Portal:Çin

PORTAL:ÇİN

> PORTAL>ƏN YAXŞI MƏQALƏLƏR> LAYİHƏ> LAYİHƏ MÜZAKİRƏSİ> İŞTİRAKÇILAR Çin (çin. 中国 Çjunqo, hərfi mənası "Aralıq dövləti") — Şərqi Asiyada coğrafi region. Regionun böyük bir hissəsi hazırda Çin Xalq Respublikası ərazisidir. Bu ad həm də özündə çox sayda ölkə və mədəniyyəti birləşdirən və öz kökləri ilə əfsanəvi Sya sülaləsinə (təx. e.ə.2070-1765) gedib çatan çoxəsrlik sivilizasiyaya aid edilir. Hazırda ÇXR əhali sayına görə dünyanın ən böyük dövləti, ərazisinə görə üçüncü yerdə (Rusiya və Kanadadan sonra) duran ölkədir. Çin Xalq Respublikası elan olunan dövrdən (1949-cu il) ölkədə Çin Kommunist Partiyası hakimiyyətdədir. Çin mədəni birliyinin bir hissəsi olan ölkə və ərazilər:  Çin Xalq Respublikası,  Honkonq,  Makao,  Tayvan,  Sinqapur. Tarixi və mədəni baxımdan Çinlə əlaqəli ölkələr:  Vyetnam,  Cənubi Koreya,  Şimali Koreya,  Monqolustan,  Yaponiya. Seçilmiş məqalə Sin İmperiyası 1844-cü ildə Sin sülaləsi və ya Sin İmperiyası ( daytsin qurun, çin. sadə. 清朝, pinyin: Qīng Cháo, hərfi mənası: "Sin çao") — mancurlar tərəfindən yaradılan və idarə olunan çoxmillətli imperiya. Sonralar bütün Çin bu imperiyanın tərkibinə qatılmışdır. Ənənəvi çin tarixşünaslığına görə monarxiya üsul-idarəli Çinin sonuncu sülaləsidir. 1616-cı ildə mancur qəbiləsi Aysin Qyöro tərəfindən hazırda Şimal-Şərqi Çin regionu adlanan Mancuriya ərazisində yaradılmışdır. Yarandığı dövrdən təxminən 30 il sonra bütün Çin, Monqolustan və Orta Asiyanın bir hissəsi bu imperiyanın hakimiyyəti altına keçmişdir. Əvvəlcə sülalə mancurların öz sələfləri hesab etdikləri çjurçjenlərin qurduqları keçmiş Szin imperiyasının adına uyğun olaraq "Szin" (金 — qızıl; ənənəvi çin tarixşünaslığında "Xou Szin" 後金 — Sonuncu Szin) adlandırılmışdır. 1636-cı ildə ad dəyişdirilərək "Sin" (清 — "təmiz") qoyulmuşdur.(ardı...) Arxiv • Redaktə et >> Yaxşı məqalə Dadunun planı Xanbalıq — Yuan İmperiyasının paytaxtının adı, müasir Pekin şəhəri. Şəhərin çincə adı — Dadu (çin. sadə. 大都, pinyin: Dàdū; böyük paytaxt) monqollar tərəfindən Daydu kimi tələffüz olunurdu. Şəhərin türkcə adı — "Xanbalıq" tərcümədə "Xanın iqamətgahı" mənasını verir. Marko Polo şəhərin adının Kambala şəklində transkripsiyasını vermişdir. Monqol istilasından əvvəl Çjundu adlı şəhər çjurçjun imperiyası Szinin paytaxtı olmuşdur. 1215-ci ildə monqollar tərəfindən ələ keçiriləcək yandırılmışdır. Amma 1264-cü ildə Xubilay şəhəri öz paytaxtı kimi yenidən qurmaq qərarına gəlmişdir. Tikintiyə memarlar Lyu Binçjun və Əmir əd-Din rəhbərlik etmişlər. Elə həmin il şəhər divarlarının tikintisinə başlanılmışdır; xan sarayının tikintisi 1274-cü ilə qədər davam etmişdir. (ardı...) Arxiv • Redaktə et >> Çinin inzibati bölgüsü Əyalətləri (çin. sadə. 省, pinyin: shěng): Anhoy, Qansu, Quandun, Quyçjou, Lyaonun, Sıçuan, Futszyan, Xaynan, Hebei, Xeyluntszyan, Xenan, Xubey, Xunan, Cianqsu, Szyansi, Szilin, Jianqxi, Sinxay, Çjetszyan, Şansi, Şandun, Şensi, Yunnan, Tayvan; Muxtar rayonları (çin. sadə. 自治区, pinyin: zìzhìqū): Quansi-Çjuan muxtar rayonu, Daxili Monqolustan muxtar rayonu, Ninsya-Xuey muxtar rayonu, Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu, Tibet muxtar rayonu; Mərkəz tabeli şəhərləri (çin. 直轄市): Pekin, Tyantszin, Çuntsin, Şanxay; Xüsusi inzibati rayonları (çin. sadə. 特别行政区, pinyin: tèbié xíngzhèngqū): Honkonq, Makao. Redaktə et >> Çində yaşayan xalqlar xanlar, monqollar, xueytszular (dunqanlar), tibetlilər, uyğurlar, myaolar, ilər, çjuanlar, builər, koreyalılar, mancurlar, dunlar, yaolar, baylar, tuszyalar, xanilər, qazaxlar, daylar, lilər, lisular, valar, şelər, qaoşanlar, laxular, şuylar, dunsyanlar, nasilər, kaçinlər (szinpolar), qırğızlar, monqorlar, daurlar, mulaolar, syanlar, bulanlar, salarlar, maonanlar, gelaolar, sibolar, açanlar, taciklər, pumilər, nular, özbəklər, ruslar, buryatlar, evenklər, palaunqlar (deanlar), baoanlar, yuyqular, szinlər, tatarlar, dulunlar, oroçonlar, nanaylar, monpalar, lobalar, szinolar, oyratlar. Redaktə et >> Seçilmiş şəkil Arxiv • Redaktə et >> Seçilmiş şəxsiyyət Kan Yuvey 1858—1927 Lyan Şumin 1893—1988 Pen Dexuay 1898—1974 Xu Szintao d. 1942 Çjan Syuelyan 1901—2001 Çjen Xe 1371—1435 Redaktə et >> Siyasi quruluşu Qanunverici hakimiyyət İcraedici hakimiyyət Partiya orqanları Hərbi orqanlar Məhkəmə orqanları Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi ÇXR Sədri (Xu Szintao) Çin Xalq Siyasi Məsləhət Şurası Çin Xalq Azadlıq Ordusu ÇXR Ali Xalq Məhkəməsi ÜXNM Daimi Komitəsi ÇXR Dövlət Şurası Baş Naziri (Ven Szyabao) ÇKP Mərkəzi Komitəsi ÇXR Mərkəzi Hərbi Şurası ÇXR Ali Xalq Prokurorluğu ÇXR Dövlət Şurası ÇKP MK-nın Siyasi Bürosu Redaktə et >> Commons Memarlıq İqtisadiyyat Təbiət Tarix Şəxslər Mədəniyyət İncəsənət Mətbəx Redaktə et >> Çincə vikipediyalar Viki-resurs Nəşrin dili Məqalə sayı Çincə viki (中文) Çincə / Putunxua 1.450.354 Kantonca viki (粤语) Kantonca / Yazılı kantonca 142.228 Cənubi mincə viki (闽南语) Cənubi min dialekti 433.418 Hanca viki (赣语) Han dialekti 6.752 Uca viki (吴方言) U dialekti 44.404 Qədim çincə viki (文言) Venyan 13.484 Xakkaca viki (客家话) Xakka dialekti 10.294 Şərqi mincə viki (闽东语) Şərqi min dialekti 16.552 Çində işlənən digər dillər Tibetcə viki 7.096 Uyğurca viki 9.184 Çjuanca viki (壮语) 2.963 Vikiinkubatorda laxuca viki (拉祜语) Vikiinkubatorda nosuca viki (icə, 彝语) Vikiinkubatorda xmonqca viki (myaoca, 苗语) Vikiinkubatorda buicə viki (??) Vikiinkubatorda mancurca viki ( ??) Vikiinkubatorda sonca viki (myaoca, ??) Vikiinkubatorda doca viki (myaoca,??) Vikiinkubatorda siboca viki (mancurca,??) Vikiinkubatorda salarca viki (??) Vikiinkubatorda szinpoca viki (kaçincə,??) Vikiinkubatorda tay-nıaca viki (dayca,??) Vikiinkubatorda amiscə viki (阿美族??) Redaktə et >> Yaxın layihələr	> Yaxın portallar Asiya Buddizm Daosizm Qədim Şərq Kamboca Koreya Monqolustan Sinqapur Tailand Yaponiya > Kateqoriyalar Çin Çin qaralamaları Çin cəmiyyəti Çin coğrafiyası Çin Respublikası Çin şəxsləri Çin texnikası Çində buddizm Çində dəfn olunanlar Çinlilər Çində elm Çin əhalisi Çində hüquq Çin iqtisadiyyatı Çin mədəniyyəti Çində sağlamlıq Çin Silahlı Qüvvələri Sinoloqlar Çində siyasət Çin tarixi Çində ətraf mühit Çin təşkilatları > Necə kömək edə bilərəm Bütün vikipediyalarda yaradılması tövsiyə olunan bu siyahıdakı məqalələrin məzmununu seçilmiş məqalə şərtlərinə cavab verəcək bir səviyyəyə yüksəltmək lazımdır: Böyük Çin səddi Daosizm Min sülaləsi Çin Xalq Respublikası Çin yazısı Çin dili Çində mədəni inqilab Konfutsi Konfutsiçilik Lao-szı Li Bo Mao Szedun Marko Polo Pekin Sıma Syan Sun Yatsen Tayvan Tan sülaləsi Xan sülaləsi Sin sülaləsi Sin Şixuandi Çjen Xe Çju Si Yanszı Bu bölmədə siz Çin haqqında məqalələrlə bağlı öz sorğularınızı yerləşdirə bilərsiniz. Yeni məqalə sorğuları: Portal:Çin/Tələb olunan məqalələr Portal:Çin/Qırmızı keçidlər Məqalələrin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı sorğular: Çinlə əlaqəli qaralama halında olan məqalələr Əgər siz Çinlə əlaqəli yeni məqalə yaratmısınızsa, onun adını yeni məqalələr siyahısına daxil edin. Əgər siz bu səhifədə əhəmiyyətlilik kriteriyalarına uyğun gələn məqalə ilə rastlaşmısınızsa, onun təkmilləşdirilməsi işinə öz töhfələrinizi verin. Portal:Çin/Silinməyə Yeni başlayan çinşünaslar üçün qeyd: Çincə olan sözləri Azərbaycan dilində necə düzgün yazmaq olar? — Çin və çinlilər haqqında məqalələr yaratmaq (xüsusilə ingilis dilindən tərcümə edərək) istəyənlərin oxuması VACİBdir! > Bilirsinizmi ki... Yuan dövründə yaşayıb yaratmış məşhur çinli rəssam Xuan Quanvayın əsas əsərinin ümumi uzunluğu yeddi metr olan fraqmentləri qalmışdır. Syuanszyan adlı çinli rahib zəvvarlıqdan sonra düz bir il yol qeydləri tərtib etmişdir. Çində üçüncü ən böyük şəhər olan Tyanszinin tarixi gələcək imperator Çju Dinin Xayxe çayını dayaz yerdən keçmək istəməsindən başlamışdır. X əsr Çin mandarini şampan, siqar, sevgili və klassik musiqi qıtlığı çəkmişdir. Tayvan aktrisası Syao Şuşen məşhur bir mükafat almaq istəsə də, il yarım həbsxana həyatı almışdır. Arxiv • Redaktə et >> > Yeni məqalələr Azərbaycan-Çin futbol matçlarının siyahısı — yaradılıb: 11 yanvar 2012 Cekli829 Çin Xalq Respublikası himni — yaradılıb: 17 fevral 2012 Hüseynli Zeynalabdin Cavanşir oğlu Xuan Çao — yaradılıb: 19 fevral 2012 Enver62 Lu Yu — yaradılıb: 26 mart 2012 Enver62 Li Bo — yaradılıb: 29 mart 2012 Consul Bolo Yen — yaradılıb: 7 aprel 2012 Eagle94 Si Sya — yaradılıb: 18 sentyabr 2012 Cavidaga Şimali Lyan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga Şimali Xan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga Sya — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga Lyu Yuan — yaradılıb: 10 oktyabr 2012 Cavidaga Xuanxe — yaradılıb: 23 oktyabr 2012 Мурад 97 XII Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi — yaradılıb: 25 oktyabr 2012 Supermæn Quansi-Çjuan muxtar rayonu — yaradılıb: 24 noyabr 2012 Tofiq Nəsibli Quanqsi Normal Universiteti — yaradılıb: 25 noyabr 2012 Orartu Çanqan — yaradılıb: 5 dekabr 2012 Cavidaga Anhoy — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62 Qansu — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62 Çin ədəbiyyatı — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62 Tibet muxtar rayonu — yaradılıb: 29 dekabr 2012 Enver62 Redaktə et >>