Yuxarı Salahlı
| Kənd | |
| Yuxarı Salahlı | |
|---|---|
| 41°14′37″ şm. e. 45°16′01″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Rayon | Qazax rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 252 m |
| Saat qurşağı | UTC+4, yayda UTC+5 |
| Əhalisi | |
| Milli tərkibi | Azərbaycanlılar |
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
|
| |
.svg)
Yuxarı Salahlı — Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun inzibati-ərazi vahidində kənd.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazax mahalının qədim Salahlı kəndi 1867-ci ildə iki inzibati vahidə Yuxarı Salahlı və Aşağı Salahlı kəndlərinə bölünmüşdür. 1922-ci ildə hər iki kənddən ayrılan evlər hesabına yeni məkanda Orta Salahlı kəndi yaradıldı.
Azərbaycanın müxtəlif rayonlarında yerləşən Salahlı kəndləri mənşəcə Qazax mahalının Salahlı eli ilə bağlıdırlar:
- Salahlı (Ağstafa)–Azərbaycanın Ağstafa rayonunda qəsəbə.
- Salahlı (Samux)–Azərbaycanın Samux rayonunda kənd.
- Salahlı (Zərdab)–Azərbaycanın Zərdab rayonunda kənd.
- Salahlı (Yevlax)–Azərbaycanın Yevlax rayonunda kənd.
- Salahlı Kəngərli–Azərbaycanın Ağdam rayonunda kənd.
Qeyd etmək lazımdır ki, Kür qırağında yerləşən qədim Salahlı kəndinin adı XIX əsrin sonlarından ara-sıra rast gəlinən, qeyri-rəsmi olaraq, Qıraq Salalahlı şəklində də işlənmişdir.
Toponimikası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yuxarı Salahlı oyk., miir. Qazax r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Düzənlikdədir. Keçmiş adı Salahlı olmuşdur. XIX əsrdə ondan əmələ gəlmiş yeni məntəqə Aşağı Salahlı, əvvəlki kənd isə Yuxarı Salahlı adlandırılmışdır. Keçmişdə Qıraq (Kürün qırağında yerləşdiyi üçün) Salahlı da adlanmışdır. Oykonimin ikinci komponenti qazaxların salahlu tayfasının adını əks etdirir.[1]
Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 1835-ci ilə olan məlumata əsasən Gürcüstan quberniyasının Qazax distansiyasının Salahlı kəndində 600 evdə 2500 nəfəri kişilər, 1520 nəfəri isə qadınlar olmaqla toplam 4020 nəfər tatar əhali yaşayırdı.[2]
- 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 3645 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin 1822 nəfəri kişilər, 1823 nəfəri qadınlardan ibarətdir.[3]
Görkəmli şəxsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Siyahıda göstərilən 1867-ci ildən öncə doğulmuş şəxslərin anadan olduqları kəndin adı Salahlı, bu tarixdən sonra doğulanların isə anadan olduqları həmin kəndin adı isə sənədlərdə Yuxarı Salahlı kimi qeyd olunmuşdur.
- Molla Pənah Vaqif (1717-1797) – 18-ci əsrin klassik şairi, müdərris.
- Səməd Vurğun (1906-1956) — Azərbaycanın xalq şairi.
- İbrahim ağa Vəkilov (1853-1934) - general-mayor, ilk azərbaycanlı hərbi topoqraf,
- İbrahim ağa Usubov – (1872-1920) genaral-mayor, diviziya komandiri.
- Məmmədrza ağa Vəkilov (1884-1944) - ADR Parlamentinin üzvü, Azərbaycanda səhiyyənin ilk təşkilatçılarından biri.
- Mustafa bəy Vəkilov (1896-1965) – ADR Parlamentinin üzvü, Daxili İşlər Naziri
- Mehdixan Vəkilov (1902-1975) – görkəmli ictimai-siyasi xadim, tarixçi alim
- Mirzə Nəbi Qayıbzadə (1810-1869) - şair.
- Abbas ağa Nazir (Qayıbzadə) (1849-1919) - 19-20-ci əsr şairi, tərcüməçi və maarif xadimi.
- Fəxri Vəkilov (1916-1987) – görkəmli səhiyyə təşkilatçısı, Azərbaycanın Səhiyyə Naziri
- Osman ağa Gülməmmədov (1892-1950) – Üç Georgi xaçı kavaleri, "Müqəddəs Georgi" medalı (dördüncü, üçüncü və ikinci dərəcəli), polkovnik.
- Gəray bəy Vəkilov (1884-1952) - 1918-ci ildə yeni yaranan süvari rotalarının təşkilatçılarından olub.
- Elvin Namazov (1990-2016) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin zabiti (baş leytenantı). 2016-cı ildə Aprel döyüşləri zamanı şəhid olub
- Rəhim bəy Vəkilov (1898-1934) – ADR Parlamentinin üzvü, görkəmli siyasi xadim.
- Məmməd ağa Vəkilov (1862-1941) - ADR Parlamenti dəftərxanasının rəisi, Qori seminariyasının məzunu, türkoloq.
- Faris bəy Vəkilov (1886-1978) – ADR-in Gürcüstanda diplomatik nümayəndəsi. İbrahim ağa Vəkilovun oğlu.
- Fatma Vəkilova - Professor, Geoloqiya-mineralogiya elmləri doktoru.
- Yusif Alıyev (1979) - Azərbaycan alimi
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
İsmayıl Umudlu. Vəkiloğulları. Bakı: "QAPP-poliqraf" nəşriyyatı, 2003. 536 səh. İsmayıl Umudlu. Salahlı eli. Tarix-etnoqrafiya-insanlar-yurd bilgisi. Bakı, Apostroff nəşriyyatı, 2011. 912 səh.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- ↑ Статистическое описание Закавказского края. В двух частях одной книгой с присовокуплением статьи "Политическое состояние Закавказского края в исходе XVIII века и сравнение онаго с нынешним". Составитель Орест Евецкий. Напечатано в Типографии Штаба отдельного Корпуса Внутренне стражи, Санкт-Петербург, 1835 г.: Часть 2.Статистическое описание провинций составляющий край Закавказский. Глава I. Грузия, 126.Примечательные места, стр. 152
- ↑ Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
 | ||
|---|---|---|
| Şəhərlər |  | |
| Kəndlər | Abbasbəyli • Ağköynək • Alpout • Aslanbəyli • Aşağı Əskipara • Aşağı Salahlı • Bağanis Ayrım • Bala Cəfərli • Bala Çaylı • Barxudarlı • Birinci Şıxlı • Canalı • Cəfərli • Çaylı • Daş Salahlı • Dəmirçilər • Fərəhli • Hüseynbəyli • Xanlıqlar • Xeyrimli • İkinci Şıxlı • Kəmərli • Kosalar • Qarapapaq • Qaymaqlı • Qazaxbəyli • Qızılhacılı • Quşçu Ayrım • Məzəm • Odundağ • Orta Salahlı • Sofulu • Ürkməzli • Yuxarı Əskipara • Yuxarı Salahlı | |
|
Qazax rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
|
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |