Kəngərli (Ağdam)

KƏNGƏRLİ
40°01′56″ şm. e. 46°57′57″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Ağdam rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	AZ0228

Kəngərli — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Kənd Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub.

Tarixi

Ağdam rayonuda yerləşən 3 Kəngərlidən biri Ağdam şəhərindən 5 km şimal-şərqdə Ağdam-Bərdə şose yolunun sağ sahilində, məşhur Uzundərə adlanan dərənin sağ sahilində yerləşir.Kənd Pirhəsənli tirəsinə aid olduğu (müdriklərin söyləmələrinə görə) üçün kəndə Pirhəsənli-Kəngərlisi deyilir(Ağsu rayonunda yerləşən Pirhəsənli camaatı ilə eyni tirədəndirlər-mənbə-ağsaqqal deməsi). Uzundərənin sol sahilində daha 2-kiçik kənd Kəngərli tayfasəna aid edilir. 1-ci kənd Şirvanlı, 2-ci kənd Qaraağaclar(1963-cü ilə kimi Kəngərli adlanıb)adlanır. Camaat öz aralarında sağ sahildəki kəndi o tay,soldakı kiçik kəndləri bu tay deyə fərqləndirirlər.

1993-cü ilə kimi o tay Kəngərlidə təxminən 300-350 ev-ailə (hesablama nisbidir),bu tayda Şirvanlıda 25-30,Qaraağaclarda isə 60-ev var idi. O tayda son vaxtlara qədər Hacı Abbas otağı deyilən yerdə qədim nar bağları qalmaqda idi. Həmin tikilini Hacı Rustam adında (Həcc ziyarətində olmuş imkanlı dindar) bir kişi özünün 6-oğlu üçün tikdiribmiş(əslində onun 7-oğlu olub-bir oğlu kiçik yaşlarında dünyasını dəyişib). Oğlanları Hacı Abbas (həcc ziyarətində olmuş imkanlı kişi),Şükür, Balakişi,Yusif,Sadıx,Həsən.(Deyilənlərə görə təkcə Hacı Abbasın 1000-baş qoyunu,qaramal,at,dəvə sürüləri varmış-cobanları, mehtərləri və s.var imiş)Hacı Abbas kişi sovet hakimiyyəti illərində qolcomaq damğası ilə həbs etmək istəsələr də o sona qədər vuruşaraq hakimiyyətə tabe olmamış,erməni-rus birləşmələri ilə döyüşdə yoldaşları ilə birlikdə həlak olmuşdur(Kəlbəcər yaylaqlarında)

Coğrafiyası və iqlimi

Pirhəsənli Kəngərli adlanan hər 3-kənddə ancaq Kəngərli tayfasına məxsus əhali yaşayırdı.20-ci əsrin 90-cı illərinə qədər ailə həyatı qurmaq yalnız tayfa daxilində mümkün ola bilərdi.Belə ki,kənddən qonşu kəndlərə qız vermək və almaq yasaq idi.(Tək-tük istisna hallar,məs.qoşulub qaçma olardısa da,həmin ailənin başçısına dırnaqarası baxılardı).Kənd camaatı qapalı həyat tərzinə üstünlük verirdi(anklav).Belə ki,kənd əhalisi özünəməxsus danışıq ləhcəsini hal-hazıra qədər qoruyub saxlamaqdadır.(Məs.qarabağ ləhcəsində,azqrammatik dildə və yerli ləhcədə işlənən fərqli işlənən bəzi sözləri müqayisə edək- 1.ma—mənə—mə 2.sa—sənə—sə 3.hara—hara—harya 4.bura—bura—bırya 5.araba-araba-harava 6.ora-ora—orya 7.başına-başına-başaa 8.əlimə-əlimə-ələə 9.ayaqqabı-ayaqqabı-əəkqav 10.bu-bu-bı və.s) Qaraağaclar və Şirvanlı kəndləri ilə qonşu Göytəpə kəndi etnik yerli Qarabağ camaatıdır.Kəngərlilər bu yerlərə gəlmə olduqlarından onlara yerristan camaatı deyirdilər.(Hörmətli alimimiz B.Budaqovun Pirhəsənli-Kəngərlinin Dərələyəz-indiki Ermənistan ərazisində vaxtilə mövcudluğu haqda araşdırmaları bir daha təsdiq olunur)Bəzi araşdırmaçı alim və müəxəsislərin dediyi kimi heç də Kəngərlilər(söhbət Pirhəsənlidən gedir) Qarabağdan Haxçıvana yox-əksinə Naxçıvandan və indiki Ermənistan-Dərələyəz torpaqlarından məlum və ya naməlum səbəblərdən köç edərək Qarabağ ərazisinə hal-hazırkı yaşadıqları ərazilərdə məskunlaşıblar.

Həmçinin bax

• Erməni helikopterinin vurulması (2014)