Si Sya
白高大夏國 Qərbi Hsia | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1038–1227 | |||||||||
 | |||||||||
| Statusu | dağılıb | ||||||||
| Paytaxtı | Yinçuan | ||||||||
| Rəsmi dilləri | Tanqut dili, Çin dili | ||||||||
| Dini | rəsmi dini olmayıb | ||||||||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||||||
| Sülalə | Qərbi Hsia | ||||||||
| İlk imperator | |||||||||
| Li Yuanhao | |||||||||
| Li Hsian | |||||||||
| Tarixi | |||||||||
• Yaranması | 1038 | ||||||||
• Süqutu | 1227 | ||||||||
| Ərazisi | |||||||||
• Ümumi | 800000 km2 | ||||||||
| Əhalisi | |||||||||
• Təxmini | 3000000 | ||||||||
| |||||||||
Qərbi Hsia Sülaləsi, Qərbi Xia sülaləsi (Çincə: 西夏; pinyin: Xī Xià) və ya Tanqut İmperiyası — 1032–1227-ci illər arasında indiki şimal-qərb Çinin Qansu, Şanşi və Ninqşa bölgərinin olduğu yerlərdə mövcud olmuş dövlət və eyniadlı sülalə.
| Si Sya | |
|---|---|
| 大白高國 | |
 | |
| Banisi | Li Çiçjen |
| Sonuncu hökmdar | Li Moju |
| Hazırkı rəhbər | yoxdur |
| Əsası qoyulub | 963 |
| Soyun kəsilməsi | 1227 |
| Milliyyət | Monqol |
| Titullar | |
| İmperator | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hökmdarları[redaktə | mənbəni redaktə et]
| Doğum adı | Şəxsi adı | Həyat illəri | İdarə etdiyi illər | Olümündən sonra məbəd adı[1] |
|---|---|---|---|---|
| Toba Veili | Li Yuanhao | 1003–1048 | 1038–1048 | Cinqzonq |
| Toba Lanqçuo | Li Lanqçuo | 1047–1067 | 1048–1067 | Yizonq |
| Toba Binqçanq | Li Binqçanq | 1060–1086 | 1067–1086 | Hizonq |
| Toba Kyanşun | Li Kyanşun | 1084–1139 | 1086–1139 | Çonqzonq |
| Toba Renhsiao | Li Renhsiao | 1124–1193 | 1139–1193 | Renzonq |
| Toba Çunyu | Li Çunyu | 1177–1206 | 1193–1206 | Huanqzonq |
| Toba Ankan | Li Ankan | 1170–1212 | 1206–1211 | Hsianqzonq |
| Toba Çunhsui | Li Çunhsui | 1163–1226 | 1211–1223 | Şenzonq |
| Toba Diyuanq | Li Diyuanq | 1181–1226 | 1266 | Hsianzonq |
| Toba Hsian | Li Hsian | ?—1227 | 1266–1227 | Moju |
Li Yuanhao[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əslən Şahzadə Toba Çiçinin nəslindən gəlirdi. Sonq ordusunda general olduqdan sonra o 1038-ci ildə 500.000 nəfərlik özünə sadiq ordusu ilə dövlətə üsyan edərək öz dövlətini qurdu. 1044-cü ildə Sonq imperatoru ilə sülh bağladı. 10 il sonra oğlu tərəfindən öldürüldü.
Li Lanqçuo[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bir yaşında taxta çıxsa da əsl hakimiyyəti 1061-ci ildə əlinə aldı. 6 il sonra qəflətən öldü.
Li Binqçanq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Altı yaşında taxta çıxsa da heç vaxt anasının qəyyumluğundan qurtula bilmədi və 26 yaşında öldü.
Li Kyanşun[redaktə | mənbəni redaktə et]
Üç yaşında taxta çıxdı. O babalarının siyasətinə əks çıxaraq çinliləşməyin tərəfini tuturdu.
Li Renhsiao[redaktə | mənbəni redaktə et]
On altı yaşında taxta çıxdı. Məktəblər qurdu və öz əyanları imtahanla seçdi. 1170-ci ildə özünə qarşı sui-qəsd planının üstünü açanda generallarını edam etdirdi və orduya güvənməməyə başladı. Onun hakimiyyəti ən güclü dönəmdir.
Li Çunyu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Onun dövründə çöküş başladı. Rüşvət baş alıb getməyə başladı. Çingiz xanın ard-arda qazandığı qələbələr əmisi oğlunun onu devirməsi ilə başa çatdı.
Li Ankan[redaktə | mənbəni redaktə et]
Li Çunyu'nu devirən Ankan, qonşu ölkələrlə sülhü pozdu və müharibəyə başladı. Bərbad siyasətdən təngə gələn əhali, qardaşı oğlunun başçılığı ilə üsyan qaldırıb onu devirdi.
Li Çunhsui[redaktə | mənbəni redaktə et]
Üsyan ilə hakimiyyətə gəlsə də özündən əvvəlki imperatorun siyasətini davam etdirməsi dövlətin çöküşünü sürətləndirdi.
Li Diyuanq[redaktə | mənbəni redaktə et]
O özündən əvvəlki imperatordan fərqli olaraq sülh siyasəti güdsə də elə həmin il də öldürüldü.
Li Hsian[redaktə | mənbəni redaktə et]
Monqol işğalına qarşı müqavimət göstərsə də zəlzələ nəticəsində şəhərin divarları uçdu və monqollar tərəfindən edam edildi.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Olümündən sonra adları və məbəd adları müxtəlif sülalələrdən imperatorlar tərəfindən mənimsənilirdi, adətən adın başlanğıcında sülalənin adı şəklində ön şəkilçidən istifadə edirlər. Məsələn, Xun adında imperatoru, həmçinin Min Tay-szu adlandırırlar.