Avrozona
Avrozona — Avropa Birliyinin rəsmi valyutası avro olan 19 dövləti birləşdirən valyuta birliyi. Bu dövlətlər avro və avro sentləri buraxmaq hüququna malikdirlər. Avrozona dövlətlərinin pul-kredit siyasətinə Avropa Mərkəzi Bankı cavabdehdir.
Mündəricat
Üzvlər[redaktə | əsas redaktə]
Avro, Avropa Birliyi ölkələrinin iqtisadi və maliyyə birliyinin faktoru kimi ödənişsiz pul tədavülünə 1999-cu ildən buraxılıb. 1999-cu ildən AB-nin 15 üzvündən 11-i Maastrixt sazişinin tələblərinə uyğun olaraq avrozona yaratdılar və 1 yanvar 1999-cu ildən rəsmi tədavülə paralel ümumi valyuta kimi avropanı buraxdılar.
Avro və onun sentləri dövriyyəyə 1 yanvar 2002-ci ildən buraxılıb. Sloveniya avrozonaya 1 yanvar 2007-ci ildən, Kipr və Malta 1 yanvar 2008-ci ildən, Slovakiya 1 yanvar 2009-cu ildən, Estoniya — 1 yanvar 2011-ci ildən, Latviya — 1 yanvar 2014-cü ildən[1] daxil olub.
Hal-hazırda Avrozonanın tərkibinə 325 milyon əhalisi olan 19 ölkə daxildir.
Dövlət | Avrozonaya qatılma tarixi | Nominal nominal (million ABŞ, 2012) |
Nisbi ümumi (nominal) |
Adambaşına düşən ümumi Milli Gəlir nominal (ABŞ, 2012) |
Avrodan əvvəlki valyuta | İstisnalar | Kod ISO |
---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
1 yanvar 1999 | Alman Markı | DE | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Avstriya Şillinqi | AT | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Belçika Franqı | BE | ||||
![]() |
1 yanvar 2011 | Estoniya Kronu | EE | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Fin Markkası | FI | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Fransız Franqı | ![]() |
FR | |||
![]() |
1 yanvar 1999 | İrland Paundu | IE | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | İspan Pesetası | ES | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | İtalyan Lirası | Campione d'Italia | IT | |||
![]() |
1 yanvar 2008 | Kipr Paundu | ![]() |
CY | |||
![]() |
1 yanvar 2014 | Latış Latısı | LV | ||||
![]() |
1 yanvar 2015 | Litva Litası | LT | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Lüksemburq Franqı | LU | ||||
![]() |
1 yanvar 2008 | Malta Lirası | MT | ||||
![]() |
1 yanvar 1999 | Niderland Quldeni | ![]() |
NL | |||
![]() |
1 yanvar 1999 | Portuqal Eskudosu | PT | ||||
![]() |
1 yanvar 2009 | Slovak Korunası | SK | ||||
![]() |
1 yanvar 2007 | Sloven Toları | SI | ||||
![]() |
1 yanvar 2001 | Yunan Draxması | GR |
Avropa Birliyi üzvü olan lakin avrodan istifadə etməyən ölkələr[redaktə | əsas redaktə]
Avropa Birliyinin üzvü olan lakin rəsmi olaraq avrodan istifadə etməyən bir neçə Dövlət vardır. Birləşmiş Karallıq və Danimarka, Maastrixt sazişində qeyd edilən imtiyazlara əsaslanaraq avrodan istifadə etməyən Avropa Birliyi ölkələrindəndir. Bu Dövlətlərin hökümətləri və ya referendumun nəticəsində qərar qəbul edilmədikcə, Avropa Birliyi tərəfindən hüquqi təzyiqlə qarşılaşmaz.
28 Sentyabr 2000-ci ildə Danimarkada keçirilən referendumun nəticəsinə görə səs verənlərin 53.2%-i Avroya keçməyə qarşı çıxmışdır.
İsveçin avro məsələsində imtiyaza sahib olmamasına qarşı, bu ölkədə keçirilən referendumlar, avroya keçməyi əngəlləyir. 14 Sentyabr 2003-cü ildəki referendumun nəticəsinə görə, səs verənlərin 56.1%-i avroya 'Yox' demişdir.
Avropa Birliyinə daxil olan lakin, avrodan istifadə etmək üçün, müəyyən kriteriyalara hələki cavab verə bilməyən bir neçə ölkə vardır. Bu ölkələr kriteriyaları qarşıladıqdan sonra avroya keçmək məcburiyyətindədirlər. Bunlar Bolqarıstan, Çexiya, Xorvatiya, Macarıstan, Polşa və Rumıniyadır.
Avropa Birliyi üzvü olmayan lakin avrodan istifadə edən ölkələr[redaktə | əsas redaktə]
Dörd ədəd cırtdan Dövlətlər, Andorra, Monako, San Marino və Vatikan Avropa Birliyi üzvü olmasalarda, edilən müqavilələr çərçivəsində avro istifadə etməkdədirlər.
Monteneqro və Kosovo isə Avropa Birliyi ilə hər hansısa müqavilə imzalamadan avro istifadə etməkdədirlər.
Mənbələr[redaktə | əsas redaktə]
- European Central Bank
- Central Bank Rates, ECB Key Rate, chart and data
- European Commission – Economic and Financial Affairs – Eurozone