Azərbaycan–Rusiya münasibətləri

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Azərbaycan-Rusiya münasibətləri
Azərbaycan və Rusiya
Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan Flag of Russia.svg Rusiya

Azərbaycan–Rusiya münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.

Vladimir Putin və Heydər Əliyev Azərbaycan poçt markasında

Diplomatik əlaqələr[redaktə | əsas redaktə]

İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin aprel ayının 4-də qurulmuşdur[1].

Rusiyanın Bakıdakı Səfirliyi isə rəsmən 1992-ci ilin sentyabrın 25-də fəaliyyətə başlayıb.

İkitərəfli münasibətlərin müqavilə-hüquqi bazasını təşkil edən əsas sənəd Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında 1997-ci ilin iyulun 3-də imzalanmış Dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı təhlükəsizlik haqqında müqavilədir.

Hazırda iki ölkə arasında müqavilə-hüquqi bazaya 110-a qədər dövlətlərarası, hökumətlərarası və regionlararası sazişlər daxildir.

Ölkələrimiz arasında siyasi əməkdaşlıq son illər nəzərəçarpacaq dərəcədə canlanıb. Azərbaycan Respublikasına Rusiya Prezidenti V.V.Putinin 9-10 yanvar 2001-ci il tarixli rəsmi və 21-22 fevral 2006-cı il tarixli işgüzar səfərləri, habelə Rusiya Prezidenti D.A.Medvedevin 3-4 iyul 2008-ci il tarixli rəsmi və 29 iyun 2009-cu il tarixli işgüzar səfərləri Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafının sürətlənməsinə güclü təkan verib.

Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında ikitərəfli münasibətlərə dair konkret məsələlərin dövlət səviyyəsində həllini tənzimləyən işçi mexanizm İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Komissiyadır. 2008-ci ilin iyunun 16-da energetika naziri S.İ.Şmatko Komissiyanın Rusiya tərəfdən həmsədri təyin edilib. Azərbaycan tərəfdən isə Komissiyanın həmsədri baş nazirin birinci müavini Y.E.Eyyubovdur.

Parlamentlərarası əlaqələr[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-Rusiya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir[2]. Bu işçi qrupu 7 mart 1997-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Eldar Qəhrəmanov olmuşdur[3]. 4 mart 2016-cı il tarixindən Əli Hüseynli işçi qrupunun rəhbəridir[2].

RF Dövlət Dumasında isə AR Parlamenti ilə əlaqələr üzrə deputatlar qrupunun əlaqələndiricisi Millətlər məsələləri üzrə komitənin sədri Q.Səfərəliyevdir.

16 aprel 2001-ci il tarixində imzalanmış “Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi və Rusiya Federasiyasının Federal Məclisi arasında əməkdaşlıq haqqında” Sazişə əsasən AR MM və RF FM-nin əməkdaşlığı üzrə Parlamentlərarası Komissiya təsis edilmişdir. Onun iş qaydaları 21 oktyabr 2004-cü il tarixində təsdiq edilmiş Reqlament ilə müəyyən olunmuşdur. Komissiyaya Azərbaycan tərəfində 15 MM deputatı, Rusiya tərəfindən isə 9 Federasiya Şurasının (parlamentin yuxarı palatası) üzvü və 9 Dövlət Dumasının (parlamentin aşağı palatası) deputatı daxildir. Komissiya iki ildə bir dəfə Bakıda və Moskvada (növbələşmə üzrə) iclasları keçirir. Komissiyanın sonuncu, sayca onuncu iclası 2 noyabr 2012-ci il tarixində Bakıda baş tutmuşdur. Komissiyanın Azərbaycan tərəfindən həmsədri Milli Məclis sədrinin müavini V.Ələsgərov, Rusiya tərəfindən isə Federasiya Şurası sədrinin müavini S.Orlovadır.

Mədəni əlaqələr[redaktə | əsas redaktə]

Rusiya ilə Azərbaycan arasında mədəniyyət və təhsil sahəsində əlaqələr artan xətt üzrə inkişaf edir. 2005-ci ildə Rusiyada Azərbaycan ili, 2006-cı ildə isə Azərbaycanda Rusiya ili çərçivəsində ümumilikdə 110 tədbir keçirilib. 2006-cı ilin dekabrında 2007-2009-cu illər üçün humanitar sahədə əməkdaşlıq üzrə Dövlətlərarası proqram qəbul olunub.

2007-ci ildə Rusiya öz ali məktəblərində müxtəlif hazırlıq növlərinə Azərbaycana 178 dövlət təqaüdü ayırıb. 2008-ci ildə 198, 2009-cu ildə isə artıq 284 təqaüd ayrılıb.

Hazırda Rusiyanın ali məktəblərində 5755 Azərbaycan vətəndaşı, o cümlədən 1420 nəfər Rusiya Federasiyasının federal büdcəsi hesabına təhsil alır.

2008-ci il fevralın 27-də Bakıda M.V.Lomonosov adına MDU-nun filialı açılıb və fəaliyyətinin ikinci ilində burada təhsil alan tələbələrin sayı 200-ə yaxındır. 1200 nəfərdən çox şəxs Rusiyanın Azərbaycan ərazisindəki digər bir təhsil müəssisəsində – Moskva Dövlət Açıq Universitetinin filialında təhsil alır.

Azərbaycanın ali məktəblərində rus dilində 15 mindən artıq tələbə təhsil alır. Respublikada rus dilində 50-dən artıq məcmuə nəşr olunur və 12 informasiya agentliyi xəbər yayır.

İmzalanan müqavilələr[redaktə | əsas redaktə]

Dmitri Medvedyev və İlham Əliyev. Bakı, 3 iyul 2008-ci il.

2010
Sentyabr
03.09.2010[4] -

  • Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedev - "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında dövlət sərhədi haqqında Müqavilə".
  • Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin prezidenti Rövnəq Abdullayev və "Qazprom" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin idarə heyətinin sədri Aleksey Miller - "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti ilə Rusiyanın "Qazprom" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti arasında təbii qazın alqı-satqısı üzrə müqaviləyə 4 saylı əlavə Saziş".
  • Ekologiya və təbii sərvətlər naziri Hüseynqulu Bağırov və Rusiyanın təbii ehtiyatlar və ekologiya naziri Yuri Trutnev - "Azərbaycan və Rusiya hökumətləri arasında Samur transsərhəd çayının su ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi və mühafizəsi haqqında Saziş"
  • Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov və Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov - "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında dövlət sərhədinin keçid xəttinin izahatı haqqında Sənəd".

Diaspora[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycan rusları[redaktə | əsas redaktə]

Əsas məqalə: Azərbaycan rusları

Rusiya azərbaycanlıları[redaktə | əsas redaktə]

Əsas məqalə: Rusiya azərbaycanlıları

İdman sahəsində əməkdaşlıq[redaktə | əsas redaktə]

UEFA Avropa Kuboku 1996-nın İtaliya–Rusiya matçına həsr olunmuş Azərbaycan poçt markası (1996)

Futbol qarşılaşmaları[redaktə | əsas redaktə]

Əsas məqalə: Azərbaycan-Rusiya futbol matçlarının siyahısı

Voleybol qarşılaşmaları[redaktə | əsas redaktə]

Əsas məqalə: Azərbaycan–Rusiya voleybol matçlarının siyahısı

Mənbə[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Azərbaycan Respublikası ilə diplomatik əlaqələr qurmuş dövlətlərin siyahısı. mfa.gov.az  (azərb.)
  2. ↑ 2,0 2,1 "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 4 mart 2016-cı il tarixli, 161-VQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (azərb.)
  3. ↑ "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 7 mart 1997-ci il tarixli, 256-I QR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (azərb.)
  4. ↑ Azərbaycan-Rusiya sənədləri imzalanmışdır

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Vikianbarda Azərbaycan–Rusiya münasibətləri ilə əlaqəli mediafayllar var.

  • Azərbaycan-Rusiya İşgüzar Şurasının saytı  (azərb.)  (rus.)
 Bu şablona bax Azərbaycanın xarici əlaqələri
Asiya Banqladeş • Bruney • Bəhreyn • BƏƏ • Cənubi Koreya • Ermənistan • Filippin • Fələstin • Gürcüstan • Hindistan • Kamboca • Küveyt • Laos • Livan • Malayziya • Maldiv adaları • Monqolustan • Myanma • Nepal • Oman • Pakistan • Qazaxıstan • Qırğızıstan • Qvatemala • Qətər • Sinqapur • Suriya • Səudiyyə Ərəbistanı • Tacikistan • Tailand • Türkiyə • Türkmənistan • Vyetnam • Yaponiya • Yəmən • Çin • Özbəkistan • İndoneziya • İordaniya • İran • İraq • İsrail • Şimali Koreya • Şri-Lanka • Şərqi Timor • Əfqanıstan
Avropa Albaniya • Almaniya • Andorra • Avstriya • Belarus • Belçika • Bolqarıstan • Bosniya və Herseqovina • Böyük Britaniya (Uels • İngiltərə • Şimali İrlandiya • Şotlandiya) • Danimarka (Farer adaları) • Estoniya • Finlandiya • Fransa • Kipr (Şimali Kipr) • Kosovo • Latviya • Litva • Lixtenşteyn • Lüksemburq • Macarıstan • Makedoniya • Malta • Moldova • Monako • Monteneqro • Niderland • Norveç • Polşa • Portuqaliya • Rumıniya • Rusiya (Başqırdıstan • Tatarıstan) • San-Marino • Serbiya • Slovakiya • Sloveniya • Ukrayna • Vatikan • Xorvatiya • Yunanıstan • Çexiya • İrlandiya • İslandiya • İspaniya • İsveç • İsveçrə • İtaliya
Şimali Amerika ABŞ • Antiqua və Barbuda • Baham adaları • Beliz • Haiti • Honduras • Kanada • Kosta-Rika • Kuba • Meksika • Nikaraqua • Panama • Qvatemala • Salvador • Sent-Kits və Nevis • Seynt Vinsent və Qrenadin • Trinidad və Tobaqo • Yamayka
Cənubi Amerika Argentina • Boliviya • Braziliya • Ekvador • Kolumbiya • Paraqvay • Peru • Qayana • Surinam • Uruqvay • Venesuela • Çili
Afrika Anqola • Benin • Burkina-Faso • Burundi • CAR • Cibuti • Cənubi Sudan • Efiopiya • Ekvatorial Qvineya • Eritreya • Kabo-Verde • Kamerun • Keniya • Kot-d'İvuar • Liberiya • Liviya • Madaqaskar • Malavi • Mali • Mavriki • Mavritaniya • Misir • Mozambik • Mərakeş • Niger • Nigeriya • Qabon • Qambiya • Qana • Qvineya • Qvineya-Bisau • Ruanda • San-Tome və Prinsipi • Seneqal • Seyşel adaları • Somali • Sudan • Esvatini • Syerra-Leone • Tunis • Uqanda • Zambiya • Zimbabve • Çad • Əlcəzair
Okeaniya Avstraliya • Nauru • Solomon adaları • Yeni Kaledoniya • Yeni Zelandiya
Beynəlxalq təşkilatlar ATƏT • Avropa Birliyi • BMT • NATO • İƏT
Digər Azərbaycan səfirliklərinin siyahısı • Azərbaycanda yerləşən diplomatik nümayəndəliklər
Flag-map of Azerbaijan.svg Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Flag-map of Russia.svg  Rusiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycan–Rusiya_münasibətləri&oldid=4598320"