Qızıldəmir
| kənd | |
| Qızıldəmir | |
|---|---|
 | |
|
|
|
|
40°16′33″ şm. e. 44°17′50″ ş. u. |
|
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Region | Karbi mahalı |
| Rayon | Əştərək rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | UTC+4 |
| Rəsmi dili | Erməni dili |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qızıldəmir - İrəvan quburniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Əştərək rayonunda kənd.[1]
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Rayon mərkəzindən 3 km cənub-şərqdə yerləşir. Erməni mənbələrində Qızıltamur kimi qeyd edilir [2]. Azərbaycan dilli mənbələrdə səhv olaraq Qızıl Teymur kimi göstərilir [3]. 1590-cı ildə tərtib edilmiş «İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri»ndə[4] və 1728-ci il tarixli «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə[5] Qızıldəmir kəndi formasında qeyd edilmişdir.
Toponim qırmızı mənasında işlənən qızıl (torpağın süxurunun rəngini ifadə edir) sözü ilə qədim türk dilində «arx» mənasında işlənən təmir[6] sözünün[7] birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
Erm. SSR AS RH-nin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib (erməni dilinə kalka edilib) Voskevaz (Qızıldəmir) qoyulmuşdur.
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
Burada 1828-ci ilə kimi yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır[8]. 1828-30 - cu illərdə kəndə İrandan ermənilər köçürülüb yerləşdirilmişdir[9].
Kənddə ermənilərlə yanaşı 1831-ci ildə 120 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır[10].
1870-ci illərin əvvəllərində azərbaycanlılar deportasiya olunmuşdur. 1897-ci ildə burada 3 nəfər azərbaycanlı qalmışdır[11]. Onlar XX əsrin əvvəllərində deportasiya olunmuşdur. İndi ermənilər yaşayır.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.
- ↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22, 106
- ↑ Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, «Gənclik», 1995. s.104
- ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.162
- ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.88
- ↑ > dəmir - İbrahim Bayramova görə
- ↑ Древнетюркский словарь, Л., «Наука», 1969. s.330
- ↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-584
- ↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.583-586
- ↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.106
- ↑ Qorqodyan Z. 1831-1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, «Melkonyan fond», 1932. s.22-23
| Karbi mahalı | |
|---|---|
| Əştərək rayonu | Ağsu • Angersak • Avan • Byurakan • Çatqran • Əkərək • İlançalan • İnəkli • Karbi • Kasax • Qaracoran • Qaraşamb • Qırmızılı • Qızıldəmir • Qoş • Maqda • Mrqaşen • Muğan • Nəzirəvan • Nor Yerznka • Orqov • Oşakan • Patrinc • Persi • Pərpi • Proşyan • Sağmosavan • Sasunik • Şəmirəm • Talış • Təkiyə • Tiğit • Tulnəbi • Ucan • Uşi • Yeğvard |
