Qazax dili: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 3: | Sətir 3: | ||
|adı = Qazax dili |
|adı = Qazax dili |
||
|orijinal adı = {{unicode|Қазақ тілі, قازاق ٴتىلى, Qazaq tili}} |
|orijinal adı = {{unicode|Қазақ тілі, قازاق ٴتىلى, Qazaq tili}} |
||
|ölkələr = [[Qazaxıstan]]<br/>[[Çin]]<br/>[[Rusiya]] – <small>401 455 (2010)<ref name="Население Российской Федерации по владению языками">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - ''Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года'' :[http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab6.xls Население Российской Федерации по владению языками]</ref></small><br/>[[Özbəkistan |
|ölkələr = [[Qazaxıstan]]<br/>[[Monqolustan]]<br/>[[Çin]]<br/>[[Rusiya]] – <small>401 455 (2010)<ref name="Население Российской Федерации по владению языками">Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - ''Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года'' :[http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/tab6.xls Население Российской Федерации по владению языками]</ref></small><br/>[[Özbəkistan]]<br/>[[Qırğızıstan]]<br/>[[Türkmənistan]]<br/>[[Türkiyə]] və s. |
||
|regionlar = |
|regionlar = |
||
|rəsmi dil = [[Qazaxıstan]], [[Rusiya]] (<small>[[Altay Respublikası]]</small>)<ref>Закон Республики Алтай «О языках». [http://zakon.scli.ru/ru/legal_texts/legislation_RF/printable.php?do4=document&id4=d2599158-01ed-47a8-8227-3057d6dbed48 Глава I, статья 4]</ref> |
|rəsmi dil = [[Qazaxıstan]], [[Rusiya]] (<small>[[Altay Respublikası]]</small>)<ref>Закон Республики Алтай «О языках». [http://zakon.scli.ru/ru/legal_texts/legislation_RF/printable.php?do4=document&id4=d2599158-01ed-47a8-8227-3057d6dbed48 Глава I, статья 4]</ref>, [[Çin]] (<small>[[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Şincan Uyğur Muxtar vilayəti]]</small>) |
||
|tənzimləyən təşkilat = Qazaxıstan Mədəniyyət Nazirliyi |
|tənzimləyən təşkilat = Qazaxıstan Mədəniyyət Nazirliyi |
||
|danışanların sayı = 10 milyon |
|danışanların sayı = 10 milyon |
||
| Sətir 15: | Sətir 15: | ||
[[Altay dilləri]] |
[[Altay dilləri]] |
||
:[[Türk dilləri]] |
:[[Türk dilləri]] |
||
::[[Qıpçaq dilləri]] |
::[[Qıpçaq dilləri|Qıpçaq qolu]] |
||
:::[[Noqay |
:::[[:ru:Ногайские_языки|Qıpçaq-Noqay qrupu]] |
||
|yazı = [[kiril əlifbası]], [[ərəb əlifbası]], [[latın əlifbası]] (bax: [[qazax əlifbası]]) |
|yazı = [[kiril əlifbası]], [[ərəb əlifbası]], [[latın əlifbası]] (bax: [[qazax əlifbası]]) |
||
|QOST 7.75-97 = каз 255 |
|QOST 7.75-97 = каз 255 |
||
| Sətir 24: | Sətir 24: | ||
}} |
}} |
||
'''Qazax dili''' ({{lang-kk|қазақ тілі, قازاق ٴتىلى, qazaq tili}}) — [[türk dilləri]] ailəsinin [[Qıpçaq dilləri|qıpçaq qolu]]<nowiki/> |
'''Qazax dili''' ({{lang-kk|қазақ тілі, قازاق ٴتىلى, qazaq tili}}) — [[türk dilləri]] ailəsinin [[Qıpçaq dilləri|qıpçaq qolu]]<nowiki/>n<nowiki/>a aid dil, [[Qazaxıstan|Qazaxıstan Respublikası]]<nowiki/>nın rəsmi dili və [[Qazaxlar|qazax xalqı]]<nowiki/>nın doğma dili. Quruluş və tələffüz baxımından [[Qaraqalpaq dili|qaraqalpaq]], [[Noqay dili|noqay]], və [[Qırğız dili|qırğız dil]]<nowiki/>lərini qazaxcaya ən yaxın olan [[türk dilləri]] olaraq hesab etmək olar. |
||
== Yayılma arealı == |
== Yayılma arealı == |
||
Əsasən [[Qazaxıstan|'''Qazaxıstan''']] ərazisində, [[Monqolustan|'''Monqolustan''']]ın qərbindəki [[Bayan-Ölgiy|Bayan-Ölgii]] [[Monqolustan şəhərləri|aymağ]]ında (qazaxca "Bayölke", yəni ''"Bayölkə / Bəyölkə; varlı, bərəkətli diyar"'' deməkdir) və az sayda digər aymaqlarda, qismən olaraq [[Rusiya|'''Rusiya''']]<nowiki/>nın [[qazaxlar]] yaşayan bəzi sərhədyanı bölgələrində ([[Həştərxan vilayəti|Həştərxan]] vilayəti, [[Orenburq vilayəti|Orenburq]] vilayəti, [[Altay Respublikası]]<nowiki/>nın |
Əsasən [[Qazaxıstan|'''Qazaxıstan''']] ərazisində, [[Monqolustan|'''Monqolustan''']]ın qərbindəki [[Bayan-Ölgiy|Bayan-Ölgii]] [[Monqolustan şəhərləri|aymağ]]ında (qazaxca "Bayölke", yəni ''"Bayölkə / Bəyölkə; varlı, bərəkətli diyar"'' deməkdir) və az sayda digər aymaqlarda, qismən olaraq [[Rusiya|'''Rusiya''']]<nowiki/>nın [[qazaxlar]] yaşayan bəzi sərhədyanı bölgələrində ([[Həştərxan vilayəti|Həştərxan]] vilayəti, [[Orenburq vilayəti|Orenburq]] vilayəti, [[Altay Respublikası]]<nowiki/>nın cənubundakı [[:ru:Кош-Агачский_район|Koş-Aqaç / Koş-Aqaş]] ''(yəni "Qoşaağac")'' rayonunda), [[Çin Xalq Respublikası|'''Çin''']]<nowiki/>in qərbindəki [[Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu|Şincan Uyğur Muxtar əyaləti]]<nowiki/>nin şimalındakı [[İli-Qazax Muxtar dairəsi|Yili / İli Qazax Muxtar dairəsi]]<nowiki/>ndə (xüsusilə onun [[:en:Tacheng_Prefecture|Taçenq / Tarbağatay]] və [[:en:Altay_Prefecture|Altay]] dairələrində), [[:en:Kumul_Prefecture|Hami / Qumul dairəsi]]<nowiki/>nin [[:en:Barköl_Kazakh_Autonomous_County|Balıkun / Barköl Qazax Muxtar rayonu]], [[:en:Changji_Hui_Autonomous_Prefecture|Çanqji ''<small>(uyğurca "Sanci", lakin böyük ehtimalla təmiz çincə toponimdir)</small>'' Hui Muxtar dairəsi]]<nowiki/>nin [[:en:Mori_Kazakh_Autonomous_County|Mulei / Mori Qazax Muxtar dairəsi]]<nowiki/>ndə, və həmçinin [[Qansu|Qansu əyaləti]]<nowiki/>nin [[:en:Jiuquan|Ciutsuan şəhəri]] / [[:en:Suzhou_District|Sucau bölgəsi]]<nowiki/>nə bağlı [[:en:Aksai_Kazakh_Autonomous_County|Akesai / Aqsay ''(yəni "Ağçay")'' Qazax Muxtar dairəsi]]<nowiki/>ndə yayqındır. |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
16:17, 1 fevral 2018 tarixindəki versiya
{{{2}}}
Qazax dili (qaz. қазақ тілі, قازاق ٴتىلى, qazaq tili) — türk dilləri ailəsinin qıpçaq qoluna aid dil, Qazaxıstan Respublikasının rəsmi dili və qazax xalqının doğma dili. Quruluş və tələffüz baxımından qaraqalpaq, noqay, və qırğız dillərini qazaxcaya ən yaxın olan türk dilləri olaraq hesab etmək olar.
Yayılma arealı
Əsasən Qazaxıstan ərazisində, Monqolustanın qərbindəki Bayan-Ölgii aymağında (qazaxca "Bayölke", yəni "Bayölkə / Bəyölkə; varlı, bərəkətli diyar" deməkdir) və az sayda digər aymaqlarda, qismən olaraq Rusiyanın qazaxlar yaşayan bəzi sərhədyanı bölgələrində (Həştərxan vilayəti, Orenburq vilayəti, Altay Respublikasının cənubundakı Koş-Aqaç / Koş-Aqaş (yəni "Qoşaağac") rayonunda), Çinin qərbindəki Şincan Uyğur Muxtar əyalətinin şimalındakı Yili / İli Qazax Muxtar dairəsində (xüsusilə onun Taçenq / Tarbağatay və Altay dairələrində), Hami / Qumul dairəsinin Balıkun / Barköl Qazax Muxtar rayonu, Çanqji (uyğurca "Sanci", lakin böyük ehtimalla təmiz çincə toponimdir) Hui Muxtar dairəsinin Mulei / Mori Qazax Muxtar dairəsində, və həmçinin Qansu əyalətinin Ciutsuan şəhəri / Sucau bölgəsinə bağlı Akesai / Aqsay (yəni "Ağçay") Qazax Muxtar dairəsində yayqındır.
