Əbülməyamin Mustafa Əfəndi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k parametr düzəlişləri using AWB
Sətir 1: Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|azərbaycan dilində adı='''Əbülməyamin Mustafa Əfəndi'''|portret=|titul=[[Osmanlı şeyxülislamları|27. Osmanlı şeyxülislamı]]|bayraq=IslamSymbol.svg|bayraq2=IslamSymbol.svg|hakimiyyət müddəti=[[7 fevral]] [[1603]] — [[8 iyun]] [[1604]]|dövr son=|sələfi=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|xələfi=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|baş nazir=|titul_2=[[Osmanlı şeyxülislamları|29. Osmanlı şeyxülislamı]]|bayraq_2=|bayraq2_2=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_2=[[26 iyul]] [[1606]]|dövr son_2=[[23 noyabr]] [[1606]]|sələfi_2=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|xələfi_2=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|titul_3=|bayraq_3=|bayraq2_3=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_3=|dövr son_3=|sələfi_3=|xələfi_3=|titul_4=|bayraq_4=|bayraq2_4=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_4=|dövr son_4=|sələfi_4=|xələfi_4=|titul_5=|bayraq_5=|bayraq2_5=|dövr əvvəl_5=|dövr son_5=|sələfi_5=|xələfi_5=|titul_6=|bayraq_6=|bayraq2_6=|dövr əvvəl_6=|dövr son_6=|sələfi_6=|xələfi_6=|titul_7=|bayraq_7=|bayraq2_7=|dövr əvvəl_7=|dövr son_7=|sələfi_7=|xələfi_7=|titul_8=|bayraq_8=|bayraq2_8=|dövr əvvəl_8=|dövr son_8=|sələfi_8=|xələfi_8=|partiya=|doğum tarixi=[[1546]]|doğum yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]],|ölüm tarixi=[[23 noyabr]] [[1606]] (60 yaşında)|ölüm yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=|həyat yoldaşı=|uşaqları=|dini=|təhsili=|sayt=|mükafatları=|imzası=}}'''Əbülməyamin Mustafa Əfəndi''' (d. [[1546]] - ö. [[23 noyabr]] [[1606]]) — [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] [[dövlət xadimi]], [[şair]], [[müdərris]], [[qazı]] və [[şeyxülislam]].
{{Dövlət xadimi|adı ='''Əbülməyamin Mustafa Əfəndi'''|portret=|titul=[[Osmanlı şeyxülislamları|27. Osmanlı şeyxülislamı]]|bayraq=IslamSymbol.svg|bayraq2=IslamSymbol.svg|hakimiyyət müddəti=[[7 fevral]] [[1603]] — [[8 iyun]] [[1604]]|dövr son=|sələfi=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|xələfi=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|baş nazir=|titul_2=[[Osmanlı şeyxülislamları|29. Osmanlı şeyxülislamı]]|bayraq_2=|bayraq2_2=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_2=[[26 iyul]] [[1606]]|dövr son_2=[[23 noyabr]] [[1606]]|sələfi_2=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|xələfi_2=[[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi]]|titul_3=|bayraq_3=|bayraq2_3=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_3=|dövr son_3=|sələfi_3=|xələfi_3=|titul_4=|bayraq_4=|bayraq2_4=IslamSymbol.svg|dövr əvvəl_4=|dövr son_4=|sələfi_4=|xələfi_4=|titul_5=|bayraq_5=|bayraq2_5=|dövr əvvəl_5=|dövr son_5=|sələfi_5=|xələfi_5=|titul_6=|bayraq_6=|bayraq2_6=|dövr əvvəl_6=|dövr son_6=|sələfi_6=|xələfi_6=|titul_7=|bayraq_7=|bayraq2_7=|dövr əvvəl_7=|dövr son_7=|sələfi_7=|xələfi_7=|titul_8=|bayraq_8=|bayraq2_8=|dövr əvvəl_8=|dövr son_8=|sələfi_8=|xələfi_8=|partiya=|doğum tarixi=[[1546]]|doğum yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]],|ölüm tarixi=[[23 noyabr]] [[1606]] (60 yaşında)|ölüm yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=|həyat yoldaşı=|uşağı =|dini=|təhsili=|sayt=|mükafatları=|imzası=}}'''Əbülməyamin Mustafa Əfəndi''' (d. [[1546]] - ö. [[23 noyabr]] [[1606]]) — [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] [[dövlət xadimi]], [[şair]], [[müdərris]], [[qazı]] və [[şeyxülislam]].


== Həyatı ==
== Həyatı ==
[[1546]]-cı ildə dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini aldıqdan sonra [[Bursa]]<nowiki/>da Kaplıca mədrəsəsinin [[Müdərris|müdərrisi]] Sarıgözzadədən, Zəkəriya Əfəndidən və Əbdülqani Əfəndidən [[mədrəsə]] təhsili aldı. Daha sonra [[Əbussuud Əfəndi]] tərəfindən [[1570]]-ci ildə məzun edildi.
[[1546]]-cı ildə dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini aldıqdan sonra [[Bursa]]<nowiki/>da Kaplıca mədrəsəsinin [[müdərris]]i Sarıgözzadədən, Zəkəriya Əfəndidən və Əbdülqani Əfəndidən [[mədrəsə]] təhsili aldı. Daha sonra [[Əbussuud Əfəndi]] tərəfindən [[1570]]-ci ildə məzun edildi.


[[Müdərris]]<nowiki/>liyə isə keçmiş Nişançı mədrəsəsində başladı. Daha sonra Kestel, Pərviz Əfəndi, Kürkçübaşı mədrəsələrində fəaliyyət göstərdi. [[1586]]-cı ildə Sənan Paşa, [[1590]]-cı ildə Zal Paşa, [[1591]]-ci ildə [[Sahn-ı Səman mədrəsələri|Sahn-ı səman]], [[1593]]-cü ildə [[Şahzadə məscidi|Şahzadəbaşı]], [[1594]]-cü ildə [[Süleymaniyyə məscidi|Süleymaniyə]], [[1596]]-cı ildə Süleymaniyə darülhədisi, [[1597]]-ci ildə Hakaniyə mədrəsəsinə təyin edilmişdir. [[1598]]-ci ildə qurulan [[Safiyə Sultan|Validə Safiyə Sultan]] mədrəsəsinin100 axca maaşla ilk [[müdərris]]<nowiki/>i oldu.
[[Müdərris]]<nowiki/>liyə isə keçmiş Nişançı mədrəsəsində başladı. Daha sonra Kestel, Pərviz Əfəndi, Kürkçübaşı mədrəsələrində fəaliyyət göstərdi. [[1586]]-cı ildə Sənan Paşa, [[1590]]-cı ildə Zal Paşa, [[1591]]-ci ildə [[Sahn-ı Səman mədrəsələri|Sahn-ı səman]], [[1593]]-cü ildə [[Şahzadə məscidi|Şahzadəbaşı]], [[1594]]-cü ildə [[Süleymaniyyə məscidi|Süleymaniyə]], [[1596]]-cı ildə Süleymaniyə darülhədisi, [[1597]]-ci ildə Hakaniyə mədrəsəsinə təyin edilmişdir. [[1598]]-ci ildə qurulan [[Safiyə Sultan|Validə Safiyə Sultan]] mədrəsəsinin100 axca maaşla ilk [[müdərris]]<nowiki/>i oldu.


[[Mədrəsə]]<nowiki/>lərdəki tədrisat illərindən sonra [[1600]]-cü ildə [[Ədirnə]] [[Qazı|qazısı]] təyin edildi və [[Dimetoka]] qəzası [[iqta]] olaraq hədiyyə edildi. Vəzifəsi [[1601]]-ci ilin [[avqust]]<nowiki/>unda [[İstanbul]] [[qazı]]<nowiki/>lığına keçirildi. [[1603]]-cü ilin [[yanvar]]ında [[Anadolu əyaləti|Anadolu]] başqazılığına yüksəldi və [[Yemişçi Həsən Paşa]] məsələsindən sonra vəzifədən alınan [[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi|Hacı Sunullah Əfəndin]]<nowiki/>in yerinə [[şeyxülislam]] oldu ([[7 fevral]] [[1603]]). [[Şeyxülislam]]<nowiki/>lığı əsnasında [[I Əhməd|Sultan Əhməd]]<nowiki/>in müəllimi Mustafa Safi Əfəndi ilə münasibətlərinin pis olması və [[Sədrəzəm|sədarət]] [[Regent|naibi]] Qasım Paşa ilə ittifaq qurması bəhanə edilərək 600 axcalıq maaşla təqaüdə ayrıldı ([[8 iyun]] [[1604]]). [[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi|Hacı Sunullah Əfəndi]] ilə apardığı rəqabət nəticəsində [[28 iyul]] [[1606]]-cı ildə ikinci dəfə [[şeyxülislam]] olsa da, 4 ay sonra [[23 noyabr]]<nowiki/>da vəfat etmişdir. Cənazəsi [[Fateh məscidi]]<nowiki/>ndə qılınmış və yaxınlıqdakı evinin həyətinə dəfn edilmişdir. Tarixi mənbələrdə ölüm səbəbi olaraq qulunc xəstəliyi və ya həddindən çox [[tütün]] çəkməsi göstərilir.
[[Mədrəsə]]<nowiki/>lərdəki tədrisat illərindən sonra [[1600]]-cü ildə [[Ədirnə]] [[qazı]]sı təyin edildi və [[Dimetoka]] qəzası [[iqta]] olaraq hədiyyə edildi. Vəzifəsi [[1601]]-ci ilin [[avqust]]<nowiki/>unda [[İstanbul]] [[qazı]]<nowiki/>lığına keçirildi. [[1603]]-cü ilin [[yanvar]]ında [[Anadolu əyaləti|Anadolu]] başqazılığına yüksəldi və [[Yemişçi Həsən Paşa]] məsələsindən sonra vəzifədən alınan [[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi|Hacı Sunullah Əfəndin]]<nowiki/>in yerinə [[şeyxülislam]] oldu ([[7 fevral]] [[1603]]). [[Şeyxülislam]]<nowiki/>lığı əsnasında [[I Əhməd|Sultan Əhməd]]<nowiki/>in müəllimi Mustafa Safi Əfəndi ilə münasibətlərinin pis olması və [[Sədrəzəm|sədarət]] [[Regent|naibi]] Qasım Paşa ilə ittifaq qurması bəhanə edilərək 600 axcalıq maaşla təqaüdə ayrıldı ([[8 iyun]] [[1604]]). [[Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi|Hacı Sunullah Əfəndi]] ilə apardığı rəqabət nəticəsində [[28 iyul]] [[1606]]-cı ildə ikinci dəfə [[şeyxülislam]] olsa da, 4 ay sonra [[23 noyabr]]<nowiki/>da vəfat etmişdir. Cənazəsi [[Fateh məscidi]]<nowiki/>ndə qılınmış və yaxınlıqdakı evinin həyətinə dəfn edilmişdir. Tarixi mənbələrdə ölüm səbəbi olaraq qulunc xəstəliyi və ya həddindən çox [[tütün]] çəkməsi göstərilir.


== Mənbə ==
== Mənbə ==
Sətir 25: Sətir 25:
* Uzunçarşılı, İlmiye Teşkilâtı, s. 56, 66, 188, 203.
* Uzunçarşılı, İlmiye Teşkilâtı, s. 56, 66, 188, 203.
{{III Mehmed}}{{I Əhməd}}
{{III Mehmed}}{{I Əhməd}}
⚫
{{Osmanlı şeyxülislamları}}

[[Kateqoriya:1546-cı ildə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:1546-cı ildə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:1606-cı ildə vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:1606-cı ildə vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:23 noyabrda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:23 noyabrda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:Osmanlı şeyxülislamları]]
[[Kateqoriya:Osmanlı şeyxülislamları]]
⚫
{{Osmanlı şeyxülislamları}}

12:43, 3 sentyabr 2019 tarixindəki versiya

Əbülməyamin Mustafa Əfəndi
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri İstanbul, Osmanlı imperiyası,
Vəfat tarixi 1606
Vəfat yeri
Fəaliyyəti qazı

Əbülməyamin Mustafa Əfəndi (d. 1546 - ö. 23 noyabr 1606) — Osmanlı dövlət xadimi, şair, müdərris, qazı və şeyxülislam.

Həyatı

1546-cı ildə dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini aldıqdan sonra Bursada Kaplıca mədrəsəsinin müdərrisi Sarıgözzadədən, Zəkəriya Əfəndidən və Əbdülqani Əfəndidən mədrəsə təhsili aldı. Daha sonra Əbussuud Əfəndi tərəfindən 1570-ci ildə məzun edildi.

Müdərrisliyə isə keçmiş Nişançı mədrəsəsində başladı. Daha sonra Kestel, Pərviz Əfəndi, Kürkçübaşı mədrəsələrində fəaliyyət göstərdi. 1586-cı ildə Sənan Paşa, 1590-cı ildə Zal Paşa, 1591-ci ildə Sahn-ı səman, 1593-cü ildə Şahzadəbaşı, 1594-cü ildə Süleymaniyə, 1596-cı ildə Süleymaniyə darülhədisi, 1597-ci ildə Hakaniyə mədrəsəsinə təyin edilmişdir. 1598-ci ildə qurulan Validə Safiyə Sultan mədrəsəsinin100 axca maaşla ilk müdərrisi oldu.

Mədrəsələrdəki tədrisat illərindən sonra 1600-cü ildə Ədirnə qazısı təyin edildi və Dimetoka qəzası iqta olaraq hədiyyə edildi. Vəzifəsi 1601-ci ilin avqustunda İstanbul qazılığına keçirildi. 1603-cü ilin yanvarında Anadolu başqazılığına yüksəldi və Yemişçi Həsən Paşa məsələsindən sonra vəzifədən alınan Hacı Sunullah Əfəndinin yerinə şeyxülislam oldu (7 fevral 1603). Şeyxülislamlığı əsnasında Sultan Əhmədin müəllimi Mustafa Safi Əfəndi ilə münasibətlərinin pis olması və sədarət naibi Qasım Paşa ilə ittifaq qurması bəhanə edilərək 600 axcalıq maaşla təqaüdə ayrıldı (8 iyun 1604). Hacı Sunullah Əfəndi ilə apardığı rəqabət nəticəsində 28 iyul 1606-cı ildə ikinci dəfə şeyxülislam olsa da, 4 ay sonra 23 noyabrda vəfat etmişdir. Cənazəsi Fateh məscidində qılınmış və yaxınlıqdakı evinin həyətinə dəfn edilmişdir. Tarixi mənbələrdə ölüm səbəbi olaraq qulunc xəstəliyi və ya həddindən çox tütün çəkməsi göstərilir.

Mənbə

  • Ebülmeyâmin Mustafa Efendi, Risâle fi’l-istiâre, Süleymaniye Ktp., Kasidecizâde, nr. 675/29, vr. 119-129;
  • a.mlf., En‘âm Sûresine Ta‘lîkat, Süleymaniye Ktp., Damad İbrahim Paşa, nr. 161/1, vr. 1-32;
  • Selânikî, Târih, s. 241, 361, 724;
  • Atâî, Zeyl-i Şekāik, s. 511-513;
  • Muhibbî, Hulâsatü’l-eser, IV, 394-395;
  • Kâtib Çelebi, Fezleke, I, 285-286;
  • Naîmâ, Târih, I, 307, 316, 450;
  • Devhatü’l-meşâyih, s. 44;
  • Sarı Abdullah Efendi, Cevheretü’l-bidâye ve dürretü’n-nihâye, Millet Ktp., Ali Emîrî, nr. 858, vr. 134ª;
  • Müstakimzâde, Risâle-i Melâmiyye, İÜ Ktp., İbnülemin, nr. 3357, vr. 79b-81ª;
  • Sicill-i Osmânî, IV, 382;
  • İlmiyye Salnâmesi, s. 431-436 (fetvalarından dokuz örnek verilmiştir);
  • Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, I, 60;
  • Danişmend, Kronoloji2, V, 120;
  • Uzunçarşılı, İlmiye Teşkilâtı, s. 56, 66, 188, 203.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Əbülməyamin_Mustafa_Əfəndi&oldid=4860298"