Məzmuna keç

Qambay Məmmədov

Keçid əlavə et
Vikipediya, azad ensiklopediya
Qambay Məmmədov
Azərbaycan SSR-nin Baş Prokuroru
1963 – 1976
ƏvvəlkiSeyfulla Əkbərov
SonrakıAbbas Zamanov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1921
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Təltifləri Azərbaycan SSR əməkdar hüquqşünası

Qambay Ələsgər oğlu Məmmədov (rus. Мамедов Гамбай Алескерович; 1921, Şuşa, Şuşa qəzası – 1990, Bakı) — 1963–1976-cı illərdə Azərbaycan SSR-nin Baş Prokuroru.

Fəaliyyəti

[redaktə | vikimətni redaktə et]

1963-cü ilədək SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin istintaq idarəsində çalışmış[1], 1971–1974-cü illərdə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin VIII çağırış deputatı, 1975–1980-ci illərdə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatı olmuşdur. 1963-cü ildən isə prokuror vəzifəsinə gəlmişdir. Qambay Məmmədovun 2-ci Dünya müharibəsində Stalinqrad döyüşlərində iştirakı, qəhrəmanlıq göstərməsi onun üstünlüyü sayılırdı.[2] 1 iyun 1976-cı ildə Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsi əmri ilə "prokuror-istintaq işinin təşkili, qanunçuluğa prokuror nəzarətinin həyata keçirilməsi işində ciddi nöqsanlara, prokurorluq orqanlarında kadrların həyata keçirilməsi və yerləşdirilməsi işində yarıtmaz vəziyyətə görə" işindən azad edilmişdi. 18 yanvar 1979-cu ildə isə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvlüyündən xaric edilmişdi. 11 oktyabr 1989-cu ildə ona qarşı irəli sürülən ittihamlar qüvvədən düşdüyü üçün yenidən üzvlüyə bərpa edilmişdi. Həmin il noyabrın 20-si onun işindən azad edilməsi məsələsi də qanunsuz sayılaraq pensiya təyin edilmişdi.

Qambay Məmmədovun vəzifələrinin əlindən alınması və partiyadan qovulmasını özünün Heydər Əliyevlə münaqişəsi ilə əlaqələndirirdi. Moskovskiye Novosti qəzetinə müsahibəsində Heydər Əliyevin İkinci Dünya müharibəsindən fərari kimi qaçdığını iddia etmişdi:[3]

" Əliyev əslində müharibə zamanı fərari olub. Müharibə başlayanda bir neçə ay çağırışdan gizləndi, o vaxt oxuduğu sənaye institutundan yoxa çıxdı. Sonra da Naxçıvana gəldi... vərəmin açıq forması olduğuna dair arayışla. Çağırışdan azad oldu və arxivdə kuryer işə düzəldi... Beləliklə, 44-cü ilə qədər yaşadı və birdən sağaldı. Və NKVD-yə daxil oldu "

Heydər Əliyev bu hadisə haqqında Andrey Karaulova müsahibəsində "verdiyim ədalətli cəzaya görə şəxsən məndən intiqam alırlar. Təəssüflər olsun ki, onlar indiki respublika rəhbərliyi tərəfindən dəstəklənirlər" ifadəsini işlətmişdi. Məmmədovun iddialarını böhtan adlandıran Əliyev, həmin dövrlərdə Naxçıvan XDİK-da arxiv şöbəsinin məxfi hissəsinin müdiri vəzifəsində, sonra Muxtar Respublikanın XKS-də şöbə müdiri vəzifəsində, 1944-cü ildən isə XDİK-DTN-DTK orqanlarında çalışdığını demişdi.[4]

3 aprel 1979-cu ildə Qambay Məmmədova verilmiş "Azərbaycan SSR əməkdar hüquqçusu" adı əlindən alınmışdı. Bu ad ona ancaq Ayaz Mütəllibov tərəfindən 1990-cı ildə bərpa edilmişdi.[5] 1990-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinə seçkilərdə Ağdamdan namizəd olmuşdur.[2]

Qambay Məmmədov 1990-cı illərdə Bakıda vəfat edib.

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Валентин Мзареулов. "КГБ Азербайджанской ССР". mozohin.ru (rus). 2023-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-06.
  2. ↑ 1 2 "Qambay Məmmədov". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-08.
  3. ↑ Moskovskiye Novosti, Say: 48, 28 noyabr 1989
  4. ↑ "Qayıdış: 1990–1993. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2008, s.20–41" (PDF). 2023-05-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-05-06.
  5. ↑ ""Kommunist" qəzeti, 14 sentyabr 1990". 2023-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-06.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qambay_Məmmədov&oldid=7908514"