İlxıyabı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Kənd
İlxıyabı
40°42′10″ şm. e. 43°54′20″ ş. u.
Ölkə  Ermənistan
Region [[Şörəyel mahalı]]
Rayon [[Düzkənd rayonu]]
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi
  • 1,8 km²
Mərkəzin hündürlüyü 1.600 m
Saat qurşağı UTC+4
Əhalisi
Əhalisi
  • 802 nəf. (2012)[1]
Rəsmi dili
Xəritəni göstər/gizlə
İlxıyabı xəritədə
İlxıyabı
İlxıyabı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlxı yabı — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Düzkənd (sonra Axuryan) rayonunda kənd.[2][3][4]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 9 km cənub-şərqdə yerləşir. 1937-ci ilə kimi Leninakan rayonunun tərkibində olmuşdur. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində[5], erməni mənbələrində[6][7] İlxıabi formasında qeyd edilmişdir.

Toponimi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Toponim ilxı sözü ilə Azərbaycan dilidə at mənasında işlənən yabı sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "At ilxısı olan yer, at ilxısı yer yanında salınan kənd" mənasını bildirir. Zootoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26. IV.1946-cı il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Ayqabats qoyulmuşdur. 1946-cı ildə kənd ermənicə Haykabats adlandırılmışdır. XIX əsrə aid ədəbiyyatda kəndin adı[8]. "Ilxı Abi" kimidir. "Ilxı Abi", yə'ni Abı adlı şəxsə məxsus at ilxısının saxlandığı yerin adını əks etdirir.[9]

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kəndin köklü sakinləri azərbaycanlılar olmuşdur. 1828-ci ildən sonra azərbaycanlılar tarixi-etnik torpaqlarından qovulmağa başlamışdır. 1830-cu ildə Türkiyənin Basin vilayətindən köçürülən ermənilər burada yerləşdirilmişdir. İndi ermənilər yaşayır. 1878-ci ildə Azərbaycan türklərindən ibarət əhalisi qovulmuş və Türkiyədən gəlmə ermənilər yerləşdirilmişdir[10][11]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ http://www.armstat.am/file/article/marz_12_42.pdf.
  2. ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  3. ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913. .
  4. ↑ Зелинской С.П. Экономический быт государственных крестьян в Бамбакском участии и в северной части Шорагялского участка Александропольского уезда Ериванской губернии. “Материалы для изучения экономического быта гос. крестьян Закавказского края”, том III, М., 1886. .
  5. ↑ Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскаго края, изданiя Кавказскаго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.102
  6. ↑ erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) Arxivləşdirilib 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931) Arxivləşdirilib 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.122
  7. ↑ Hakopyan T. X., MəlikBaxşyan St. T., Barseğyan O. X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, "İrəvan Universiteti", 1986. s.226
  8. ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913. .
  9. ↑ Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Илхыјабы // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
  10. ↑ Bayramov A.Ə. Qədim Oğuz еllərinin-Ağbaba, Şərəyəl və Pəmbək bölgələrinin yеr-yurd adları Bakı, 1996. .
  11. ↑ Defteri mufessele eyaleti Gence. Istanbul Basbakanlik Arsivi. Taku-tahrir defterleri. № 103. .

Kateqoriya:Şörəyel kəndləri Kateqoriya:Ermənistandakı Azərbaycan kəndləri

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İlxıyabı&oldid=6772793"