Ana səhifə
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Hamının redaktə edə biləcəyi azad ensiklopediya olanVikipediyaya xoş gəlmisiniz!
Hazırda Azərbaycanca Vikipediyada 201.000 məqalə mövcuddur. |
|
Hazırda Azərbaycan dilində 201.000 məqalə mövcuddur.
Həftənin seçilmiş məqaləsi
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Qərargahı — Nyu-York şəhərində yerləşən BMT-yə aid bina kompleksi. Planı Volles Harrisonun rəhbərlik etdiyi heyət tərəfindən hazırlanıb və Harrison & Abramovits memarlıq şirkəti tərəfindən inşa edilib. Kompleks 1952-ci ildə inşası başa çatdıqdan sonra BMT-nin rəsmi baş qərargahı kimi fəaliyyət göstərib. Manhettenin Tertl Bey məhəlləsində, İst-River çayına baxan 17–18 akr (6.9–7.3 hektar) ərazidə yerləşir. Qərbində Birinci Xiyaban, cənubunda 42-ci küçə, şimalında 42-ci küçə, şimalında 42-ci küçə, şərqində isə İst-River çayı yerləşir. "Tertl Bey" ifadəsi bəzən BMT-nin Baş Qərargahı və ya bütövlükdə BMT-yə münasibətdə metonimiya kimi işlənir. Baş Qərargahda Baş Məclis və Təhlükəsizlik Şurası da daxil olmaqla BMT-nin əsas qurumları yerləşir, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi isə Haaqadadır. BMT-nin üç əlavə, köməkçi, regional qərargahı, başqa sözlə qərargah bölgələri də var. Bunlar 1946-cı ildə Cenevrədə (İsveçrə), 1980-ci ildə Vyanada (Avstriya) və 1996-cı ildə Nayrobidə (Keniya) açılmışdır. |
Həftənin yaxşı məqaləsi
Biologiya — canlılar və onların ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqəsi haqqında elm. Biologiya termini 1802-ci ildə fransız təbiətşünası J.B. Lamark və alman tədqiqatçısı Q. Treviranus tərəfindən təklif edilmişdir. Həyatın bütün təzahürləri: canlı varlıqların müxtəlifliyi, quruluşu, funksiyaları və onların təbii qruplaşmaları, yayılması, mənşəyi və inkişafı, bir-biri ilə və cansız təbiətlə həm indiki, həm də keçmişdəki əlaqələri biologiyanın tədqiqat obyekti — predmetidir. Bu elmin kompleksliyinə baxmayaraq, onu vahid və tutarlı bir sahəyə birləşdirən konseptlər vardır. Biologiya hüceyrəni həyatın, genləri irsiyyətin əsas vahidi kimi, təkamülü isə növlərin yaranmasının və nəslinin kəsilməsini sürətləndirən mühərrik kimi qəbul edir. Canlı orqanizmlər homeostaz olaraq adlandırılan stabil və həyati vəziyyəti saxlamaq üçün enerjini çevirərək və lokal entropiyalarını azaldaraq sağ qalan açıq sistemlərdir. |
Həftənin seçilmiş siyahısı
Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı — İsveç Kral Elmlər Akademiyası, İsveç Akademiyası, Karolinska İnstitutu və Norveç Nobel Komitəsi tərəfindən şəxslər və ya təşkilatlara fizika, kimya, ədəbiyyat, sülh və fiziologiya və ya tibb sahəsindəki fövqəladə uğurlarına görə verilir. Nobel mükafatı 27 noyabr 1895-ci ildə İsveç ixtiraçısı, alim Alfred Nobelin vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş və ilk dəfə sahibinə 1901-ci ildə təqdim olunmuşdur. İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı 1968-ci ildə İsveçin mərkəzi bankı olan Sveriges Riksbank tərəfindən təsis edilib və 1969-cu ildən etibarən iqtisadiyyat elminə verilmiş töhfələrə görə təqdim edilir. |
Xəbərlər
- Azərbaycan cüdoçusu Hidayət Heydərov (şəkildə) XXXIII Yay Olimpiya Oyunlarının finalında fransalı rəqibini məğlub edərək Azərbaycanın ilk medalını qazanıb.
- ABŞ-nin hazırkı prezidenti Co Bayden 2024-cü ildə keçiriləcək prezident seçkilərində iştirak etməkdən imtina edib.
- ABŞ-nin "CrowdStrike" kibertəhlükəsizlik şirkətinin xətalı proqram yenilənməsi qlobal kompüter kəsintilərinə səbəb olub.
- UEFA Avro 2024-ün Berlində keçirilən, İspaniya və İngiltərənin qarşılaşdığı final oyununda İspaniya millisi qalib gələrək 4-cü dəfə Avropa Çempionu olub.
Aktual hadisələr: İsrail–Həmas müharibəsi • Rusiya–Ukrayna müharibəsi • Sudanda vətəndaş müharibəsi • Yay Olimpiya Oyunları
Son ölümlər: Devid Bial, Ədil Arifoğlu, Dünyamalı Kərəm, Əfşar Temuçin, Səfa Mirzəyev, Gennadi Tişşenko
Bilirsinizmi…
- Argentinada gölün içərisində yerləşən El-Oxo (şəkildə) adası unikal şəkildə dairəvi formadadır və adanın göl içərisində hərəkəti müxtəlif istiqamətlərə baxan göz bəbəyini xatırladır.
- Fosilləşmiş nəcislərə həsr olunmuş Puzeum muzeyindəki tualetdə oturmuş tirannozavr heykəli Ogüst Rodenin "Düşünən adam" heykəlinə allüziyadır.
- 1972-ci ildə İranda baş vermiş və qarın hündürlüyü 9 metrə qədər yüksələn şiddətli çovğun 4 min nəfərə yaxın şəxsin ölümünə səbəb olmuşdur.
- Rusiya prezidenti Vladimir Putinin ata tərəfdən babası Spiridon Putin Moskvada Vladimir Leninin şəxsi aşpazı kimi işləmiş, bəzi hallarda İosif Stalin üçün yemək bişirmişdir.
- 2017-ci ildə SoloTürk pilotları eniş sürəti 300 kilometr/saat təşkil etməli olan "F-16" təyyarəsini 180 km/saat sürətində uçuraraq "ən yavaş uçuş" rekordunu qırmışdırlar.
Tarixdə bu gün
Vikimedia Fondunun digər layihələri
- Vikilüğət Lüğət
- Vikisitat Sitatlar
- Vikikitab Azad dərsliklər və təlimat kitabları
- Vikimənbə Azad əsər kitabxanası
- Vikixəbər Azad xəbər mənbəyi
- Vikiversitet Tədris materialları
- Vikinövlər Bioloji növlərin sistematikası
- Mediaviki Viki proqram təminatının təkmilləşdirilməsi
- Vikidata Ortaq verilənlər bazası
- Vikianbar Ortaq media anbarı
- Vikisəyahət Azad səyahət təlimatçası
- Meta-Viki Vikimedia koordinasiya mərkəzi