Qaraçanta
| Kənd | |
| Qaraçanta | |
|---|---|
| Qaraçanta | |
 | |
|
|
|
|
40°55′51″ şm. e. 43°45′13″ ş. u. |
|
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Region | [[Şörəyel mahalı]] |
| Rayon | [[Amasiya rayonu]] |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əvvəlki adı | Əzizbəyov (1939-1991) |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 1856 m |
| Saat qurşağı | UTC+4 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 1750 nəfər (1988) |
| Milli tərkibi | Türk |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 377567 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qaraçanta (1939-cu ildən Əzizbəyov, 1991-ci ildən Areqnadem) — Qars vilayətinin Qars qəzasında, Amasiya rayonunda kənd.[1]
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Qaraçanta (Qaraçəntey) kəndi rayon mərkəzindən 5.03 km cənub-qərbdə, Gümrü-Amasiya yolunun sol tərəfində, dəniz səviyyəsindən 1856 m hündürlükdə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir.[2]
Xalqın "Hulley" adlandırdığı dağın ətəyində yerləşən kəndin 1.5 km cənubundan Arpaçay keçir. Kənddən Ələyəz dağını görmək mümkündür.
Toponim qaraçanta nəsil adı əsasında yaranmışdır. Patronim toponimdir. Quruluşca sadə toponimdir.
Ermənistan SSR Ali Soveti RH-nin 4 may 1939-cu il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Əzizbəyov, Ermənistan prezidentinin 19 aprel 1991-ci il fərmanı ilə yenidən adı dəyişdirilərək Areqnadem qoyulmuşdur.
Coğrafiyası[redaktə | əsas redaktə]
Qarsla sərhəddə yerləşən Qaraçantanın qışı olduqca soyuq, yayı mülayimdir. "Duzdağ", "Qapılızağa", "Ömərdərəsi", "Arpaçayı", "Hülleydağ", "Ortatəpə", "Üçgözələr", "Məmmədağa", "Daşdərə", "Göybulaq", dağ, dərə, bulaq adlarıdır.
Təhsil[redaktə | əsas redaktə]
1988-ci ildə Qaraçantda 600 ev, 314 ailə, 1750 nəfərdən ibarət olan kəndin məktəbinin tipi orta, şagirdlərin sayı 500 olub. Dini-ruhani dərslərin keçirildiyi kənddə dünyəvi dərslərin əsası 1927-ci ildə qoyulub. 1938-ci ildə 7 illik məktəb açılıb, 1962-ci ildən isə orta məktəbə çevrilib.
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
1886-cı ildə 348 nəfər, 1897-ci ildə 440 nəfər, 1908-ci ildə 665 nəfər, 1914-cü ildə 729 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.[3]
1922-ci ildə kənddə 547 nəfər, 1926-cı ildə 670 nəfər, 1931-ci ildə 688 nəfər[3], 1939-cu ildə 774 nəfər, 1959-cu ildə 803 nəfər, 1970-ci ildə 1442 nəfər, 1980-cı ildə 1490 nəfər[4], 1987-ci ildə 1600 nəfər[5] yalnız azərbaycanlı yaşamışdır.
1988-ci ildə azərbaycanlıların Ermənistandan kütləvi şəkildə köçürülməsinə başlanan vaxt kənd əhalisi kəndi tərk etmişdir. 1988-ci ilin sonuna olan bəzi məlumatlara görə kəndin əhalisi 1750 nəfər olmuşdur.
Tanınmışları[redaktə | əsas redaktə]
- Qaraçantalı Əhməd bəy Hacıoğlu — Cənub-Qərbi Qafqaz Türk Cümhuriyyəti qurucularından və hökumət üzvü
- Ramiz Əskər — filologiya elmləri doktoru, professor
- Pərviz Abdullayev — texnika elmlər doktoru, professor
- Sübhan Namazov — texnika elmlər doktoru, professor
- Hamlet Əskərov — kimya elmləri namizədi, dosent
- Yavər Hüseynov — fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
- Nizami Adıgözəlov — kimya elmləri namizədi
- Abdullayev Cavid - Beynəxalq dərəcəli təyyaərəçi, kapitan
- Tənzilə Rüstəmxanlı — Azəri Türk Qadınlar Birliyinin sədri
- Murtaza Qaraçanta — Qars Bələdiyyə Başqanı
- Bədirxan Haqverdiyev — iş adamı
- Firuz Kazımoğlu — telejurnalist, ssenari müəllifi
- Kərim Əskərov — SSRİ Jurnalistlər İttifaqının həqiqi üzvü (1973)
- Əsgər Əsgərov — SSRİ (1967) və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1986)
- Atilla Əskərov — NASA-da (National Aeronautics and Space Administration - Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsi) mühəndis
Şəhidlər[redaktə | əsas redaktə]
- Səxavət Məhərrəmov — Şəhid, Azərbaycan Milli Qəhrəmanı
- Məhərrəm Seyidov — Şəhid, "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif olunub (ölümündən sonra)
- Elvin Həsənov — Şəhid, "Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" III dərəcəli medalı ilə təltif edilmişdir (ölümündən sonra)
- Daşqın Səmədov — Şəhid, baş leytenant
- Əli Rəfiyev — Şəhid
- Arslan Bayramov — Şəhid
- Mehman Məhərrəmov — Şəhid
- Şair Rzayev — Şəhid
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
- ↑ Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.121
- ↑ 3,0 3,1 erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.20-21, 104-105
- ↑ Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, «İrəvan Universiteti», 1986. s.45
- ↑ Гəдим Огуз eллəринин — Aғбабa, Шөрəjeл вə Пəмбəк бөлҝəларинин jер-jурд адлары (топонимлəри). Мүəллифи: Аслан Баjрамов; Елми редактору: Тофиг Əhмəдoв. Сумгаjыт: "Göytürk" мəтбəəси, 1996. s.164
