Qatır Məmməd
|
Bu məqalə qaçaq haqqındadır. komandir üçün Yaqub Rzayev (komandir) səhifəsinə baxın. |
 | Bu səhifənin neytrallığı şübhə doğurur. Məqalədə tərəf tutma və ya pisləmək məqsədi daşıyan və doğruluğu sübut edilməyən fikirlər olduğu iddia edilir. Xahiş olunur bu məsələ ilə əlaqədar müzakirələrdə iştirak edəsiniz. |
| Qatır Məmməd | |
|---|---|
| Məmməd Əli oğlu Məmmədov | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Goranboy, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 18 sentyabr 1919 |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya İmperiyası ADR |
| Fəaliyyəti | inqilabçı |
Qatır Məmməd (Məmməd Əli oğlu Məmmədov; 1887, Goranboy, Yelizavetpol qəzası – 18 sentyabr 1919) — Gəncə bölgəsində məşhur qaçaq dəstəsinin başçısı[1]. 1918-1919-cu illərdə Yelizavetpol quberniyasıda kəndli qiyamının lideri.
Müxtəlif tarixi dövrlərdə Qatır Məmmədin hərəkətinə münasibət göstəricilərindən fərqlənirdi[2]. O illərdə rəsmi hesabatlarda o, soyğunçuluq hesab edilmişdir; Sovet dövründə ədəbiyyatda Qatır Məmməd milli qəhrəman adlandırıldı və onun adı əfsanəvi oldu[3][4]. Tarixçi E. İsmayılovun fikrincə, o, hər hansı bir nüfuza qarşı çıxan yeganə güləşçi idi.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Adam öldürdüyü üçün sürgün olunmuş, ancaq qaçaraq bolşeviklər ilə dostlaşmışdır. Yenidən həbs olunaraq sürgün olunmuş, 1917-ci il Rusiya inqilabından sonra geri dönmüş və öz dəstəsi ilə ADR müsavat hökumətinə qarşı mübarizə aparmışdır. Hərbi nazir Fətəli xan Xoyskinin başçılıq etdiyi dəstəyə ağır zərbə endirmiş, bölgədə varlıların malikənələrini viran qoyub, dəmir yol hərəkətini pozmuşdur. Qatır Məmməd ölkənin paytaxtı ilə qərbini birləşdirən telefon, teleqraf xətlərini dağıdıb sıradan çıxarmış, Bakı-Gəncə dəmiryolunu partlatmışdır. Müsavat qoşunu tərəfindən mühasirəyə alınaraq öldürülmüşdür (Teymur bəy Mirzə Hacı bəy oğlu tərəfindən). Sovet Azərbaycanı zamanı Azərbaycan Qatır Məmməd xalq qəhrəmanı elan edilmiş, heykəlləri qoyulub, adına küçələr salınmışdır. Haqqında film çəkilmişdir. Sovet hakimiyyəti dağıldıqdan sonra Gəncədəki heykəli götürülmüşdür.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Азербайджанская Республика. Документы и материалы. 1918-1920 гг. Баку: Элм. 1998. 571.
- ↑ Борьба за победу Советской власти…, 1967
- ↑ Азербайджанская советская энциклопедия. 3. Баку: Гл. ред. Азербайджанской советской энциклопедии. Под ред. Дж. Кулиева. 1979. 88.
- ↑ Борцы революции Азербайджана (Рекомендательный указатель). Баку. 1973. 34.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
 | |
|---|---|
| Partiyalar və təşkilatlar | |
| Siyasi şəxsiyyətlər |
|
| Hadisələr | |
| Siyasi nəşriyyat | |
.svg){kind=small}
|
Şəxs haqqında olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |