Özbəklər
Vikipediya, açıq ensiklopediya
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ümumi sayı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 30 000 000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dini | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Qohum xalqlar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.png)
.png)
Özbəklər – Türk xalqlarından biri. Özbəklər Özbəkistanda əhalinin 80%-dən çoxunu təşkil edir[12][13][14] , həmçinin kompakt halda Əfqanıstanda , Tacikistanda , Qazağıstanda , Qırğızıstanda , Türkmənistanda və Pakistanın Kəraçi şəhərində , dağınıq halda isə dünyanın bir çox ölkəsində yaşayırlar .Özbəklər türk xalqlarının uyğur qrupuna aiddir.
Adın mənşəyi[redaktə | əsas redaktə]
Man Ozbekman ozumgə bekman – mən Özbəyəm özümə bəyəm. Yəni, mən müstəqiləm deməkdir.
Məskunlaşma arealı[redaktə | əsas redaktə]
Əfqanıstan[redaktə | əsas redaktə]
Özbəklər Əfaqanıstanda Puştunlardan, Taciklərdən və Həzaralardan sonra ölkə əhalisinin 4-cü ən böyük etnik qrupudurlar. Əksər təxminlərə əsasən onlar ölkə əhalisinin 9%-ini təşkil edirlər.
Özbəklərin Əfqanıstanda məskunlaşdıqları vilayətlər :
- Fəryab vilayəti – 53.5%[15]-i özbəklərdir .
- Cövzcan vilayəti – 39.5%[16]-i özbəklərdir .
- Səməngan vilayəti – 22.1%[17]-i özbəklərdir .
- Səri-Pul vilayəti – 19%[18]-i özbəklərdir .
- Bəğlan vilayəti – 12%[19]-i özbəklərdir .
- Bədəxşan vilayəti – 12%[20]-i özbəklərdir .
- Bəlx vilayəti – 10.7%[21]-i özbəklərdir .
- Badğis vilayəti – 5%[22]-i özbəklərdir .
- Təxar vilayəti
- Pərvan vilayəti
- Herat vilayəti
- Nimruz vilayəti
- Qövr vilayəti
- Pəktika vilayəti
- Qəzni vilayəti – 0.1%[23]-i özbəklərdir .
- Künduz vilayəti
- Kabil vilayəti
Tacikistan[redaktə | əsas redaktə]
2000-ci ildə Tacikistanda aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən özbəklər ölkə əhalisinin 15.3%-ni təşkil edirlər. Özbəklər Soğd vilayətinin əhalisinin 19.1%-ni, Xatlon vilayətinin əhalisinin 15.6%-ni təşkil edirlər.
Məşhur özbəklər[redaktə | əsas redaktə]
- Əl-Xarəzmi – Alim.
- Əbunəsr Fərabi – filosof.
- Əl-Biruni – Alim.
- İbn Sina – təbib.
- Sultan Mahmud Qəznəli – sərkərdə.
- Əmir Teymur – sərkərdə.
- Uluqbəy – Alim.
- Əlişir Nəvai – şairi.
- Sultan Babur – şairi.
- Həmzə Həkimzadə Niyazi – şairi.
- İslam Kərimov – Özbətistan Respublikasının prezidenti.
- Şahzoda – müğənni.
- Yulduz Usmanova – müğənni.
- Zülfiyyə – şairi.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- United Nations BMT – nin 2005-ci ilə olan məlumatlarına əsasən Özbəkistan əhalisinin 80%-ni Özbəklər təşkil edir
- unstats.un.org : 26.02.1999 census of Kazakhstan Republic
- Узбеки Турции
- unstats.un.org :24.03.1999 census of Kyrgyzstan Republic
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Özbəkistan Dövlətinin Statistika Komitəsinin rəsmi məlumatlarına əsasən Özbəkistan əhalisnin 81,7%-ni özbəklər təşkil edir və 1 yanvar 2014-cü il tarixinə Özbəkistan əhalisnin sayı 30 492 800 nəfərdir. Bu məlumatlara nəzərə alınaraq Özbəkistanda təxminən 24 milyon 912 min 600 nəfər özbəyin yaşadığı ehtimal edilir.
- ↑ CİA – The World Factbook: Afghanistan—Population: 30.419.928 (July 2012 est.), Ethnic groups: Pashtun 42%, Tajik 27%, Hazara 9%, Uzbek 9%, Aimak 4%, Turkmen 3%, Baloch 2%, other 4%.
- ↑ Сайти расмии Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон: Ҷилди 3. Ҳайати миллӣ ва донистани забонҳо, шаҳрвандии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон
- ↑ Национальный статистический комитет Кыргызской Республики: 5.01.00.03 Национальный состав населения
- ↑ Агентство Республики Казахстан по статистике: Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на 1 января 2012 года
- ↑ Asgabat.net-городской социально-информационный портал :Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.
- ↑ Population census of Turkmenistan 1995, Vol. 1, State Statistical Committee of Turkmenistan, Ashgabat, 1996
- ↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: Национальный состав населения Российской Федерации
- ↑ Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001
- ↑ 中华人民共和国国家统计局: 2-1 全国各民族分年龄、性别的人口
- ↑ Монгол Улсын хүн ам, орон сууцны 2010 оны тооллого :Хүн ам, орон сууцны 2010 оны толлого тооллогын үр дүн
- ↑ Özbəkistan Dövlət Hakimiyyəti Portalı
- ↑ CİA – The World Factbook : Uzbekistan
- ↑ healthexpo.org : Uzbek 80%, Russian 5.5%, Tajik 5%, Kazakh 3%, Karakalpak 2.5%, Tatar 1.5%, other 2.5% (1996)
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]
- ↑ [6]
- ↑ [7]
- ↑ [8]
- ↑ [9]
 |
Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
| Türk xalqları | |
|---|---|
| Azərbaycanlılar • Altaylar • Axısqa türkləri • Balkarlar • Baraba tatarları • Başqırdlar • Çelqanlar • Çulumlar • Çuvaşlar • Dolqanlar • Xakaslar • Karamanlılar • Krımçaqlar • Krım tatarları • Kumanlar • Kumandılar • Qacarlar • Qaqauzlar • Qaraqalpaqlar • Qaraçaylılar • Qaraimlər • Qaşqaylar • Qazaxlar • Qırğızlar • Qumuqlar • Noqaylar • Özbəklər • Salarlar • Sarı uyğurlar • Şorlar • Tatarlar • Telengitlər • Teleutlar • Tofalar • Tubalar • Tuvinlər • Türklər • Türgişlər • Türkmanlar • Türkmənlər • Urumlar • Uyğurlar • Yakutlar |
