Qızıldəmir

Qızıldəmir
	Kənd
Qızıldəmir
	40°16′33″ şm. e. 44°17′50″ ş. u.
Ölkə	Ermənistan
Region	Karbi mahalı
Rayon	Əştərək rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	1.030 m
Saat qurşağı	UTC+4
Əhalisi
Əhalisi	4.168 nəf. (2011);
Rəsmi dili	ermənicə
	Xəritəni göstər/gizlə Qızıldəmir
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qızıldəmir, Qızıl Teymur — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Əştərək rayonunda kənd.^[2]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 3 km cənub-şərqdə yerləşir. Erməni mənbələrində Qızıltamur kimi qeyd edilir ^[3]. Azərbaycan dilli mənbələrdə səhv olaraq Qızıl Teymur kimi göstərilir ^[4]. 1590-cı ildə tərtib edilmiş «İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri»ndə^[5] və 1728-ci il tarixli «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə^[6] Qızıldəmir kəndi formasında qeyd edilmişdir.

Toponim qırmızı mənasında işlənən qızıl (torpağın süxurunun rəngini ifadə edir) sözü ilə qədim türk dilində «arx» mənasında işlənən təmir^[7] sözünün^[8] birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.

Erm. SSR AS RH-nin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib (erməni dilinə kalka edilib) Voskevaz (Qızıldəmir) qoyulmuşdur.

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Burada 1828-ci ilə kimi yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır^[9]. 1828-30 - cu illərdə kəndə İrandan ermənilər köçürülüb yerləşdirilmişdir^[10].

Kənddə ermənilərlə yanaşı 1831-ci ildə 120 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[11].

1870-ci illərin əvvəllərində azərbaycanlılar deportasiya olunmuşdur. 1897-ci ildə burada 3 nəfər azərbaycanlı qalmışdır^[12]. Onlar XX əsrin əvvəllərində deportasiya olunmuşdur. İndi ermənilər yaşayır.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.
↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22, 106
↑ Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.104
↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.162
↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.88
↑ > dəmir - İbrahim Bayramova görə
↑ Древнетюркский словарь, Л., «Наука», 1969. s.330
↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-584
↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-586
↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.106
↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22-23

[_fafda75e3c3b3e61-1] Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).

[2] İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.

[3] Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22, 106

[4] Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.104

[5] İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.162

[6] İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.88

[7] > dəmir - İbrahim Bayramova görə

[8] Древнетюркский словарь, Л., «Наука», 1969. s.330

[9] Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-584

[10] Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-586

[11] Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.106

[12] Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22-23

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Qərbi Azərbaycan
Şəhərlər	Aşağı Axta • Cəlaloğlu • Dilican • Ellər • Ərtik • Əştərək • Gorus • Gümrü • Hamamlı • Karvansaray • İrəvan • Keşişkənd • Kəvər • Qafan • Manas • Sərdarabad • Üçkilsə • Vedi
Rayonlar (1930–1990)	Abaran rayonu • Agin rayonu • Axta rayonu • Alagöz rayonu • Allahverdi rayonu • Amasiya rayonu • Aşağı Qaranlıq rayonu • Barana rayonu • Basarkeçər rayonu • Böyük Qarakilsə rayonu • Cəlaloğlu rayonu • Çəmbərək rayonu • Dilican rayonu • Düzkənd rayonu • Ellər rayonu • Ərtik rayonu • Əştərək rayonu • Gorus rayonu • Hamamlı rayonu • Karvansaray rayonu • Keşişkənd rayonu • Kəvər rayonu • Qafan rayonu • Qarakilsə rayonu • Qəmərli rayonu • Qızıl Qoç rayonu • Meğri rayonu • Sərdarabad rayonu • Şəmşəddin rayonu • Paşalı rayonu • Talın rayonu • Üçkilsə rayonu • Vedi rayonu • Zəngibasar rayonu
Mahallar	Abaran mahalı • Ağbaba mahalı • Dərəçiçək mahalı • Dərələyəz mahalı • Gərnibasar mahalı • Göyçə mahalı • Karbi mahalı • Qaraqoyunlu dərəsi • Qırxbulaq mahalı • Loru mahalı • Pəmbək mahalı • Sərdarabad mahalı • Şörəyel mahalı • Talın mahalı • Vedibasar mahalı • Zəngəzur mahalı • Zəngibasar mahalı

Qızıldəmir

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naviqasiya menyusu

Axtar