Skobelev qardaşlarının dəyirmanı
| Skobelev qardaşlarının dəyirmanı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Bakı |
| Yerləşir | Nizami küçəsi, 80 |
| Tikilmə tarixi | 1903-1909 |
| İstinad nöm. | 3407 |
| Kateqoriya | Bina |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
|
|
|
Skobelev qardaşlarının dəyirmanı — Bakıda malakan Sergey və İvan Skobelev qardaşları tərəfindən tikilmiş dəyirman binası.[1] Bəzi mənbələrdə onların bu dəyirmanı Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə birlikdə tikdirdikləri də qeyd olunub. [2] Bina Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[3]
Skobelev qardaşları[redaktə | mənbəni redaktə et]
1820-ci ildən başlayaraq, malakanlar öz dini inanclarına görə Cənubi Qafqaza, Krıma, Sibirə və digər ərazilərə sürgün ediliblər. Azərbaycanın da bir çox bölgələrinə köçürülən malakanlar əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olublar. Skobelev qardaşları 1860-cı ildə[2] Bakıya köçməmişdən qabaq Mərəzə kəndində əkinçiliklə məşğul olublar. Bakıya gəldikdən sonra onlar ikinci malakan icmasının üzvü olublar. Sergey və İvan Skobelev qardaşları 1872-ci ildə Bakıda 2 buxar maşınlı dəyirmanın əsasını qoyurlar.[4]
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
Skobelev qardaşları 1902-ci ildə Bakıda yeni dəyirmanı tikmək üçün Bakı Şəhər Dumasına müraciət etdikdə 1902–1904-cü illərdə Bakı Şəhər Dumasının sədri olmuş Aleksandr Novikov[5] buna qarşı çıxıb.[6]O bunu onunla əsaslandırırdı ki onların dəyirmanı tikmək istədikləri ərazi gələcək 10 ildə şəhərin mərkəzinə çevriləcək. Yaratdığı səs küy və narahatlığa görə o dəyirmanın şəhərin kənarında tikilməsini istəyirdi.[7] Lakin Skobelevlər şəhər dumasının üzvlərini öz tərəflərinə çəkməyi bacararaq binanı tikmək üçün icazə almağa nail olurlar.[8] Və dəyirman 100 nəfər işçi ilə fəaliyyətə başlayır.[9]Dəyirman qısa zaman kəsiyində bölgənin iqtisadi sistemində əhəmiyyətli mövqe qazanır. 1910-cu ildə illik 3 milyon rubl dəyərində istehsalat ilə qısa zamanda İmperiyanın ən böyük dəyirmanına çevrilməyə nail olur.[2]
Binanın divarlarının qalınlığı 1 metrə bərabərdir və Abşeron yarımadasında bol rast gəlinən, əhəng daşlarından tikilib. Binanın xarici görünüşü həm bəzək, həm də möhkəmləndirmə funksiyası olan dekorativ karkaslı tağ şəkilli pəncərələrlə zənginləşdirilmiş neoklasik üslubdadır. Bina hər fəsildə Bakıda əsən güclü küləkdən qorunmaq üçün ənənəvi olaraq Bakı tikililərinə xas "L" formalı struktura malikdir.[2]
Sovet işğalından sonra da fəaliyyət göstərən dəyirman[9] 1987-ci ildə fəaliyyətini dayandıraraq Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının balansına verilir.[1] Bir neçə il atılmış və boş vəziyyətdə qalan bina 1996-cı ildə bir sahibkar tərəfindən alınıb. 1996-cı ildən təmir olunan binanın həyətindəki əlavə tikililər sökülüb, interyeri isə yenidən qurularaq biznes mərkəzinə çevrilir.[2] Sonradan binanın həyətində dairəvi formaya malik qala kimi "Rotunda" binası tikilir, ətrafında isə yaşıllıq sahəsi salınır. İllər keçdikcə "The Landmark" adını alan bina kompleksinə ofis və mehmanxana tipli yeni tikililər əlavə edilir. Burada 2002-ci ildə 9 mərtəbəli, 2010-cu ildə isə 22 mərtəbəli bina tikilir. Kompleksin binalarında müxtəlif restoranlar, otel, konfrans zalları, bir neçə xarici və yerli təşkilatların ofisləri və bir neçə ölkənin səfirlikləri yerləşir.[2]
Şəkilləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Boeri, Muradova, 2021. səh. 106
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Boeri, Muradova, 2021. səh. 107
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2 avqust 2001. 7 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 13 aprel 2022.
- ↑ Əlisöhbət Sumbatzadə. Промышленность Азербайджана в XIX в. / XIX əsrdə Azərbaycan Sənayesi. Bakı: Elm (nəşriyyat). 1964. səh. 300.
- ↑ "Новиков Александр Иванович - бакинский городской голова" (rus). ourbaku.com. 29 aprel 2011. 2022-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 aprel 2022.
- ↑ Genadiy Leonov. "Баку и молокане / Молоканские миллионеры" (rus). proza.ru. 2011. 28 sentyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 aprel 2022.
- ↑ Aleksandr Novikov. Записки городского головы (PDF). Sankt-Peterburq: Тип. М.М.Стасюлевича. 1905. səh. 131. Archived from the original on 2022-04-13. İstifadə tarixi: 2022-04-13.
- ↑ Tamara Hümbətova. Баку и немцы / Bakı və almanlar (PDF). Bakı: Çaşıoğlu. 2008. səh. 341. ISBN 978-9952-27-108-9. 2022-05-24 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-04-13.
- ↑ 1 2 F.Ağayev. "Из истории мукомольной и рисоочистительной промышленности Баку" (rus). azerhistory.com. 27 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 aprel 2022.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Umberto Boeri, Züleyxa Muradova. L’Ambasciata d’Italia a Baku / La nuova Cancelleria dell’Ambasciata d’Italia (PDF). Bolonya: “Grafiche dell’artiere” nəşriyyat evi. 2021. Archived from the original on 2021-10-29. İstifadə tarixi: 2022-04-13.
