AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
JackieBot (müzakirə | töhfələr)
5.775 redaktə
k Fix URL prefix
Sətir 10: Sətir 10:
|direktor = Filologiya elmləri doktoru [[Aybəniz Əliyeva-Kəngərli]]
|direktor = Filologiya elmləri doktoru [[Aybəniz Əliyeva-Kəngərli]]
|üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri-->
|üzvləri = <!-- Təşkilatın üzvləri-->
|rəsmi saytı = [http://http://www.csl-az.com/]
|rəsmi saytı = [http://www.csl-az.com/]
}}
}}
'''Mərkəzi Elmi Kitabxanası''' — [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]nın təşkilatlarından biri.
'''Mərkəzi Elmi Kitabxanası''' — [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]nın təşkilatlarından biri.

20:13, 15 oktyabr 2014 tarixindəki versiya

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanası
Fayl:Şəkil yoxdur.jpg
Növü elmi-tədqiqat institutu
Yaranma tarixi 18 noyabr 1923
csl-az.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mərkəzi Elmi Kitabxanası — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının təşkilatlarından biri.

Tarixi

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanası Respublikada milli və dünya əhəmiyyətli elmi nəşrlərin zəngin fondlarına malik olan ən iri, universal təmayüllü, aparıcı elmi kitabxanadırMərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) Milli Elmlər Akademiyasının struktur bölməsi olub, kitabxanaşunaslıq, biblioqrafiyaşünaslıq, kitab tarixi və informasiyalaşdırma sahəsində fəaliyyət göstərir. Akademiya sistemində araşdırılan bütün kompleks və sahəvi problemlər üzrə ixtisaslaşdırılmıs məlumat-informasiya mərkəzi, respublika miqyasında baş elmi-texniki informasiya müəssisəsidir. Mərkəzi Elmi Kitabxana Azərbaycanın görkəmli ziyalıları N.Nərimanov, Ə.Haqverdiyev, T.Şahbazi, H.Zeynallı və başqalarının təşəbbüsü və yaxından köməyi ilə Azərbaycanın təbii sərvətlərini, iqtisadiyyatını, tarixini, fəlsəfəsini, ədəbiyyat və incəsənətini və s. öyrənmək məqsədi ilə 1923-cü ildə təskil edilmis "Azərbaycan Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti"nin əsasında 1924-cü ildə yaradılmışdıir. Azərbaycanın eləcə də, qonşu regionların tarixi, arxeologiyası, etnoqrafiyası, təbii sərvətləri, elm və mədəniyyətinin öyrənilməsində mühüm xidmətləri olmuş həmin Cəmiyyətin nəzdində görkəmli ədəbiyyatşünas-biblioqraf professor A.V.Baqrinin rəhbərliyi ilə təsis edilmiş "Biblioqrafiya bürosu"(1924) MEK-nın təşəkkülü ücün ilkin baza olmuşdur. Cəmiyyətin ilk iclaslarının birində kitabxananın yaradılması haqqında qərar qəbul edilir və cəmiyyətin nəzdində elmi kitabxana fəaliyyətə başlayır. 1925-ci il avqustun 9-da "Azərbaycan Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti"nin Mərkəzi Şurasının iclasında "Biblioqrafiya bürosu" əvəzinə "Kitabxana-Biblioqrafiya bürosu" tə'sis edilir. Bu dövrdə Azərbaycan ölkəşünaslıq materiallarının toplanması sahəsində iş geniş vüs'ət alır. Elmi tədqiqat işlərinin aparılması ücün zəruri olan informasiya bazası tədricən formalaşmağa başlayır.

1926-cı ildə kitabxanada ilk oxu zalı istifadəyə verilir.1929-cu ildə "Azərbaycan Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti" bazasında Respublikası Mərkəzi icraiyyə Komitəsi nəzdində Azərbaycan Dövlət Elmi Tədqiqat Institutu təşkil edilir. 1933-cü ildə həmin Elmi Tədqiqat Institutu əsasında SSRi EA Zaqafqaziya filialının Azərbaycan bölməsinin yaradılması haqqında qərar qəbul edilir. Kitabxana 1934-cü ildə kecmiş sovet məkanındakı respublikalarla, eyni zamanda ABŞ, Fransa, Isvec, Ingiltərə və s. xarici ölkələrlə mübadilə əlaqələri də yarada bilmişdir. Kitabxana biblioqrafik fəaliyyətini genişləndirərək elmi-tədqiqat planlarına müvafiq olaraq "Xəzər dənizi və hövzəsinin biblioqrafiyası", "Azərbaycan haqqında ədəbiyyatın biblioqrafiyası", "Azərbaycanda türk mətbuatı" kimi göstəricilər nəşr etdi. 1935-ci ildə SSRI EA Zaqafqaziya filialının Azərbaycan bölməsi SSRI EA Azərbaycan filialına cevrildi. Bu dövrdən elmi işlərinin artması Elmi-Tədqiqat institutları nəzdində də xüsusi elmi kitabxanaların təşkil edilməsini zəruri etdi. 1935-1940-cı illər ərzində tədqiqat institutlarının nəzdində 18 ixtisaslaşdırılmış (Zoologiya, Botanika, Kimya, Fizika və s.) kitabxanalar fəaliyyətə başlayır ki, bunların da fəaliyyətinə MEK rəhbərlik edirdi. MEK-nın özünün inkişafında ilk direktorları A.V.Borev, S.M.Yəhyazadənin adı xüsusilə qeyd olunmalıdır. ikinci dünya müharibəsi illərində bütün məhdudiyyətlərə baxmayaraq kitabxana öz fəaliyyətini dayandırmamış, cəbhəyə komək məqsədi ilə aparılan elmi-tədqiqatlara operativ şəkildə kömək etməyə səy göstərmişdi.

1945-ci ildən Kitabxana özünün yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyur. SSR EA Azərbaycan filialı, müstəqil Azərbaycan Respublikasi Elmlər Akademiyasına cevrilir. Kitabxanaya bütün sovet məkanında çap olunmuş ədəbiyyatın pullu məcburi nüsxəsini almaq səlahiyyəti verilir. 1951-ci ildə Azərbaycan EA Rəyasət Hey'ətinin qərarı ilə ETI-ları kitabxana şəbəkəsinin fəaliyyətini əlaqələndirilmək və onlara rəhbərlik etmək məqsədilə Kitabxana Şurası yaradılır. Şuranın tərkibinə Azərbaycanın görkəmli alimlərindən: A.I.Qarayev, M.F.Nağıyeva, S.A.Əzizbəyov, F.A.Məlikov, Q.A.Əlizadə, V.R.Volobuyev və kitabxananın o zamankı direktoru Y.I.Tahirov daxil idi. Şura üzvləri MEK və şəbəkə kitabxanalarının fəaliyyətinə -fondların komplektləşdirilməsi, biblioqrafik göstəricilərin nəşri, oxuculara xidmət mədəniyyətinin yüksəldilməsi və s. məsələlərə nəzarət edirdi. Bu dövrdə kitabxananın fondlarının ümumi sayı 500 000 nüsxə idi. 1952-ci il iyul ayının 13-də SSRi Baş Mətbuat idarəsinin göstərişi və EA Rəyasət Heyətinin sərəncam ilə kitabxanada ədəbiyyatın Xüsusi Mühafizə Fondu təşkil edildi ki, buraya 1937-38-ci ildə güllələnmiş Ə.Cavad, S.Mümtaz, M.Müşfiq, Ədilə xanım Şahtaxtinskaya, M.Şahsuvarlı, Ibrahim Eminbəyli, və başqa 171 nəfərin 8152 nüsxə kitabı verilmişdir. 1956-cıi ildən e'tibarən Kitabxana özünün beynəlxalq əlaqələrini genişləndirir. O dünyanın 50 ölkəsinin 570-dən cox elmi müəssisə və kitabxanası ilə ədəbiyyatın mübadiləsini aparırdı.

1959-cu ildə 600 000 mindən çox, o cümlədən 145 min nüsxə xarici ədəbiyyat fondlarına malik olan kitabxana müstəqil mübadilə aparmaq səlahiyyətinə sahib oldu. Buna qədər mübadilə əməliyyatları SSRi EA Kitabxanası vasitəsilə aparılırdı. MEK- biblioqrafik nəşriyyat fəaliyyətini də genişləndirir. 1964-cü ildə "Azərbaycanın elm və mədəniyyət xadimləri" seriyasından respublikanın görkəmli alim və sənət adamlarının həyatına, elmi fəaliyyətinə həsr olunmuş şəxsi biblioqrafik göstəricilər çap olunmağa başlanmışdır.

1967-ci ilin əvvəllərində Akademiya şəhərciyinin yeni binasına köcürülmüş Kitabxananın acılışı oldu. EA Rəyasət Heyətinin "Azərbaycan EA Əsaslı Kitabxanasının fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması tədbirləri" haqqında sərəncama müvafiq olaraq, onun yeni "Nizamnamə" və strukturu, Elmi Metodiki Şurası təsdiq edildi. Yeni şəraitdə yeni şö'bələr, oxu zalları açıldı. Kitabxananın fondları miqyası və həcmi nəzərə alınmaqla "format" düzülüşünə kecildi. 1972-ci ildə Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi yaradılmağa başlandı. 1978-ci ildən MEK respublika miqyasında təbiət və dəqiq elmləri üzrə əsas depozitar kitabsaxlayıcıdır. 1987-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası rəyasət heyətinin sərəncamı ilə MEK-nın mübadilə fonduna Akademiyada nəşr olunan materialların "məcburi nüsxə"si verilməyə başladı. SSRi Baş Mətbuat Idarəsinin 1990-cı il 10 yanvar tarixli sərəncamı ilə Kitabxananın Xüsusi mühafizə Fondunda saxlanılan ədəbiyyat oxucuların sərbəst istifadəsinə verildi. MEK1993-cü ildən iFLA-nın Beynəlxalq Kitabxana Assosiasiyaları Federasiyasının üzvüdür. MEK 1998-ci ildən "Kitabxanalar və Assosiasiyalar dəyişən dünyada" Beynəlxalq Krım konfransının iştirakçısıdır. 1998-99-cu illərdə MEK-da "Nadir və xüsusi qiymətli nəşrlər", "Nəşriyyat" və "Elmi kütləvi işlər" şö'bələri tə'sis edilmişdir.

1999-cu ildən MEK ABŞ Səfirliyinin Tədris və Informasiya mərkəzi ilə əməkdaşlıq edir. 2000-ci ilin dekabr ayında Soros Fondu Acıq Cəmiyyət Institutunun qrantı hesabına alınmış kompüter avadanlıqları ilə təchiz edilmiş Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması şö'bəsi fəaliyyətə başlamısdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 4 yanvar 2003-cü il tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizamnaməsinin 5-ci maddəsinin 54-cü bəndinə əsasən MEK elmi status almışdır. Bununla bağlı AMEA elmi-tədqiqat institutlarında olduğu kimi , MEK-da da Elmi Şura təşkil edilmiş və bu, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası @Rəyasət Heyəti@ tərəfindən təsdiq edilmişdir. Kitabxanada bu yöndə əsaslı struktur dəyişiklikləri olmuş, bilavasitə elmi tədqiqatlarla məşğul olan yeni şöbələr yaradılmışdır.[1] [2]

Struktur

Hazırda MEK-da 142 nəfər əməkdaş çalışır. Onlardan 4-ü elmlər doktoru,12-ü fəlsəfə doktorudur. Elmi işçilərin sayı 36-dır.Kitabxanada 13 şöbə fəaliyyət göstərir. Ədəbiyyatın elmi komplektləşdirilməsi şöbəsi

Qərbi Avropa ədəbiyyatı şöbəsi

Şərq ədəbiyyatı şöbəsi

Ədəbiyyatın elmi işlənməsi şöbəsi

Heydər Əliyev irsinin təbliği şöbəsi

Xidmət şöbəsi

Fondun təşkili, mühafizəsi və istifadəsi şöbəsi

Biblioqrafiya şöbəsi

Kitabxanaşünaslıq şöbəsi

Kitabşünaslıq şöbəsi

Azərbaycanşünaslıq şöbəsi

Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi

Sənədlərin konservasiyası, bərpası və surətçıxarma şöbəsi Əsas fondun tərkibinə daxildir: azərbaycan, rus, Qərbi Avropa dillərində kitab fondları; sovet dövrünə qədərki mətbuat fondu; nadir və qiymətli nəşrlər fondu; görkəmli alimlərin şəxsi kolleksiyaları; dissertasiya və avtoreferatlar fondları; dövri və ardı davam edən ədəbiyyat fondu; fotosurətlər fondu;qəzetlər fondu və b.


Fondlar Azərbaycan, rus, türk, fars, ərəb, ingilis, alman, fransız və b. dillərdə olan fondların xronoloji əhatəsi XVI-XX əsrlərə aid olduğundan çox zəngindir. Kitabxananın fondları əsas, ixtisaslaşdırılmış və yardımçı fondlardan ibarətdir.

Azərbaycan dilində ədəbiyyat fondu

Rus dilində ədəbiyyat fondu

Qərbi Avropa dillərində ədəbiyyat fondu

Şərq dillərində ədəbiyyat fondu

Nadir və qiymətli nəşrlər fondu

Qiraət zalları Kitabxanada ümumi və ixtisaslaşdırılmış oxu zalları vardır

Ümumi oxu zalı- Burada Azərbaycan, rus və digər xarici dillərdə kitablara sifarişlər qəbul edilir. 7800 cilddən çox ensiklopedik nəşr və referativ jurnaldan ibarət yardımçı fondla açıq rəf üsulu ilə xidmət göstərilir

Dövri mətbuat zalı- Burada açıq rəf usulu ilə Azərbaycan və digər xarici ölkə EA və elmi idarələrinin son illərə aid dövri nəşrləri istifadəyə verilir. Kecmiş illərə aid jurnallar sifarişlərə əsasən Kitab saxlama şöbəsindəki əsas fonddan gətirilir

Şərq ədəbiyyatı zalı-Bu zal Yaxın və Uzaq Şərq ölkələri xalqlarının dillərini, tarixini, iqtisadiyyatını, mədəniyyətini öyrənən və tədqiq edən elmi işcilər, mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Şərq ədbiyyatı fondu həmin zalın daxilində yerləşir.

Nadir nəşrlər zalı- Ən nadir, qiymətli, elmi dəyərə malik, yeganə nüsxələri qalmış ədəbiyyatın mühafizəli istifadəsini təmin edir.

Sərgi zalı- Müxtəlif elm sahələrinə aid ən yeni ədəbiyyat haqqında informasiyanın operativ çatdırılmasını təmin edir.

Şəbəkə kitabxanaları

  1. AMEA-nın NAXÇIVAN BOLMƏSININ KİTABXANASI
  2. ŞƏKİ REGIONAL ELMİ MƏRKƏZİNİN KİTABXANASI
  3. RİYAZIYYAT VƏ MEXANİKA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  4. Ə.HÜSEYNOV ADINA KİBERNETİKA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  5. RADİASİYA TƏDQİQATLARI İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  6. N. TUSİ ADINA SAMAXI ASTROFİZİKA RƏSƏDXANASININ KİTABXANASI
  7. KİMYA PROBLEMLƏRİ İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  8. AŞQARLAR KİMYASI İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  9. Y. MƏMMƏDƏLİYEV ADINA NEFT-KİMYA PROSESLƏRİ İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  10. POLİMER MATERİALLARI İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  11. GEOLOGİYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  12. H.ƏLİYEV ADINA COGRAFİYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  13. A.QARAYEV ADINA FİZİOLOGİYA İNSTITUTUNUN KİTABXANASI
  14. GENETİKA VƏ SELEKSİYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  15. TORPAQŞÜNASLIQ VƏ AQROKİMYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  16. V.KOMAROV ADINA BOTANiKA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  17. MİKROBİOLOGİYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  18. ZOOLOGİYA İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  19. BOTANIKA INSTITUTUNUN LABORATORIYA KORPUSUNUN KİTABXANASI
  20. İQTİSADİYYAT İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  21. MILLI AZƏRBAYCAN TARİXİ MUZEYİNİN KİTABXANASI
  22. NƏSİMİ ADINA DİLÇİLİK İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  23. M. FÜZULİ ADINA ƏLYAZMALAR İNSTİTUTUNUN KİTABXANASI
  24. NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA AZƏRBAYCAN MILLI ƏDƏBİYYAT MUZEYİNİN KİTABXANASI

Tədbirlər

  1. 08.05.2008 [16:10] «Heydər Əliyev VƏ Azərbaycan ELMI», KONFRANS-SəRGI
  2. 29.04.2008 [17:30] Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyində KONFRANS-SƏRGİ
  3. 25.05.2007 [12:38] 28 may respublika günü MÜNASİBƏTİLƏ TƏDBİR
  4. 11.05.2007 [08:23] KİTABXANAMIZ XX Tehran KİTAB SƏRGİSİNDƏ
  5. 08.05.2007 [17:30] Heydər Əliyev İRSİNİN TƏDQİQİ VƏ TƏBLİĞİ MÖVZUSUNDA SƏRGİ-IV
  6. 07.05.2007 [11:30] Heydər Əliyev İRSİNİN TƏDQİQİ VƏ TƏBLİĞİ MÖVZUSUNDA SƏRGİ-III
  7. 04.05.2007 [10:20] Heydər Əliyev İRSİNİN TƏDQİQİ VƏ TƏBLİĞİ MÖVZUSUNDA SƏRGİ-II
  8. 03.05.2007 [12:20] Heydər Əliyev İRSİNİN TƏDQİQİ VƏ TƏBLİĞİ MÖVZUSUNDA SƏRGİ-I
  9. 20.04.2007 [13:50] Əlisöhbət Sumbatzadə-100 ADLI KONFRANS-SƏRGİ
  10. 05.04.2007 [12:27] Rusiya EA-nın JURNALLARINDAN İBARƏT SƏRGİ KEÇİRİLDİ
  11. 29.03.2007 [12:23] Azərbaycan XALQININ FACİƏVİ TARİXİ ADLI KONFRANS-SƏRGİ
  12. 19.02.2007 [16:10] Xocalı soyqırımıNA HƏSR OLUNMUŞ SƏRGİ
  13. 06.02.2007 [09:12] AMEA rəyasət heyətinin iclası (KİTABXANANIN HESABATI)
  14. 22.01.2007 [00:15] KİTABXANADA 20 Yanvar şəhidləri ANILDI
  15. 21.12.2006 [15:00] Azərbaycan-İran ELMİ-MƏDƏNİ ƏLAQƏLƏR ZALI AÇILDI
  16. 08.12.2006 [12:00] Heydər Əliyev VƏ AZƏRBAYCANÇILIQ MƏFKURƏSİ ADLI ELMİ KONFRANS
  17. 22.11.2006 [13:30] ABŞ-IN SƏFİRİ ƏNN DERSİ KİTABXANADA OLMUŞDUR
  18. 22.11.2006 [09:27] Lətif Kərimov-100 ADLI SƏRGİ
  19. 25.10.2006 [14:50] AlmaniyaNIN SƏFİRİ PYER STANÇİNA KİTABXANADA OLMUŞDUR

İstinadlar

  1. ↑ csl-az.com
  2. ↑ science.gov.az

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=AMEA_Mərkəzi_Elmi_Kitabxana&oldid=3087288"