbə öz fəaliyyət orkestrində çalışmışdır.

Hərbi xidməti zamanı ordu ansamblının solisti olan Rəşid Behbudov, əsgəri xidmətdən sonra Tbilisi estrada qruplarından birində solistlik edir və tezliklə bəstəkar A.Eyvazyanın rəhbərlik etdiyi Ermənistan Dövlət Caz orkestrində solistliyə başlayır. 30-cu illərdə Ermənistan Dövlət Opera və Balet Teatrında klassik operaların xor səhnələrində solo oxuyur. 1939-cu ildə həmin teatrın truppası ilə birlikdə Moskvada Ermənistan incəsənəti günlərində iştirak edir. 1942-ci ildə kollektivlə birgə Krım cəbhəsinə yollanır. Həmin il Ermənistan dövlət caz orkestrinin tərkibində İranda qastrol səfərində olmuşdur.

1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəyovun eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən "Arşın mal alan" filmində baş rola dəvət almışdır. 1944-cü ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının yay salonunda konserti olmuşdur. 1945-ci ildə film efirə çıxır və çox tez bir zamanda nəinki Azərbaycanda, bütün Sovet İttifaqında böyük populyarlıq qazanır. 1946-cı ildə bu filmdəki Əsgər roluna görə Rəşid Behbudov "Stalin mükafatı" ilə təltif olunur.

1949-cu ildə Budapeştdə keçirilən Gənclərin və tələbələrin Ümumdünya festivalında çıxış edir.

1946-1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1953-1960-cı illərdə fasilələrlə M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, 1957-1959-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konsert Ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olmuşdur.[4] 1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomim kimi müxtəlif janrlarını üzvi surətdə birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil etmiş və ömrünün sonunadək onun solisti və bədii rəhbəri olmuşdur.

Bütün Sovet respublikaları ilə yanaşı Argentina, Bolqarıstan, Belçika, Çili, Çin, Efiopiya, Finlandiya, Hindistan, İran, İraq, İtaliya, Misir, Türkiyə və s. ölkələrdə geniş repertuarla çıxış edən Rәşid Behbudov, Azərbaycan xalq mahnılarının və Azərbaycan bəstəkarlarının vokal əsərlərinin xarici ölkələrdə populyarlaşmasında çox böyük rol oynamışdır. Rәşid Behbudov Hindistana səfəri haqqında "Uzaq Hindistanda" kitabını yazmışdır.

Dahi sənətkar 1989-cu il iyunun 9-da Moskva şəhərində vəfat etmişdir.

2015-ci il 14 dekabrda Heydər Əliyev Sarayında 100 illik yübileyi qeyd olunub.[5][6][7]

Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]

Qızı Rəşidə Rəşid müğənnidir.

Mükafatları[redaktə | əsas redaktə]

Xatirəsi[redaktə | əsas redaktə]

  • 1991-ci ildə, Bakı şəhərində, keçmiş adı "Leytenant Şmidt küçəsi" və uzunluğu 2,16 km olan mərkəzi küçələrdən biri, Rəşid Behbudovun adına adlandırılmışdır.
  • 19 oktyabr 1995-ci ildə, Rəşid Bеhbudovun 80 illiyi ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.[11]
  • 4 oktyabr 2016-cl ildə, adını daşıdığı küçədə və adını daşıdığı mahnı teatrının qarşısında abidəsi ucaldılıb.[12]
  • Rəşid Behbudova həsr olunmuş poçt markaları
  • Stamp of Azerbaijan 392.jpg
  • Stamps of Azerbaijan, 2015-1238.jpg

Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]

  • Alagöz
  • Ana
  • Azərbaycanım
  • Ayrılıq
  • Bakı
  • Bakının ulduzları
  • Bayatılar
  • Bahar sənsiz
  • Evləri var
  • Gözəlim sənsən
  • Küçələrə su səpmişəm
  • Lalələr
  • Sənə də qalmaz
  • Qızıl üzük və s.

Filmoqrafiya[redaktə | əsas redaktə]

  1. Arşın mal alan (film, 1945)
  2. Doğma xalqıma (film, 1954)
  3. Bəxtiyar (film, 1955)
  4. Səadət yolu ilə (film, 1956) (sənədli film)
  5. Azərbaycan mədəniyyətinin baharı (film, 1959)
  6. Romeo mənim qonşumdur (film, 1963)
  7. Abşeron ritmləri (film, 1970)(tammetrajlı musiqili-bədii televiziya filmi)-filmdə iştirak edən
  8. Toyda görüş (film, 1970) (sənədli film)
  9. Ürəkdən-ürəyə (film, 1970) (sənədli film)
  10. 1001-ci qastrol (film, 1974)
  11. Rəşid Behbudov (film, 1975) (sənədli film)
  12. Azərbaycan elləri (film, 1976) (sənədli film)
  13. Nəğməkar torpaq (film, 1981)
  14. Rəşid Behbudov (film, 1985) (sənədli film)
  15. Ürək nəğməsi (film, 1989) (sənədli film)
  16. Absurdistan (film, 2008)(tammetrajlı bədii film)-ifasından istifadə edilən müğənni

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 International Music Score Library Project — 2006.
  2. ↑ 2,0 2,1 Бейбутов Рашид Маджид оглы // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / red. ilə А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Kayzen.az – Böyük musiqiçilər: Rəşid Behbudov
  4. ↑ AzərTAc (09.06.2018). "Rəşid Behbudovun xatirəsi anılıb" (az). Youtube.com. https://www.youtube.com/watch?v=9o5epGKPpGY. İstifadə tarixi: 2018-06-09.
  5. ↑ http://axsam.az/?name=xeber&news_id=63042
  6. ↑ http://femida.az/az/news/43941
  7. ↑ http://qafqazinfo.az/news/detail/resid-behbudovun-100-illiyi-fotolar-170064
  8. ↑ Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
  9. ↑ 9,0 9,1 SSRİ Xalq artisti R.M.Behbudova Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 aprel 1980-ci il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
  10. ↑ Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1978-ci il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1978-ci il tarixli Qərarı — anl.az
  11. ↑ Rəşid Bеhbudovun anadan olmasının 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 oktyabr 1995-ci il tarixli Qərarı — anl.az saytı
  12. ↑ http://www.azadliq.az/xeber/93439/bakida-resid-behbudovun-heykeli-acildi-yenil%C9%99nib/
  13. ↑ İlham Əliyev Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin yeni gəmilərinin istismara verilməsi mərasimində iştirak edib. president.az, 18.11.2016  (azərb.)

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Vikianbarda Rəşid Behbudov ilə əlaqəli mediafayllar var.

Kitablar[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Rəşid_Behbudov&oldid=4581681"