Qlazqo Universiteti

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Qlazqo Universtiteti
ing. University of Glasgow
Loqonun şəkli
University of Glasgow Gilbert Scott Building - Feb 2008.jpg
55°52′19″ şm. e. 4°17′15″ q. u.
Şüar lat. Via, Veritas, Vita
azərb. Yol, həqiqət, həyat‎
Əsası qoyulub 1451
Tip Dövlət universiteti
Rektor Ledi Rita Ra[1]
Tələbə sayı 30.805[2]
Bakalavr sayı 21,060[2]
Magistrant sayı 9,000[2]
Aspirant sayı 745[2]
Şəhər Glasgow Coat of Arms Qlazqo
Ölkə
Ünvan Universitet prospekti, G12 8QQ
Rənglər          
Metro Glasgow Subway Hilhed
Sayt gla.ac.uk
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qlazqo Universiteti (ing. University of Glasgow) — Şotlandiyanın Qlazqo şəhərində yerləşən, Böyük Britaniyanın ən qədim və nüfuzlu tədqiqat universitetlərindən biri.[4]

Əsası Şotland kralı II. Ceymsin müraciətindən sonra, 1451-ci ildə Papa V. Nikolayın Qlazqoda bir universitet qurulması üçün verdiyi rəsmi razılıq ilə qoyulmuşdur.[4] Beləliklə, Qlazqo Universiteti Şotlandiya krallığında qurulmuş ikinci, Britaniya İmperiyasının isə hüdudları daxilində fəaliyyətə başlayan dördüncü ən qədim ali təhsil müəssisəsi olmuşdur.[5] Universitet tarixən Şotlandiya maarifçiliyinin intellektual potensialını təmin edən əsas institutlardan biri kimi ön plana çıxmışdır.[6] Hazırda, 9 institut[7] və 4 kollec[8] başda olmaqla, ümumən 3 kampusda[9] yerləşən 33 elmi vahiddə dünyanın 140 ölkəsindən bakalavr, magistr və doktorantura səviyyələrində təhsil alan 30.805 tələbəsi vardır.[2]

Times Higher Education jurnalı tərəfindən müxtəlif göstəricilər üzrə 2020-ci ilin ən mütərəqqi ali təhsil olacağı seçilmişdir.[10][11] Mütəmadi olaraq dünyanın ən nüfuzlu 100 universiteti arasında olan Qlazqo Universiteti, CWTS Leiden Ranking-in 2020-ci il sıralamasına görə qlobal miqyasda 53-cü yerdə,[12] QS World University Rankings-in eyni il üçün təqdim etdiyi dünya sıralamasında isə 60-cı yerdə qərarlaşmışdır.[13] Bundan əlavə, Böyük Britaniya üzrə milli ali təhsil müəssisələri reytinqində ilk onluqda yerləşir.[14][15]

Qlazqo Universiteti Böyük Britaniyadakı ən nüfuzlu və aparıcı tədqiqat universitetlərinin təmərküzləşdiyi Rassell qrupunun,[16] o cümlədən qabaqcıl universitetlərin beynəlxalq elmi-tədqiqat assosiasiyası olan Universitas 21-in qurucu üzvüdür.[17] Universitet nəzdnindəki tədqiqat prosesi "Tədqiqat Mükəmməlliyi Çərçivəsi"nin müəyyənləşdirdiyi xüsusi standartlara əsasən təşkil olunur[18] və aparılan tədqiqatların 81%-i "Dünya miqyaslı" kateqoriyasında səciyyələndirilir.[19][20] Qlazqo Universiteti tələbə qəbulu prosesində kifayət qədər tələbkar bir ali təhsil müəssisəsi kimi xarakterizə olunur və qəbul şərtlərinin çətinliyinə görə Birləşmiş Krallıqda 4-cü sırada yerləşir.[21]

Müxətlif sahələrdə görkəmli şəxsiyyətlər yetirən universitet, 5 baş nazirlə yanaşı, yüzlərlə nazir, millət vəkili, bürokrat və diplomat yetişdirmişdir. Məzunları sırasında Amerika Birləşmiş Ştatlarının qurucularından biri olan Ceyms Vilson,[22] kapitalizmin banisi Adam Smit,[23] müasir antropologiyanın banilərindən biri hesab olunan Ceyms Corc Freyzer,[24] Sənaye inqilabına böyük töhfələr vermiş Ceyms Vatt,[25] Aberdin Univeristetinin qurucusu Vilyam Elfinston,[26] Stratklayd Universitetinin qurucusu filosof Con Anderson,[27] MakQill Universitetinin qurucusu Ceyms MakQill,[28] maqnezium elementini kəşf etmiş və karbon qazı anlayışını elmə gətirmiş kimyagər Cozef Blek,[29] dünyanın ilk ali təhsilli afroamerikalı həkimi Ceyms Makkyun[30] və dünyanın ilk qaradərili futbolçusu Endryu Uatson[31] da vardır. Bundan əlavə, Qlazqo Universitetinin 7 məzunu Nobel mükafatı laureatıdır.[32]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Erkən tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universiteti Hay küçəsində, 1650.

XV əsrin əvvəllərində Şotland kralı II. Ceyms Şotlandiyada Sent-Endryus Universitetindən sonra daha bir ali təhsil müəssisəsi yaratmaq üçün Papa V. Nikolaya müraciət etdi. Beləliklə, 1451-ci ildə Papa V. Nikolayın Qlazqoda bir universitet qurulması üçün verdiyi rəsmi razılıq ilə Qlazqo Universitetinin əsası qoyulmuşdur.[33] Ardınca, Papa dövləti Yepiskop Vilyam Törnbula sözügedən universiteti şəhər kafedralında qeydiyyatdan keçirmək üçün səlahiyyət vermiş və bununla da, Qlazqo Universiteti bir qurum kimi fəaliyyətə başlamışdır.[34][35]

Ali təhsil ocağının quruluş mərhələsindən bir qədər sonra Şotlandiya kilsəsi ilə papalıq institutunun ayrılması ilə nəticələnən Şotlandiya islahatları dövründə baş vermiş iğtişaşlar universitetə təsirsiz ötüşmədi.[36] Təlatümlü proseslər zamanı onun maddi-texniki bazasına ciddi ziyan dəymiş, hətta Roma Papasının təyinatı ilə universitetin rektoru vəzifəsini icra edən Qlazqo şəhərinin Baş yepiskopu Ceyms Biton Papanın rəsmi razılıq məktubu daxil olmaqla, bir sıra mühüm arxiv sənədlərini götürərək, Fransaya mühacirət etmişdir.[37] Cərəyan edən hadisələrin fonunda, qısa zaman kəsiyində fəaliyyətini bərpa edən ali təhsil ocağında qeyd olunan islahatların da təsiri ilə, məhdud sayıda olmaqla, klassik ədəbiyyat və fransız dili kimi dünyəvi fənnlərin tədrisinə start verildi.[38]

Universitetdə tədris prosesi ilk zamanlar Qlazqo kafedralının nəzdnindəki tikilidə həyata keçirilmişdir.[39] Sonrakı dövrlərdə müvəqqəti olaraq Rotenrou küçəsindəki binaya köçən Qlazqo Universiteti, 1563-cü ildə Şotlandiya şahzadəsi Meri tərəfindən edilmiş ianələr hesabına Hay küçəsində bir neçə binadan və bir saat qülləsindən ibarət kiçik bir kampus yaratmağa müyəssər oldu.[40]

Feodal era[redaktə | mənbəni redaktə et]

Endryu Melvil

Şotlandiyada islahatların geniş vüsət alaraq elm sahəsinə də sirayət etməsi, bu sferada irimiqyaslı dəyişikliklərə səbəb oldu. Orta əsrlərdə daha çox ruhani profilə sahib Şotlandiyada universitetləri sözügedən aktdan sonra dünyəviləşərək, faktiki olaraq dinamik elmi-düşüncə mərkəzlərinə çevrildilər.[41] Qlazqo Universitetində bu proses şotlandiyalı alim Endryu Melvilin idarəçi vəzifəsinə təyinatından sonra başladı.[42] 1574-cü ildə Cenevrədən Qlazqoya dəvət olunan Melvil, Parisdə təhsil almış görkəmli filoloq, filosof və teoloq kimi tanınırdı.[43] Onun təyinatı ilə həm tədris proqramında, həm də pedoqoji heyətin tərkibində ciddi dəyişikliklər baş verdi. Dərslərin konkret bir zaman kəsiyində (semestr yaxud il) öyrədilməsi, o cümlədən müəyyənləşdirilmiş bir tədris dövrü boyunca bir müəllimin prosesi aparması, nəticələrin ölçülməsi kimi mütərəqqi addımlar məhz onun adı ilə bağlıdır.[42][44] Eyni zamanda, bu dövrdə xalqın universitet qurumunu daha yaxından tanıması və mənimsəməsi üçün tarix, fəlsəfə və din mövzularında ictimai mühazirələr də oxunmuşdur.[42] Bütün bunların fonunda, ali təhsil anlayışına yanaşmanın nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişməsi özünü tələbə müraciətləri sayındakı təqribən ikiqat artımla büruzə vermişdir.[45]

Endryu Melvilin rəhblərliyi dövründə metafizikanın tədrisindən imtina edilmiş, Yunan, Arami, İvrit və Süryani dillərinin öyrədilməsi icbariləşdirilmişdir.[46] Qədim dillərin tədqiqində bərqərar olan yeni yanaşma sayəsində, Qlazqo Universitetinə Avropanın müxtəlif yerlərindəki alimlərin marağı artmış və zaman-zaman kütləvi halda ali təhsil ocağında çalışmaq üçün müraciətlər edilmişdir.[46][47] Melvilin Qlazqo Universitetində başlatdığı köklü restrukturizasiya hərəkatı Şotlandiyada yerləşən digər ali təhsil ocaqlarına da yayılaraq yeni bir ənənənin əsasını qoymuşdur.[48] Bu qəbildən olan meyllər Şotlandiyada durğunluq içərisində olan elmin inkişafına təkan vermiş və burada yerləşən universitetlərə Avropanın digər qədim ali təhsil ocaqları ilə rəqabət qabiliyyəti aşılamışdır.[48]

Sənayə inqilabı və maarifçilik dövrü[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universitetinin Qilmorhil kampusu, 1895.

XVIII–XIX əsrləri əhatə edən Şotlandiya maarifçiliyi mahiyyət etibarilə universitetlərin intellektual resursu tərəfindən idarə olunmuş, zaman-zaman yönləndirilmişdir. Vaxt ötdükcə, maarifçilik hərəkatı sırf universitetlərdən təsirlənən bir proses olmaqdan çıxaraq, əvvəldə onu istiqamətləndirən quruluşlara əhəmiyyətli ölçüdə təsir etməyə başladı.[49] Cərəyan edən hadisələrin fonunda, Qlazqo Universitetində də, humanist və rasionalist fundamentə söykənən yeni ali təhsil sisteminin bərqərar olması hərəkatın məntiqi nəticəsi kimi meydana çıxdı.[50] Bu dövr ərzində, sözügedən ali təhsil qurumu bir elm mərkəzi kimi çoxsaylı alim və mütəfəkkirlərə ev sahibliyi etmişdir. Buna nümunə kimi müasir iqtisad elminə böyük töhfələr vermiş Adam Smitin Qlazqo Universitetində əvvəlcə dekan, ardınca rektor (1787–1789) kimi fəaliyyəti göstərilə bilər.[51]

İngilitərədə başlayan Sənaye inqilabı, nisbətən kiçik Qlazqo şəhərinə zənginlik və rifah gətirərək, onu Britaniya İmperiyasındakı sənayeləşmə prosesinin hərəkətverici qüvvələrindən birinə çevirdi.[52][53] XVIII əsrin ortalarında transformasiya prosesi daha geniş vüsət aldıqca, mütənasib olaraq şəhərin iqtisadi imkanları da maksimallaşaraq daha çox istehsal müəssisənin təşəkkül tapmasına rəvac verirdi.[52] Belə olan halda, rəqabət üstünlüyü əldə etmək niyyətində olan müəssisələr effektivliyi artıracaq ən müxtəlif elmi-texniki metodları istehsal prosesinə inteqrasiya etməyə çalışırdılar. Sözügedən dövr ərzində, Ceyms Vatt kimi Qlazqo Universitetinin müəllim heyətinin tanınmış simalarının ixtiraları və irəli sürdükləri nəzəriyyələr məhz Sənaye inqilabını dəstəkləmiş, hətta zaman-zaman istiqamətləndirmişdir.[54]

Müasir dövr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sənaye inqilabının ardınca gələn dövrdə Qlazqo Universiteti qanunla tənzimlənən bir sıra struktur islahatları keçirdi. Məsələn, 1858-ci ildə Şotlandiyada qəbul olunmuş "Universitetlər haqqında Qanun"a əsasən universitetdaxili inzibati idarəetmə ayrı-ayrı orqanlara həvalə olundu. Ardınca 1889, 1922, 1932 və 1966-cı illərdə parlament tərəfindən Şotlandiyada fəaliyyət göstərən universitetlərin fəaliyyət prinsiplərini tənzimləmək üçün qəbul edilən bir sıra qanunlar Qlazqo Universitetinin müasir strukturunun formalaşmasına gətirib çıxardı.

Qlazqo Universiteti bir tədqiqat universiteti kimi XIX-XX əsrdə elmi və ictimai sferada çoxsaylı ilklərə imza atmışdır. 1840-cı ildə Britaniya İmperiyasında ilk dəfə Qlazqo Universitetində mühəndislik üzrə professor təyin olunmuşdur.[55] Şotlandiyanın ilk peşəkar qadın həkimləri isə 1894-cü ildə Qlazqo Universitetinin tibb məktəbindən məzun olmuşlar.[56] Bundan əlavə, dünyada ilk dəfə ana bətnindəki fetusun ultrasəs müayinəsi ilə görüntülənməsi prosesi də, məhz Qlazqo Universitetinin professoru Yan Donaldın rəhbərliyi altında aparılmışdır.[57]

Təşkilati strukturu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tarixi binadakı sütunlar

Şotlandiyanın digər qədim universitetlərində olduğu kimi Qlazqo Universitetinin də nizamnaməsi əsası orta əsrlərdə qoyulmuş ilkin universitet qanunlarına söykənir. Qeyd olunan qanuna əsasən Qlazqo Universitetinin təşkilati strukturu 3 qurumdan, Universitet palatasından (icraedici orqan), Elmi senatdan (elmi işlər üzrə orqan) və Ümumi şuradan (məsləhət-məşvərət orqanı) ibarətdir.[58] Universitetə rəhbərliyi isə rektor, kansler, vitse-kansler və onun müavinləri həyata keçirir. Bütün bu qurumların və məsul şəxslərin əsas məqsədi icraedici mexanizmlərlə elmi idarəetmənin ahəngdar formada fəaliyyətini təmin etməkdir.[58]

Universitet palatası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rektorunun rəhbərlik etdiyi palata universitetin əsas idarəedici orqanıdır. Başqa sözlə, müqavilə məsələlərinə, işçilərin işə götürülməsinə və maliyyə və idarəçiliklə bağlı bütün digər işlərə cavabdeh olan səlahiyyətli qurum Universitet palatasıdır.[59] Sözügedən palata universitetin strateji planlarını hazırlamaqla yanaşı, resursların səmərəli bölüşdürülməsi ilə bağlı qərarlar qəbul edir.[59]

Universitet palatasına inzibati rəhbərlik Universitet Katibliyi tərəfindən həyata keçirilir. Bununla yanaşı, sözegedən katiblik Universitet Xidmətləri altında cəmlənən müxtəlif qurumların fəaliyyətini koordinasiya etməklə məsuldur və Vitse-kanslerə gündəlik idarəetmədə kömək edir.[60] Hazırda Universitet katibi vəzifəsini Devid Dunkan daşıyır.[61]

Elmi senat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi senat akademik işlərin idarə edilməsindən məsul olan orqandır və kansler tərəfindən dərəcələrin verilməsini tövsiyə edir.[62] Senat üzvlüyünə universitetin bütün professorları, həmçinin seçilmiş akademik üzvləri, Tələbə Nümayəndə Məclisinin nümayəndələri, Ümumi şuranın katibi və universitet xidmətlərinin direktorları (Məs: Kitabxana xidməti) daxildir.[63] Senatın sədri vitse-kanslerdir.

Elmi senatın aparatanın tərkib hissələrindən biri də müdir köməkçisi statusuna bərabər katib vəzifəsidir. Bu vəzifəni daşıyan şəxslər ali idarətmənin üzvü olmaqla yanaşı, plagiatla mübarizə və imtahanların tələblərə uyğun aparılması kimi universitetin akademik siyasətinin tənzimlənməsindən məsuldur.[64] Senatın tanınmış katibləri arasında Stratklayd Universitetinin qurucusu filosof Con Anderson,[65] maqnezium elementini kəşf etmiş və karbon qazı anlayışını elmə gətirmiş kimyagər Cozef Blek[66] vardır.

Ümumi şura[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ümumi şuranın təşəkkülü 19-cu əsrin ardıcıl təhsil islahatlarına söykənir. 1858-ci ildə Şotlandiyada qəbul olunmuş "Universitetlər haqqında Qanun", sözügedən ölkədəki universitetlərdə məzunların və akademiklərin təmsil olunacağı korporativ və seçkili bir məşvərət orqanın formalaşdırılmasını icbariləşdirdi.[67] Mahiyyət etibarilə bu təşkilat universitetlərdə çevik inzibatçılığı, o cümlədən elmi tədqiqatları stimullaşdırmaq məqsədi daşıyırdı.

Çağdaş dövrdə, fəal məzunlardan və elm xadimlərindən ibarət ümumi şuranın üzvləri yanvar və iyun aylarında baş tutan iclaslarda iştirak etmək hüququna malikdirlər.[68] Struktur olaraq isə Ümumi şura, İşgüzar komitə adlanan daimi komitə vasitəsi ilə vəzifələrini icra edir.[69] Qeyd olunan komitə, Universitet palatası və ya Elmi senat tərəfindən verilən tapşırıqlar da daxil olmaqla, səlahiyyəti daxilində olan bütün məsələlərdə Ümumi şura adından çıxış edir. İşgüzar komitə, adətən palataya fərman və qətnamələr üzrə təqdimatlar təqdim edir.[69]

Rektor[redaktə | mənbəni redaktə et]

Edmund Börk və Adam Smit

Universitetə rəhbərliyi seçkili orqan olan rektorluq institutu və onun aparatı həyata keçirir.[70] Tələbələrin də 1690-cı ildə əldə etidiyi hüquqla seçkilərdə iştirak edərək seçdiyi rektor, üç il müddətinə vəzifə tutan və Universitet palatasına sədrlik edən şəxsdir.[70] XVII əsrə kimi rektorlar əsasən din xadimləri, XVIII əsrdən başlayaraq yerli nüfuzlu şəxslər sırasından seçilmişdir.[71] XIX və XX əsrlərdə isə bu vəzifə əsasən fəxri və simvolik xarakter daşıdığından əsasən ictimai-siyasi xadimlərin bu vəzifəyə namizədlikləri irəli sürülürdü.[71] Bu tarixə qədər rektor kimi fəaliyyət göstərmiş iki tanınmış şəxsin, müasir kapitalizmin banisi Adam Smitin və Britaniya mühafizəkarlığının banisi Edmund Börkün adı çəkilə bilər.[72][73]

XX əsrdə daha çox siyasi sferada aktiv olmuş şəxslər rektor vəzifəsinə namizədlər arasından ön plana çıxaraq seçildiyi müşahidə olunur. 1974-cü ilə kimi artıq 11 sabiq baş nazir sözügedən vəzifəyə seçilmişdi.[74] XX əsrin birinci yarısında seçilmiş rektorlar sırasında Fransada əvvəlcə baş nazir ardınca prezident olmuş Raymon Puankare, Böyük Britaniyanın sabiq baş nazirləri Bonar Lov və Stenli Boldvin də vardır.[75][76][77]

2004-cü ildə isə universitet tarixində ilk dəfə rektor vəzifəsinə namizəd olmaması səbəbindən universitet qısamüddətlik rektorsuz fəaliyyət göstərmişdir. 2020-ci ildə keçirilməsi planlaşdırılan seçkilər COVİD-19 koronavirus pandemiyası səbəbindən təxirə salınmışdır.[78] 21 aprel 2021-ci ildə Ledi Rita Ra elektron olaraq keçirilən seçkinin nəticəsinə görə Qlazqo Universitetinin rektoru seçilərək sabiq rektor Amer Ənvərdən vəzifəni təhvil almışdır.[79]

Kansler və vitse-kansler[redaktə | mənbəni redaktə et]

1451-ci ildə Universitetin qurulmasından etibarən bir qayda olaraq kansler ofisinə kilsədə fəaliyyət göstərən bir arxiyepiskop seçilirdi.[80] Bu tendensiya 1642-ci ildə Hamilton hersoqunun kansler təyin edilməsi ilə sona çatdı.[81] Mövcud universitet qanunlarına görə kansler, Qlazqo Universitetinin vəzifədə ömürlük qalması nəzərdə tutulan rəhbər şəxslərindən biridir[82] və Ümumi şura tərəfindən seçilərək həmin qurumun prezidenti vəzifəsini icra edir.[83] Bunlarla yanaşı, Elmi senat tərəfindən onlara təqdim edilən tələbələrə dərəcələr vermək, habelə vitse-kansler vəzifəsinə təyinat aparmaq səlahiyyətlərini özündə saxlayır.

Hal-hazırda universitetin kansleri vəzifəsini avarçəkmə idman növü üzrə 6 qat dünya çempionu Dr. Katerin Qrencer icra edir.[84] Rektorluq aparatına vitse-kansler, yaxud müdir vəzifəsi də daxildir. Onun xidməti fəaliyyətinin əsas istiqaməti rektorluq institutu ilə digər struktur vahidləri arasındakı işləri koordinasiya etməkdir.[85] Qlazqo Universitetində müdir vəzifəsini professor Anton Maskatelli icra edir.[86]

Elmi vahidləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta əsrlərdə universitetdə 4 fakültə fəaliyyət göstərmişdir. Sonralar isə elmi strukturda aparılan islahatlar nəticəsində fakültələri kolleclər, kafedraları isə məktəblər əvəz etdi.[87] Hər məktəb daxilində isə müvafiq sahə ilə əlaqədar elmi kürsülər fəaliyyət göstərir.[87] Müasir dövrdə Qlazqo Universitetində 4 kollec və onların nəzdnində çoxsaylı məktəblər mövcuddur. Elmi vahidlərin siyahısı aşağıdakı kimidir:

İncəsənət kolleci[redaktə | mənbəni redaktə et]

[88]

  • Qlazqo incəsənət laboratoriyası
  • İncəsənət kollecinin aspirantura məktəbi
  • Tənqidi tədqiqatlar məktəbi
  • Mədəniyyət və yaradıcılıq sənəti məktəbi
  • Humanitar elmlər məktəbi
  • Müasir dillər və mədəniyyətlər məktəbi

Tibb, veterinarlıq və biologiya kolleci[redaktə | mənbəni redaktə et]

[89]

  • Təbiət elmləri məktəbi
  • Tibb məktəbi
  • Diş həkimliyi məktəbi (Tibb məktəbi nəzdnində)
  • Veterinarlıq məktəbi

Elm və mühəndislik kolleci[redaktə | mənbəni redaktə et]

[90]

  • Kimya məktəbi
  • Kompüter elmləri məktəbi
  • Ceyms Uatt mühəndislik məktəbi
  • Coğrafiya və geologiya elmləri məktəbi
  • Riyaziyyat və statistika məktəbi
  • Fizika və astronomiya məktəbi
  • Psixologiya məktəbi

İctimai elmlər kolleci[redaktə | mənbəni redaktə et]

[91]

  • Adam Smit iqtisad və maliyyə məktəbi
  • Pedaqoji məktəbi
  • Fənlərarası araşdırmalar məktəbi
  • Hüquq məktəbi
  • İctimai və siyasi elmlər məktəbi

Əsas kampusları və infrasturkturu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qilmorhil kampusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qilmorhil kampusundakı inzibati binalar

1563-cü ildə Şotlandiya şahzadəsi Meri tərəfindən edilmiş ianələr hesabına Hay küçəsində bir neçə binadan və bir saat qülləsindən ibarət kiçik bir kampus yaratmağa müyəssər olan Qlazqo Universiteti, 1870-ci ildə əvvəlki yerindən 5 kilometr məsafədə, Qlazqo şəhərinin qərbində yerləşən Qilmorhil adlı düzənlikdə, Kelvin çayının sahilində tikilmiş yeni kampusuna köçdü.[92] Buradakı təmtəraqlı binalar kompleksi Sir Corc Qilbert Skot tərəfindən qotika memarlıq üslubunda dizayn edilmişdir.[93] Hay küçəsindəki inzibati bina isə "Qlazqo Dəmir Yolları Həmkarlar İttifaqı"na satıldı.[94]

Yeni inşa edilən kampusdakı iç həyət Hay küçəsindəki keçmiş kampusda yerləşən dördbucaqlı bina ilə əhatə olunmuş həyətin daha böyük versiyası idi.[95] 1879-cu ildə Qilbert Skotun oğlu Oldrid, tikinti zamanı çosaylı ianələr etmiş Con Kriçton-Stuartın adını daşıyan və hazırda imtahan və buraxılış mərasimləri üçün istifadə olunan Byut zalının tikintisini tamamladı.[96] Oldrid, 1887-ci ildə universitetin simvoluna çevriləcək 85 metr hündürlüyündəki qotik zəng qülləsini inşa etdi.[96] Sonralar Qlazqo Universitetinin Qilmorhil kampusu, 1869-cu ildə Yeni Zellandiyada fəaliyyətə başlamış Otaqo Universitetinin kampusunun tikintisinə memarlıq nöqteyi-nəzərindən əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi.[97]

Ötən əsrin 30-cu illərindən etibarən artan tələbə sayı səbəbindən Qilmorhil kampusu ətrafında yeni tikililər inşa edilməyə başlandı. Buna misal olaraq, memarlıq mükafatı almış dairəvi "Makmillan mütaliə zalı"nı göstərmək olar.[98] Bununla yanaşı, Hilhed küçəsində çoxsaylı Viktoria dövründən qalma binalar satın alınaraq, bəzi fakültələr burada yerləşdirildi. Hazırda, Tarix, İncəsənət və Kompüter elmləri məktəbləri sözügedən inzibati binalarda yerləşir.[99] Ümumən, universitetin əksər elmi vahidləri tarixi Qilmorhil kampusunda və onun ətrafında inşa edilmiş tikililərdə fəaliyyət göstərir.

Qarskab kampusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universitetinin kapellası

Qlazqo şəhərinin şimal-qərb hissəsində yerləşən 200 hektarlıq Qarskab kampusu Qilmorhil kampusuna 6 kilometrlik məsafədə yerləşir.[100] Bu kampus Veterinarlıq məktəbinə ev sahibliyi etməklə yanaşı, Volfson yataqxanasını, bir neçə futbol meydançasını, habelə idman zalını ehtiva edir.[100]

Damfris kampusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Universitetin idarə heyəti ötən əsrin 80-ci illərində artan tələbata müvafiq olaraq tədris infrastrukturunun şaxələndirilməsi məqsədilə Damfris şəhərində yeni bir kampusun salınmasına dair qərar qəbul etdi. Kampus yerləşdiyi region nöqteyi-nəzərindən böyük şəhərlərdən uzaq bir məntəqədə fəaliyyət göstərir.[101] Hazırda, Qlazqo Universitetinin tələbələrinin ali təhsil ehtiyaclarını ödəməklə yanaşı, bəzi infrastruktur predmetləri üzrə Qərbi Şotlandiya Universitetinin və Açıq Universitetin də istifadəsinə açıqdır.[102][103][104] Kampusda bir sıra bakalavr proqramları və fənlərarası magistr proqramları tədris olunur.[105]

Kitabxanası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Universitetin üç milyondan çox materiala sahib əsas kitabxanası

Avropanın ən qədim kitabxanalarından biri olan Qlazqo Universitetinin kitabxanasının əsası 1475-ci ilin noyabr ayında yepiskop Con Leynq tərəfindən ilk ianələrin edilməsi ilə qoyulmuşdur.[106] "Melvil islahatları"nın ardınca kitabxana çevik strukturla fəaliyyətini davam etdirərək, çoxsaylı yeni əsərlər cəlb etməyə müyəssər olmuşdur.[106] Beləliklə, 18-ci əsrdən başlayaraq böyüməyə başlayan kitabxanaya, 1709–1836-cı illər arasında dövlət tərəfindən ölkə üzrə nəşrlərin icbari təqdim edildiyi mərkəz statusu verilmişdir.[107] 1836-cı ildə ölkə üzrə qeyd olunan xüsusi statuslar ləğv olunduqdan sonra, Qlazqo Universitetinin kitabxanasına ali təhsil müəssisəsinin tədris və tədqiqat maraqlarına müvafiq olaraq öz kolleksiyalarını inkişaf etdirməyə imkan verən illik maliyyə yardımları ayrıldı.[108]

XVII əsrin ortalarından etibarən mütəşəkkil formada fəaliyyət göstərən kitabxananın ilk binası 1744-cü ildə Hay küçəsində açılmış, 1870–1968-ci illərdə Qilmorhil kampusundakı əsas binada fəaliyyətinə davam etmişdir.[106] Vilyam Vaytfild tərəfindən dizayn edilmiş Hilhed küçəsində yerləşən 12 mərtəbəli kitabxana isə 1968-ci ildə inşa edilmiş, 1980 və 1990-cı illərdə genişləndirilmişdir.[109] Tikili dövrün memarlıq modasına uyğun olaraq brutalizm cərəyanının elementlərini özündə əks etdirir.[110]

Hazırda ilin 361 günü aktiv fəaliyyətdə olan kitabxana, istifadəçilərə ödənişsiz Wi-fi xidməti, 800-dən çox kompüter və 2500-dən çox çalışma sahəsi təmin edir.[111] 2009-cu ildə bina daxilində yeni bir kafenin, sosial öyrənmə sahəsinin və sərgilər üçün ayrılmış xüsusi otağın açılışı olmuşdur.[112][113] Əsas kitabxana ilə birgə, kampus ətrafında Tibb, Kimya, Diş Həkimi, Baytarlıq, Təhsil, Hüquq, Sənət tarixi və Sosial Elmlər kimi spesifik elmi vahidlər nəzdnində yerləşən filial kitabxanalar da fəaliyyət göstərir. Bütövlükdə 4 milyondan çox elektron və fiziki materiala ev sahibliyi edən kitabxana sistetiminin (əsas və filiallar) verilənlər bazasında 50.000-dən artıq jurnalın elektron versiyası mövcuddur.[114]

Kitabxana nəzdnində 1451-ci ildən bəri tarixi sənədlərin qorunduğu xüsusi arxiv bölməsi də fəaliyyət göstərir.[115]

Hanter muzeyinin eksponat zallarından biri

Muzeyi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universitetində 1807-ci ildə fəaliyyətə başlayan Hanter muzeyi Şotlandiyanın ən qədim muzeyidir.[116][117] İlk dövrlərdə muzeyin eksponat bazası Qlazqo Universitetində təhsil almış Vilyam Hanterin çoxsaylı tarixi əhəmiyyətli kolleksiyalarını universitetə bağışlaması ilə formalaşmışdır.[118] Hanter öz vəsiyyətində eksponatların mütəşəkkil formada bir muzeydə cəmlənərək sərgilənməsini istədiyini bildirmiş və universitetin o dövrkü kampusunun yerləşdiri Hay küçəsində xüsusi bir binanın tikintisi üçün müəyyən qədər də vəsait ianə etmişdir.[119] Qlazqo Universiteti Qilmorhildəki yeni kampusa köçdükdən sonra, 1870-ci ildə muzey də Qilmorhildəki əsas binada yerləşdirilmişdir.[120]

Hazırda Hanter muzeyinə bağlı bir neçə təsisat fəaliyyət göstərir. Bunlar Zoologiya muzeyi, Hanter İncəsənət Qalereyası və "Makintoş evi"dir.[121] 2011-ci ildən etibarən muzeyin əsas zalında romalıların Şotlandiyadakı fəaliyyətini əks etdirən eksponatlar sərgilənir.[122]

Tələbə həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəbul və tələbə profili[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universiteti tələbə qəbulu prosesində kifayət qədər tələbkar bir ali təhsil müəssisəsi kimi xarakterizə olunur və qəbul şərtlərinin çətinliyinə görə Birləşmiş Krallıqda 4-cü sırada yerləşir.[21] Bu faktor şübhəsiz ki, tələbə profilinin formalaşmasında müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Hazırda universitetdə dünyanın 140 ölkəsindən bakalavr, magistr və doktorantura səviyyələrində təhsil alan 30.805 tələbəsi vardır.[2] Yerli tələbələr isə ümumi tələbə sayının 40%-ni formalaşdırır.

Qeyri-tədris infrastrukturu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universitetinin tələbə həyatı hərəkətli hesab olunur. Müxtəlif kampuslarda tələbələrin istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuş çoxsaylı qeyri-tədris yönümlü obyektlər vardır. Buna misal olaraq bir sıra idman zallarını özündə cəmləşdirən Qilmorhil kampusunun Stivenson idman mərkəzini göstərmək olar. Burada fitnes, yüngül atletika və yoqa idman növləri ilə məşğul olmaq istəyən tələbələr üçün peşəkar dərslər təklif olunur.[123] Eyni zamanda, mərkəzdə olimpik üzgüçülük hovuzu da tələbələrin istifadəsinə verilmişdir.[124]

Universitetin balansında olan digər bir idman kompleksi Qarskab kampusunda yerləşir.[125] Geniş əraziyə malik idman kompleksinin daxilində 2 çoxməqsədli sintetik meydança, 6 çoxməqsədli təbii meydança, habelə 3 tennis kortu aktiv fəaliyyətdədir.[126]

Tələbə təşkilatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universitetinin Tələbə İttifaqının binası

Şotlandiyadakı digər universitetlərdən fərqli olaraq, Qlazqo Universitetində tələbə təşkilatlarının sayı birdən çoxdur. Tələbələrin universitetin idarəetməsindəki təmsilçiliyi 1886-cı ildə qurulmuş Tələbə Nümayəndə Məclisi vasitəsi ilə həyata keçirilir.[127] Sözügedən təşilat müxtəlif tədbirlər təşkil etməklə yanaşı, eyni zamanda təxminən 300 klub və cəmiyyətə maddi-texniki yardım göstərir.[128] Ali təhsil müəssisəsində, spesifik sahələr üzrə fokuslaşmış qurumlar da tələbə təmsilçiliyinin müstəsna komponentləri hesab olunurlar. Bunların sırasına İdman Assosiyasiyası, Şahzadə Maraqaret İttifaqı və Qlazqo Universiteti Tələbə İttifaqı aiddir.[129][130][131]

Yuxarıda qeyd olunan iki tələbə ittifaqı 19-cu əsrin sonlarında tələbələrin sosiallaşma ehtiyaclarını ödəyəcəyi bir platforma kimi meydana çıxmışdır.[131] Sonralar əlavə funksiyaları da özünün fəaliyyət çərçivəsinə əlavə edən təşkilatlar hazırda, tələbələr arasındakı sosyo-mədəni əlaqələri tənzimləyən institutlar kimi fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Tələbə ittifaqları Qlazqo Universitetinin tələbələrinə bir sıra könüllü fəaliyyətlərdə, habelə sosial işlərdə iştirak imkanları, əyləncə, iaşə və səyahət xidmətləri təqdim edirlər.[132]

Tələbə təşkilatlarına üzvlük üçün heç bir ödəniş tələb olunmur. Məzunlar isə "ömürlük üzvlər" kimi qeydiyyatdan keçə bilərlər.

İdman klubları[redaktə | mənbəni redaktə et]

İdman fəaliyyəti, İdman və İstirahət Xidməti ilə sıx əməkdaşlıq edən Qlazqo Universitetinin İdman Dərnəyi tərəfindən tənzimlənir. Dərnək nəzdnində Skvoş, Kelt futbolu, Basketbol, Velosiped, Futbol, Xokkey, Netbol, Qarışıq döyüş sənətləri və Avarçəkmə klubları da daxil olmaqla 52 idman klubu mövcuddur.[133]

Mətbuat[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrqçiliklə mübarizə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi profili və xarici əlaqələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Reytinq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universiteti Times Higher Education jurnalı tərəfindən müxtəlif göstəricilər üzrə 2020-ci ilin ən mütərəqqi ali təhsil olacağı seçilmişdir.[10][11] Mütəmadi olaraq dünyanın ən nüfuzlu 100 universiteti arasında olan Qlazqo Universiteti, CWTS Leiden Ranking-in 2020-ci il sıralamasına görə qlobal miqyasda 53-cü yerdə,[12] QS World University Rankings-in eyni il üçün təqdim etdiyi dünya sıralamasında isə 60-cı yerdə qərarlaşmışdır.[13] Bundan əlavə, Böyük Britaniya üzrə milli ali təhsil müəssisələri reytinqində ilk onluqda yerləşir.[14]

Akkreditasiyalar və beynəlxalq üzvlüklər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qlazqo Universiteti Böyük Britaniyadakı ən nüfuzlu və aparıcı tədqiqat universitetlərinin təmərküzləşdiyi Rassell qrupunun,[16] o cümlədən qabaqcıl universitetlərin beynəlxalq elmi-tədqiqat assosiasiyası olan Universitas 21-in qurucu üzvüdür.[17] Universitet nəzdnindəki tədqiqat prosesi "Tədqiqat Mükəmməlliyi Çərçivəsi"nin müəyyənləşdirdiyi xüsusi standartlara əsasən təşkil olunur[18] və aparılan tədqiqatların 81%-i "Dünya miqyaslı" kateqoriyasında səciyyələndirilir.[19][20]

Tələbə mübadiləsi və ikili proqramlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ali təhsil müəssisəsi tələbə mübadiləsini ehtiva edən Erasmus və Erasmus+ proqramlarının uzunmüddətli üzvlərindəndir.[134] Bununla yanaşı, Qlazqo Universitetinin Kanadanın Şahzadə və Alberta Universitetləri,[135][136] ABŞ-ın Mayami və Florida Universitetləri,[137][138] habelə Yaponiyanın Kyoto Universiteti[139] ilə xüsusi ixtisaslar üzrə tələbə mübadilə müqavilələri mövcuddur.

Məşhur məzunları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Son göstəricilərə görə Qlazqo Universitetinin yetirmələrinin 95.9%-i məzun olduqdan sonrakı ilk 6 ay ərzində özünə əmək bazarında, yaxud akademiyada yer tapır.[140]

Dövlət başçıları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Nikola Stercen ― Şotlandiyanın birinci naziri
  • Donald Devar — Şotlandiyanın birinci naziri
  • Vilyem Lemb ― Böyük Britaniyanın baş naziri
  • Bonar Lov ― Böyük Britaniyanın baş naziri
  • Henri Kempbell Banerman ― Böyük Britaniyanın baş naziri

Siyasətçilər, diplomatlar və dövlət xadimləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elm, incəsənət, ədəbiyyat və idman xadimləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Adam Smit ― kapitalizmin banisi, iqtisadçı
  • Ceyms Corc Freyzer ― müasir antropologiyanın banilərindən biri
  • Donald Kaberuka ― Afrika İnkişaf Bankının prezidenti
  • Vilyam Elfinston ― Aberdin Universitetinin qurucusu
  • Ceyms MakQil ― MakQil Universitetinin qurucusu
  • Cozef Blek ― maqnezium elementini kəşf etmiş və karbon qazı anlayışını elmə gətirmiş kimyagər
  • Vilyem Tomson ― fizik, London Kral Cəmiyyətinin prezidenti
  • Ceyms Vatt ― Sənaye inqilabına müstəsna töhfələr vermiş mühəndis
  • Ceyms Makkyun ― dünyanın ilk ali təhsilli afroamerikalı həkimi
  • Devid Livinqston ― missioner və yazıçı
  • Frensis Hatçeson ― filosof
  • Tomas Kampbel ― şair
  • Edvin Morqan ― şair
  • Tobiyas Smollet ― yazıçı
  • Robert Servis ― yazıçı
  • Con Sinkleyr ― yazıçı
  • Devid Makay ― mühəndis, kosmosa uçmuş ilk şotland
  • Endryu Vatson ― dünyanın ilk qaradərili futbolçusu
  • Katerin Qrencer ― 2012 Yay Olimpiya Oyunları Qızıl mükafatçısı, 6 qat dünya çempionu

Nobel mükafatı laureatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Derek Barton ― Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Ceyms Blek ― Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Con Boyd Orr ― Nobel sülh mükafatı laureatı
  • Vilyem Ramzay ― Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Fredrik Sodi ― Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Aleksandr Tod ― Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı
  • Robert Edvards ― Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "LADY RITA RAE APPOINTED RECTOR". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. 29 aprel 2021. İstifadə tarixi: 29 iyun 2021.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Facts and Figures". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 fevral 2021.
  3. ↑ Directory of Open Access Journals — 2003.
  4. ↑ 1 2 "University of Glasgow". www.britannica.com (ingilis). Britannika Ensiklopediyası. İstifadə tarixi: 17 fevral 2021.
  5. ↑ Riché, Pierre (1978). Education and Culture in the Barbarian West: From the Sixth through the Eighth Century. Columbia: University of South Carolina Press. 126–127, 282–298. ISBN 978-0-87249-376-6.
  6. ↑ Eddy, Matthew Daniel (2012). 'Natural History, Natural Philosophy and Readership', in Stephen Brown and Warren McDougall (eds.), The Edinburgh History of the Book in Scotland, Vol. II: Enlightenment and Expansion, 1707–1800. Edinburgh: University of Edinburgh. 297–309.
  7. ↑ "Research Institutes". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 fevral 2021.
  8. ↑ "UNIVERSITY STRUCTURE". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 fevral 2021.
  9. ↑ "Our Campuses". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 fevral 2021.
  10. ↑ 1 2 "The University of Glasgow is the current Times Higher Education (THE) University of the Year". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow.
  11. ↑ 1 2 "Times Higher Education Awards: University of Glasgow named University of the Year". heraldscotland.com (ingilis). The Herald. 26 noyabr 2020. İstifadə tarixi: 16 fevral 2021.
  12. ↑ 1 2 "University of Glasgow". www.universityrankings.ch (ingilis). University Rankings. İstifadə tarixi: 16 fevral 2021.
  13. ↑ 1 2 "University of Glasgow Rankings". Top Univesities.
  14. ↑ 1 2 "Best universities in the UK 2021". The World University Rankings. 2 September 2020.
  15. ↑ "UNIVERSITY OF GLASGOW IMPROVES AGAIN IN THE WORLD UNIVERSITY RANKINGS". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. 2 sentyabr 2021. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2021. We also rank 10th in the UK in this year’s results.
  16. ↑ 1 2 "What is The Russell Group? List of Russell Group Universities" (ingilis). 3 yanvar 2019. İstifadə tarixi: 16 fevral 2021. (#parameter_ignored)
  17. ↑ 1 2 "Member List". www.universitas21.com. İstifadə tarixi: 21 fevral 2021.
  18. ↑ 1 2 "Research Excellence". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 fevral 2021.
  19. ↑ 1 2 "REF2014" (PDF). ref.ac.uk (ingilis). Research Excellence Framework. İstifadə tarixi: 26 fevral 2021.
  20. ↑ 1 2 "RESEARCH EXCELLENCE FRAMEWORK 2014: INSTITUTIONS RANKED BY SUBJECT" (PDF). timeshighereducation.com (ingilis). Times Higher Education. İstifadə tarixi: 26 fevral 2021.
  21. ↑ 1 2 "University League Tables 2022". thecompleteuniversityguide.co.uk (ingilis). Complete University Guide. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2021.
  22. ↑ "The University of Glasgow Story James Wilson". İstifadə tarixi: 25 fevral 2021.
  23. ↑ "Adam Smith: Father of Capitalism". www.bbc.co.uk. BBC. (#text_ignored); (#parameter_ignored_suggest)
  24. ↑ "Sir James George Frazer". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 31 iyul 2021.
  25. ↑ "James Watt". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 fevral 2021.
  26. ↑ "William Elphinstone". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  27. ↑ Wood, Paul (2004). "Anderson, John (1726-1796), natural philosopher" (ingilis). doi:10.1093/ref:odnb/481. İstifadə tarixi: 2019-01-26.
  28. ↑ "James McGill". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  29. ↑ "JOSEPH BLACK, M.D." gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 mart 2021.
  30. ↑ "James McCune Smith". gla.ac.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 3 mart 2021.
  31. ↑ "First Black footballer, Andrew Watson, inspired British soccer in 1870s". Black History Month. 9 iyun 2008 tarixində arxivləşdirilib. (#parameter_ignored_suggest)
  32. ↑ "Notable People". worldchanging.glasgow.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 fevral 2021.
  33. ↑ Braun, Alfred (1 iyun 1996). The University of Glasgow: 1451-1996 (ingilis). Edinburgh University Press. ISBN 978-0748608720.
  34. ↑ "Bishop William Turnbull". www.theglasgowstory.com (ingilis). The Glasgow Story. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2021.
  35. ↑ "University of Glasgow". www.britishmuseum.org (ingilis). The British Museum. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2021. Founded in 1451 by a charter or papal bull from Pope Nicholas V, at the suggestion of King James II, giving Bishop William Turnbull, a graduate of the University of St Andrews, permission to add a University to the city's Cathedral.
  36. ↑ Mason, R (2005). "Renaissance and Reformation: the sixteenth century", in J. Wormald, Scotland: A History (ingilis). Oxford University Press. ISBN 0-19-162243-5.
  37. ↑ "James Beaton". www.universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2021. In 1560, at the time of the Reformation, Beaton fled to France taking the treasures and muniments of Glasgow Cathedral. He also carried with him the mace and important charters and other documents belonging to the University, including the Papal Bull of 1451.
  38. ↑ Houston, A (2002). Scottish Literacy and the Scottish Identity: Illiteracy and Society in Scotland and Northern England, 1600–1800 (ingilis). Cambridge University Press. səh. 5. ISBN 0-521-89088-8.
  39. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; establishment adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  40. ↑ "Biography of Queen Mary" (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 27 fevral 2021.
  41. ↑ Keller, Wolfram; McClure, Derrick; Sandrock, Kristen (24 mart 2014). "Introduction: Scottish Renaissances". European Journal of English Studies. 18 (1): 1-10.
  42. ↑ 1 2 3 Kirk, J (1994). "'Melvillian reform' and the Scottish universities", in A. A. MacDonald and M. Lynch, eds, The Renaissance in Scotland: Studies in Literature, Religion, History, and Culture Offered to John Durkhan (ingilis). Brill. səh. 280. ISBN 90-04-10097-0.
  43. ↑ "Andrew Melville". britannica.com (ingilis). Britannica. İstifadə tarixi: 28 fevral 2021.
  44. ↑ "Andrew Melville (1545-1622)". scottishphilosophy.org (ingilis). Institute for the Study of Scottish Philosophy. İstifadə tarixi: 8 mart 2021.
  45. ↑ Wormald, Jenny (1991). Court, Kirk and Community: Scotland 1470-1625 (New History of Scotland) (ingilis). Edinburgh University Press. səh. 183. ISBN 978-0748602766.
  46. ↑ 1 2 T, Devine; J, Wormald (2012). The Oxford Handbook of Modern Scottish History (ingilis). Oxford University Press. ISBN 9780199563692.
  47. ↑ "Aiming High in Higher Scottish History: a Conference for Teachers and Learners" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. 1 dekabr 2012. İstifadə tarixi: 1 mart 2021. (#invisible_char)
  48. ↑ 1 2 "Meadieval university" (PDF). 22 July 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 mart 2021.
  49. ↑ "THE SCOTTISH EDUCATIONAL SYSTEM 1840 - 1940" (PDF). scran.ac.uk (ingilis). SCRAN. İstifadə tarixi: 6 mart 2021. (#invisible_char)
  50. ↑ "Scottish enlightenment". britishcouncil.org (ingilis). The British Council. İstifadə tarixi: 6 mart 2021.
  51. ↑ "Adam Smith". gla/ac/uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 mart 2021.
  52. ↑ 1 2 "Victorian Glasgow". bbc.co.uk (ingilis). BBC. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  53. ↑ "The Industrial Revolution". britannica.com (ingilis). Britannica. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  54. ↑ "James Watt (1736-1819)". digital.nls.uk (ingilis). National Library of Scotland. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  55. ↑ "EXPLORE OUR HISTORY". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  56. ↑ "Women at the University of Glasgow: Past & Present" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. noyabr 2008. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  57. ↑ "Ian Donald (1910–1987)". embryo.asu.edu (ingilis). The Embrio Project Encyclopedia. İstifadə tarixi: 9 mart 2021.
  58. ↑ 1 2 "Who, Where and When: The History & Constitution of the University of Glasgow" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 mart 2021. (#invisible_char)
  59. ↑ 1 2 "AGENDA" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  60. ↑ "UNIVERSITY SERVICES – ORGANISATIONAL STRUCTURE INTRODUCTION". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  61. ↑ "Dr David Duncan" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  62. ↑ "Records of the Senate Office". jisc.ac.uk (ingilis). JISC. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  63. ↑ "Staff Remits". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 31 avqust 2021.
  64. ↑ "POLICY, STRATEGY AND REGULATIONS". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 31 avqust 2021.
  65. ↑ Wood, Paul (2004). "Anderson, John (1726-1796), natural philosopher" (ingilis). doi:10.1093/ref:odnb/481. İstifadə tarixi: 2019-01-26.
  66. ↑ "JOSEPH BLACK, M.D." gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 mart 2021.
  67. ↑ "Universities (Scotland) Act 1858". legislation.gov.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  68. ↑ "GENERAL COUNCIL". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  69. ↑ 1 2 "THE GENERAL COUNCIL BUSINESS COMMITTEE". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  70. ↑ 1 2 "The Rector". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  71. ↑ 1 2 "Rector". glasgowstudent.net (ingilis). Students'Representative Council. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  72. ↑ "Timeline The Life & Work of Adam Smith". adamsmithglobalfoundation.com (ingilis). Adam Smith Global Foundation. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  73. ↑ "Edmund Burke". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  74. ↑ "The Scottish University Rector Introduction to the role of University Rector in Scotland" (PDF). abdn.ac.uk (ingilis). University of Aberdeen. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  75. ↑ "Raymond Poincaré". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  76. ↑ "Andrew Bonar Law". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  77. ↑ "Stanley Baldwin". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  78. ↑ "15 MARCH 2021- UofG RECTOR ELECTIONS 2021". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. 15 mart 2021. İstifadə tarixi: 31 avqust 2021.
  79. ↑ "Lady Rita Rae QC elected as Rector of Glasgow University". parliament.uk (ingilis). Böyük Britaniya parlamenti. 26 may 2021. İstifadə tarixi: 21 avqust 2021.
  80. ↑ "Records of the Chancellor". jisc.ac.uk (ingilis). Joint Information Systems Committee. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  81. ↑ "James Hamilton 1st Duke of Hamilton". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  82. ↑ "WHO'S WHO". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  83. ↑ "The Chancellor". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 22 avqust 2021.
  84. ↑ bbc.com (ingilis). BBC. 9 mart 2020 https://www.bbc.com/news/uk-scotland-glasgow-west-51806981 (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 21 mart 2021.
  85. ↑ "UNIVERSITY SERVICES – ORGANISATIONAL STRUCTURE". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 21 mart 2021.
  86. ↑ "Professor Sir Anton Muscatelli". russellgroup.ac.uk (ingilis). Rassell qrupu. İstifadə tarixi: 27 fevral 2021. (#text_ignored)
  87. ↑ 1 2 "Challenge for university as Glasgow slims down to step up". The Herald. 9 oktyabr 2009. İstifadə tarixi: 16 may 2021.
  88. ↑ "ABOUT US-THE COLLEGE OF ARTS". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 12 may 2021.
  89. ↑ "COLLEGE OF MEDICAL, VETERINARY & LIFE SCIENCES". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 12 may 2021.
  90. ↑ "COLLEGE OF SCIENCE & ENGINEERING". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 12 may 2021.
  91. ↑ "COLLEGE OF SOCIAL SCIENCES". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 12 may 2021.
  92. ↑ "Glasgow University & Gilmorehill". byres-road.co.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 9 iyun 2021.
  93. ↑ "Gilbert Scott Building". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
  94. ↑ "High Street, 1900". theglasgowstory.com (ingilis). İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
  95. ↑ "GILBERT SCOTT BUILDING (from University Avenue)" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
  96. ↑ 1 2 "John Oldrid Scott". universitystory.gla.ac.uk (ingilis). Univeristy of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
  97. ↑ Ballantyne in Porter (ed), 1983, p.171 referring to E.J. McCoy in McCoy and Blackman, 1968.
  98. ↑ "McMillan Reading Room" (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 27 iyun 2021. (#text_ignored)
  99. ↑ "Sir Alwyn Williams Building" (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 29 iyun 2021.
  100. ↑ 1 2 "GARSCUBE CAMPUS". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
  101. ↑ "SCHOOL OF INTERDISCIPLINARY STUDIES". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 24 iyun 2021.
  102. ↑ "CAMPUS LIFE". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 24 iyun 2021.
  103. ↑ "DUMFRIES CAMPUS". uws.ac.uk (ingilis). University of the West Scotland. İstifadə tarixi: 24 iyun 2021.
  104. ↑ "Open University Students". dumgal.ac.uk (ingilis). Dumfries and Galloway College. İstifadə tarixi: 24 iyun 2021.
  105. ↑ "University of Glasgow's Dumfries campus student numbers treble". bbc.com (ingilis). BBC. 17 yanvar 2017. İstifadə tarixi: 29 iyun 2021.
  106. ↑ 1 2 3 "Glasgow University Library Timeline". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 28 iyun 2021.
  107. ↑ Stam, David (1 noyabr 2001). International Dictionary of Library Histories (ingilis). Routledge. səh. 339. ISBN 978-1579582449.
  108. ↑ "Rare Spanish books in Glasgow University Library". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 29 iyun 2021.
  109. ↑ "Sir William Whitfield obituary". theguardian.com (ingilis). The Guardian. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  110. ↑ "Obituary: Sir William Whitfield, architect who designed the brutalist Glasgow University Library and Hunterian Art Gallery". heraldscotland.com (ingilis). Herald Scotland. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  111. ↑ "Libraries and information services". thecompleteuniversityguide.co.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 5 iyul 2021.
  112. ↑ "Floor plan - Level 2". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 5 iyul 2021.
  113. ↑ "Floor plan - Level 3". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 5 iyul 2021.
  114. ↑ Smith, Graeme. The University of Glasgow Library: Friendly Shelves (ingilis). The Friends of Glasgow University Library. ISBN 978-0993518508.
  115. ↑ "Glasgow University Archive Services - Archives Hub". archiveshub.jisc.ac.uk (ingilis). İstifadə tarixi: 5 iyul 2021.
  116. ↑ "THE HUNTERIAN". gla.ac.uk (ingilis). The University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  117. ↑ "Hunterian Museum and Art Gallery". museu.ms (ingilis). Museums of the world. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  118. ↑ "William Hunter (1718-1783)". nrscotland.gov.uk (ingilis). National Records of Scotland. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  119. ↑ "DR WILLIAM HUNTER". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  120. ↑ "The Hunterian Strategic Plan 2015 – 2020" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  121. ↑ "OUR VENUES". gla.ac.uk (ingilis). Hunterian Museum. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  122. ↑ "The Hunterian Museum". glasgowwestend.co.uk (ingilis). Glasgow Westend. İstifadə tarixi: 6 iyul 2021.
  123. ↑ "UofG Sports" (PDF). gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
  124. ↑ "Stevenson Building Swimming Pool". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
  125. ↑ "Uni to hold 5K fun run for Yorkhill". glasgowtimes.co.uk (ingilis). Glasgow Times. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
  126. ↑ "GARSCUBE SPORTS COMPLEX". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 7 iyul 2021.
  127. ↑ "Council". glasgowstudent.net (ingilis). Glasgow University Students' Representative Council. İstifadə tarixi: 13 iyul 2021.
  128. ↑ "What we do". glasgowstudent.net (ingilis). Glasgow University Students' Representative Council. İstifadə tarixi: 13 iyul 2021.
  129. ↑ "GLASGOW UNIVERSITY SPORTS ASSOCIATION". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 13 iyul 2021.
  130. ↑ "About". qmunion.org.uk (ingilis). Queen Margaret Union. İstifadə tarixi: 13 iyul 2021.
  131. ↑ 1 2 "The union story". guu.co.uk (ingilis). Glasgow University Union. İstifadə tarixi: 13 iyul 2021.
  132. ↑ "What we do". glasgowstudent.net (ingilis). Glasgow University Students’ Representative Council. İstifadə tarixi: 26 iyul 2021.
  133. ↑ "SPORT". gla.ac.uk (ingilis). University of Glasgow. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  134. ↑ "The University of Glasgow". erasmusplus.org.uk (ingilis). Erasmus+. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  135. ↑ "University of Glasgow". queensu.ca (ingilis). Queen's University. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  136. ↑ "University of Glasgow Exchange". ualberta.ca (ingilis). University of Alberta. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  137. ↑ "Miami Exchange: University of Glasgow". miamioh-sa.terradotta.com (ingilis). Miami University. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  138. ↑ "University of Glasgow". advising.ufl.edu (ingilis). Florida University. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  139. ↑ "University-level student exchange partners". kyoto-u.ac.jp (ingilis). University of Kyoto. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
  140. ↑ "University of Glasgow". www.scotland.org (ingilis). Brand Scotland. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2021. 95.9% of students are in employment or further study within 6 months of graduation.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qlazqo_Universiteti&oldid=6147725"