Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP)
Loqonun şəkli
Sədri Sabir Rüstəmxanlı
Qurucu
Sədr müavinləri Fəzail İbrahimli
Samir Əsədli
Elxan Mirzəyev
Arif İsmayılbəyli
Yusif Salmansoy
Nəsimi Şərəfxanlı
Quruluş tarixi 26 sentyabr 1992
Qeydiyyat tarixi 3 noyabr 1992
Baş qərargah Bakı şəh., Tbilisi pr. 76
Üzv sayı 19 783 (2022)[1]
Şüar Nicatımız: Vətəndaş Həmrəyliyindədir!
Parlamentdə
3 / 125
Bələdiyyədə
5 / 15.156
Avropa Şurası Parlament Assambleyasında
1 / 648
[a]
Himn Azadlıq Marşı
Mətbuat orqanı Vətəndaş Həmrəyliyi qəzeti
Saytı vhp.az

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası və ya qısaca VHP — Azərbaycanda 26 sentyabr 1992-ci ildə istiqlalçı millət vəkili , xalq hərəkatının liderlərindən olan Sabir Rüstəmxanlının başçılığı ilə qurulan, Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən 3 noyabr 1992-ci il tarixində qeydiyyata alınan siyasi partiya.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində 3 millət vəkili ilə Yeni Azərbaycan Partiyasından sonra millət vəkili sayına görə 2-ci partiyadır.

Partiyanı Azərbaycan Milli Məclisi VI çağırışında 3 millət vəkili — Fəzail İbrahimli, Rafael Hüseynov və Sabir Rüstəmxanlı təmsil edir. Partiya həmçinin Milli Məclisin sədarətində — Fəzail İbrahimli Milli Məclisin sədr müavini olaraq təmsil olunur.

Partiyanın 15 dekabr 2006-cı il tarixindən etibarən[2] Mərkəzi Seçki Komissiyasındakı nümayəndəsi Almas Qəhrəmanlıdır.

Partiyanın mətbu orqanı "Vətəndaş Həmrəyliyi" qəzeti, "Bakı Təbriz" jurnalı və "www.vhp.az" internet saytıdır.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 26 sentyabr 1992-ci ildə təsis edilib, 3 noyabr 1992-ci ildə isə rəsmi dövlət qeydiyyatına alınıb.

Partiyanın 3 noyabr 1992-ci il tarixində keçirilən təsis qurultayında Nizamnamə, Məramnamə qəbul edilmiş və ilk rəhbərlik seçilmişdir.

Qurucu üzvlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İdeologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası Azərbaycanın işğaldan azad edilməsi, qaçqın və köçkünlərin öz torpaqlarına qayıtması, ölkədə insan haqqlarına, söz azadlığına dəyər verilən demokratik bir cəmiyyətin qurulmasını hədəfləmişdir.

Təşkilat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəylik Partiyasının 80 rayon və 1 Muxtar Respublika təşkilatı var. Partiyanın bu günə kimi 6 (8) qurultayı keçirilib. VHP-nin ali orqanı Qurultaydır. Qurultayda sədr, Ali Məclis və Mərkəzi Nəzarət-Təftiş Komissiyası seçilir. Ali Məclisin sessiyalar arası dövründə əsas qərar verici orqan — Siyasi Şuradır.

Sədrlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sıra
Sədr
Başlanğıc
Bitmə
1.
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
26 sentyabr 1992
Hal-hazırda

Siyasi Şura[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sıra
Vəzifə
Vəzifəli
1.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlı
2.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Ali Məclisinin sədri Felmar Ələkbərli
3.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədrinin birinci (ideoloji məsələlər üzrə) müavini Fəzail İbrahimli
4.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının təşkilati məsələlər üzrə sədr müavini, Mərkəzi İcra Aparatının rəhbəri Samir Əsədli
5.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının siyasi məsələlər üzrə sədr müavini Arif İsmayılbəyli
6.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının mətbuatla iş və ictimai əlaqələr üzrə sədr müavini Nəsimi Şərəfxanlı
7.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının xarici əlaqələr üzrə sədr müavini Elxan Mirzəyev
8.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının ictimai təşkilatlarla və bələdiyyələrlə iş üzrə sədr müavini Yusif Salmansoy
9.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Ali Məclisinin sabiq sədri Rafiq Manaflı
10.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Mərkəzi İcra Aparatı rəhbərinin müavini, Təşkilat Şöbəsinin müdiri Asif Şəkərli
11.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Mərkəzi İcra Aparatı rəhbərinin müavini, Mühasibatlıq şöbəsinin müdiri Səlahəddin Əsgər
12.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədrinin müşaviri Faiq Balabəyli
13.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının İdeologiya şöbəsinin müdiri İbrahim Quliyev
14.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Ümumi şöbəsinin müdiri Şəfəq Qulusoy
15.
 Siyasi Şura üzvü — Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Gənclər Təşkilatının sədri Yusif Xantemirov
16.
 Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Mərkəzi Nəzarət Təftiş Komissiyasının sədri Zeynalxan Fətullayev

Gənclər Təşkilatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası Gənclər Təşkilatı VHP-nin Nizamnaməsini və Məramnaməsini əsas tutaraq öz fəaliyyətini qurur. Təşkilat öz konfransında gizli səs vermə yolu ilə sədrini və digər seçkili qurumlarını üzvlərini seçir. VHP Gənclər Təşkilatına müxtəlif vaxtlarda Müşfiq Talıblı, Talıb Əhədov, Samir Əsədli, Vasif Həsənli, Elçin İmanov, Pərviz Həsənov, Ceyhun Nəbiyev, Emil Bağırov, Baba Qamətli, Pünhan İmamlı, Tural Hüseynli, Amal Ata və Kamran Habiloğlu rəhbərlik ediblər. Hazırda Gənclər Təşkilatına Yusif Xantemir rəhbərlik edir.

Qadınlar Şurası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının Qadınlar Şurası partiyanın qadın üzvlərinin bazası əsasında formalaşdırılmışdır. Hazırda partiyanın 5 rayon təşkilatının sədri də qadındır. Həmçinin VHP üzvü olan qadınlar Ali Məclis və Siyasi Şurada da təmsil olunurlar. Qadınlar Şurasına Almas Qəhramanlı, Ofelya Rəşidqızı, Şəfəq Quliyeva, Rəsmiyyə Sabir, Aygün Qurbanlı rəhbərlik ediblər. 2022-ci ilin fevral ayının 5-də Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası Qadınlar Şurasının iclası keçirilmiş, iclasda Aygün Xanlarqızı Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası Qadınlar Şurasının sədri seçilmişdir.[3]

Ağsaqqallar Şurası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ağsaqqallar Şurası VHP-nin yaşlı üzvləri əsasında formalaşdırılan qurumdur. Şuraya texnika elmlər doktoru Sabir Həsənov başçılıq edir.

Rəmzləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyluyi Partiyasının ilk emblemi

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının birinci təsis qurultayında simurq formasında, Azərbaycan bayrağı rənglərində olan emblemdən istifadə olunmuşdur.

Gerbi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Emblem of Civic Solidarity Party.svg

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının əsas atributlarından biri olan gerbin müəllifi tanınmış rəssam-heykəltaraşlar Məzahir Afşardır. Gerbin rəmzləri qədim Türk dövlətçilik ənənələrindən qaynaqlanır:

  • Ox dövlətin rəmzidir. Üçü bir yerdə möhkəmliyi, sınmazlığı göstərir. Demokratik dövlətdə bu həm də hakimiyyət bölgüsünün göstəricisidir, Qanunvericilik, İcra və Məhkəmə orqanlarının dövlətin əsas dayağı olduğuna işarədir.
  • Tərsinə çevrilmiş yayla birgə üç ox və onların üstündəki qalxan bir kompozisiya kimi sülhün, milli barışın, həmrəyliyin ifadəsidir.
  • Gerbin ortasında üçrəngli Azərbaycan bayrağı verilmişdir.
  • Gerbin tam ortasında Azərbaycanın Odlar Yurdu olaraq əbədi rəmzlərindən biri olan Od-Ocaq çəkilmişdir.

Gerbin əsas variantında "Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası" sözləri yazılmış dairədə 24 Oğuz boyunun Damğaları yerləşdirilmişdir. (Həmin variant partiyanın qərargahında saxlanılır.)


Rəng[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının rəngi ağ rəngdir. Ağ rəng həmrəyliyin, birliyin və vətəndaş sülhünün rəmzi sayılır.

Himn[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azadlıq Marşı (Yazar: Elçin Mirzəbəyli; Musiqi: Heyratı)

Ey ulu Vətənim, doğma torpağım,
Var tükənməz odun, sönməz ocağın,
Azadlığa çıxmaq üçün qalxsın bayrağın.

Nəqarət:
Qalx ayağa millət,
Boğmasınlar səsimizi.
Bir bayraq altında
Birləşdir bizi

Biz ki, Vətən oğlu, millət oğlu, Odlar oğluyuq,
Biz ki, xalqa bağlı, yurda bağlı, elə bağlıyıq,
Biz ki, haqq yolunda andımızdan dönmərik heç vaxt,
Vuruş zülmə qarşı, ey ulu torpaq!

(Nəqarət)

Yad qılınc ilə qırıldıq yetər,
Zülmə qarşı qalxaq, qul olduq yetər!
Biz ayağa qalxsaq əgər, ayrılıq bitər!

(Nəqarət)

Seçkilərdə[redaktə | mənbəni redaktə et]

VHP indiyədək bütün parlament, bütün bələdiyyə və 2003-cü il prezident seçkilərində iştirak edib.

Prezident seçkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

2003-cü il prezident seçkilərində Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası sədr Sabir Rüstəmxanlının namizədliyini irəli sürmüşdür. Qeydə alınan və seçki bülletenində adı olan 8 namizəddən biri olan Sabir Rüstəmxanlı 19 973 ( 0,82% ) səs toplayaraq seçkiləri 6. sırada tamamlamışdır.[4]

2013-cü il prezident seçkilərində partiya rəhbərliyində təmsil olunan bir çox üzv Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasına üzv olaraq ortaq namizəd Cəmil Həsənlinin namizədliyi[5] dəstəkləmişdir. Bu seçkilərdə Cəmil Həsənli 204 642 ( 5,53% ) səs toplayaraq seçkiləri 2. sırada tamamlamışdır.[6]

Parlament seçkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası seçkilərə adətən partiya olaraq tək qatılmışdır. 1995-ci il parlament seçkilərində tək mübarizə aparan Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 70 sayılı Yardımlı-Masallı seçki dairəsindən Sabir Rüstəmxanlının deputat seçilməsiylə parlamentdə təmsil olunmuşdur.

2000-ci parlament seçkilərində nisbi səsvermə yolu ilə seçkilərdə mübarizə aparan Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası partiya siyahıları arasında Yeni Azərbaycan Partiyası və Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasından sonra 3-cü yeri tutaraq 3 mandat qazanmışdır. Partiyanın vahid namizədlər siyahısından ilk sırada Sabir Rüstəmxanlı, ikinci sırada Fəzail İbrahimli və 3-cü sırada olan Rafael Hüseynov deputat seçilmişdir.[7]

Demokratiya Seçki Blokunun rəsmi loqosunun son versiyası

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 2005-ci il parlament seçkilərində Ədalət Partiyası və Vahid Azərbaycan Milli Birlik Partiyası ilə Demokratik Azərbaycan Seçki Blokunu yaratmışdır. Həmin seçkilərdə Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 2 (72 saylı Yardımlı-Masallı seçki dairəsindən Sabir Rüstəmxanlı, 58 saylı Hacıqabul-Kürdəmir seçki dairəsindən Rafael Hüseynov) mandat qazanmışdır.[8][9] Daha sonra 10 seçki dairəsində seçki nəticələri ləğv olunaraq 2006-cı ildə təkrar seçkilər keçirilmişdir. Bu seçkilərdə 69 saylı Cəlilabad-Masallı-Biləsuvar seçki dairəsindən Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədr müavini Fəzail İbrahimli, 106 sayılı Tovuz-Qazax-Ağstafa seçki dairəsindən isə Ədalət Partiyasının sədri İlyas İsmayılov deputat seçilmişdir.[10]

2010-cu il parlament seçkilərinə Azərbaycan Demokratik İslahatlar Siyasi Partiyası ilə Demokratiya Seçki Blokunu təsis edərək qatılın Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası həmin seçkilərdə 3, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Siyasi Partiyası isə 1 mandat qazanmışdır.[11]

2015-ci il parlament seçkilərində partiya sədri Sabir Rüstəmxanlı səhhəti ilə bağlı iştirak etməsə də 69 saylı Cəlilabad-Masallı-Biləsuvar seçki dairəsindən Fəzail İbrahimli və 58 saylı Hacıqabul-Kürdəmir seçki dairəsindən Rafael Hüseynov deputat seçilmişdir.[12]

2020-ci il parlament seçkilərində partiya sədri Sabir Rüstəmxanlı seçkilərdə iştirak etmə qərarı almışdır. 61 saylı Neftçala seçki dairəsindən Sabir Rüstəmxanlı, 69 saylı Cəlilabad-Masallı-Biləsuvar seçki dairəsindən Fəzail İbrahimli və 58 saylı Hacıqabul-Kürdəmir seçki dairəsindən Rafael Hüseynov deputat seçilmişdir.

Seçki Sədr Majoritar Proporsional Cəmi
Səs % Mandat Səs % Mandat
1995
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
1 / 100
 yoxdur yoxdur yoxdur
1 / 125
2000
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
0 / 100
 182,777 6.43
3 / 25
3 / 125
2005
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
2 / 125
 yoxdur yoxdur yoxdur
2 / 125
2010
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
 46,512 1.95
3 / 125
 yoxdur yoxdur yoxdur
3 / 125
2015
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
 37,561 1.32
2 / 125
 yoxdur yoxdur yoxdur
2 / 125
2020
Sabir Rustamkhanli in 2016 (cropped).jpg
Sabir Rüstəmxanlı
3 / 125
 yoxdur yoxdur yoxdur
3 / 125

Bələdiyyə seçkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

2019-cu il Bələdiyyə seçkilərinə qatılan VHP-nin 6 üzvü bələdiyyə üzvü seçilib. Onlar Sumqayıt, Bərdə, Göyçay, Neftçala şəhərləri, Bakının Qızıldaş və Beyləqanın Orta Əlinəzərli bələdiyyələrində təmsil olunmaq hüququ qazanıblar.

Seçki Sədr Səs Yer
# % ± Y
1999 Sabir Rüstəmxanlı
500 / 20.456
2004 Sabir Rüstəmxanlı
103 / 21.613
2009 Sabir Rüstəmxanlı
115 / 15.591
2014 Sabir Rüstəmxanlı
0 / 15.035
2019 Sabir Rüstəmxanlı
6 / 15.156

Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 əsas təmsilçi - Rafael Hüseynov

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Azərbaycandakı bəzi siyasi partiyalar üzvlərinin sayını açıqlayıb - SORĞU". 2022-09-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-11.
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
  3. ↑ https://modern.az/aktual/330364/vhp-qadinlar-surasina-yeni-sedr-secildi/ Arxivləşdirilib 2022-03-31 at the Wayback Machine
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20210104154204/http://e-qanun.az/framework/15892
  5. ↑ Milli Şura seçkilərə Cəmil Həsənli ilə gedir. azadliq.org Arxivləşdirilib 2018-04-07 at the Wayback Machine  (az.)
  6. ↑ "İlkin nəticələr". 2016-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
  7. ↑ "2000-ci parlament seçkilərinin nəticələri". 19 Mart 2007. 2007-03-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24. (#parameter_ignored); (#invalid_param_val)
  8. ↑ "IPU". 2011-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
  9. ↑ 2000 seçkiləri (PDF). 2021-08-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-24.
  10. ↑ "Ümumi nəticələr". 25 Nisan 2001 tarixində arxivləşdirilib. (#parameter_ignored)
  11. ↑ "Election Passport". 2017-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
  12. ↑ "MSK". 2020-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vətəndaş_Həmrəyliyi_Partiyası&oldid=6811326"