Arif Məlikov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Rəcəb Yaxşı (müzakirə | töhfələr) tərəfindən edilmiş 11:35, 7 iyun 2019 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Arif Məlikov
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi 13 sentyabr 1933(1933-09-13)[1][2]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 9 may 2019(2019-05-09)[3][1][…] (85 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti bəstəkar, rəssam, film bəstəkarı, musiqi pedaqoqu[d]
Fəaliyyət illəri 1958–2019
Janrlar opera, simfoniya, balet
Musiqi alətləri piano, tar
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları "Şərəf nişanı" ordeni "Heydər Əliyev" ordeni "İstiqlal" ordeni "Şöhrət" ordeni
Nizami Gəncəvi adına Qızıl medal SSRİ xalq artisti Azərbaycan SSR xalq artisti Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi
Heydər Əliyev Mükafatı
Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Arif Cahangir oğlu Məlikov (13 sentyabr 1933[1][2], Bakı – 9 may 2019[3][1][…], Bakı) — Azərbaycan bəstəkarı və rəssamı[4], Azərbaycan Respublikasının Əməkdar İncəsənət Xadimi (1965), Azərbaycan Respublikasının Xalq Artisti (1978), professor (1979), SSRİ Xalq Artisti (1986), Dövlət Mükafatı laureatı (1986), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2001),[5] həqiqi üzvü (akademik) (2014) [6].

Avrasiya Akademiyasının qurucu üzvlərinin biri olmuşdur[7]

Həyatı

Arif Cahangir oğlu Məlikov 13 sentyabr 1933-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, 1960-ci ildə Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını Qara Qarayevin bəstəkarlıq sinfi üzrə bitirmişdir. Həmin ildən orada dərs deməyə başlamış, hazırda orada professor və bəstəkarlıq kafedrasının müdiri kimi çalışmışdır.

Bəstəkar Arif Məlikovun yaradıcılığı parlaq istedad və özünəməxsuluq ilə səciyyələnir. O, öz əsərlərində milli musiqi ənənələrini XX əsr musiqisinin nailiyyətləri ilə birləşdirərək mütərəqqi təfəkkürə malik sənətkar kimi çıxış etmişdir.

Onun yaradıcılığına yüksək ideya, dolğun məzmun, obrazların dərin emosional-psixoloji ifadəsi xasdır.Görkəmli türk şairi Nazim Hikmətin librettosu əsasında yazdığı ilk böyük əsəri - "Məhəbbət Əfsanəsi" baleti Arif Məlikova dünya şöhrəti qazandırdı. 1961-ci ildə S.M.Kirov adına məşhur Leninqrad akademik opera və balet teatrının səhnəsindəki ilk tamaşadan dərhal sonra D.Şostakoviç yazırdı: "Arif Məlikov istedadlı bəstəkardır, onun musiqisi əsl peşəkar musiqidir. Partituranın dərin musiqi dramaturgiyası, onun daxili inkşafı, qəhrəmanların musiqi səciyyələrinin dəqiqliyi və ifadəliyi, orkestrovkada nadir ustalıq, onun xüsusi rəngarəngliyi, çoxlu tapıntılar bu gözəl musiqi əsərini böyük maraqla dinləməyi məcbur edir.

Bəstəkarın sonrakı yaradıcılıq uğurlarından biri özbək yazıçısı Ş.Rəşidovun "İki qəlbin kitabı" əsəri əsasında yaratdığı "İki qəlbin poeması" baleti olmuşdur. Rəqqasə Komde və müğənni Modan haqqındakı qədim Şərq əfsanəsi baletdə əsl fəlsəfi ümumiləşdirmə zirvələrinə qaldırılaraq sənətin əbədliliyinin, qüdrətinin rəmzinə çevrilmişdir.

Arif Məlikov öz yaradıcılığının təbiətinə görə simfaniyaçıdır. Arif Məlikovun əsərləri onun yeni formalar, yeni konstruktiv yollar axtarışını əks etdirməklə müəllifin yaradıcılığının genişmiqyaslı olduğunu və rəngarəngliyini nümayiş etdirmişdir.

Arif Məlikovun əsərləri dünyanın bir çox ölkələrində - Rusiya, ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Yaponiya, Türkiyə, Braziliya, Avstriya, Norveç, Finlandiya, İtaliya, Misir, Tailand, Yuqoslaviya, Bolqarıstan, Ruminya, Macarıstan, Çexiya, Slovakiya, Polşa, Almaniya, Özbəkistan, Qazaxıstan, Moldova, Ukrayna və Gürcüstanda ifa olunmuşdur.

2016-cı ildə Arif Məlikovun 28 cilddən ibarət "Not əsərlərinin tam külliyyatı" çap olunub.[8]

Vəfatı

Bəstəkar Arif Məlikov 9 may 2019-cu ildə 85 yaşında vəfat etmişdir.[9] Məlikov ilə Bakı Musiqi Akademiyasında vida mərasimi təşkil olunmuş və I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.[10]

Mükafatları

Musiqi əsərləri

Baletlər - "Məhəbbət əfsanəsi" istisna olmaqla, heç biri Azərbaycan səhnəsində qoyulmayıb [13]
Simfonik əsərlər
  • "Simfonik nağıl"
  • Səkkiz simfoniya (1958-2000) - BSO üçün
  • simfonik poemalar: "Nağıl", "Füzuli", "Metamorfozlar", "Axırıncı aşırım", "Qəhrəmani" - BSO üçün
  • 7 saylı Simfoniya (1995) - Xalq Çalğı alətləri Orkestri üçün əsərlər
  • «Azərbaycan» balladası (1995) - Çingiz İldırımın söz. səs və simfonik orkestr üçün
Kamera instrumental əsərlər (prelüdlər, süitalar)
Nazim Hikmətin sözlərinə 2 vokal silsilə;
Operatta
"Dalğalar" (1967)
Teatr tamaşalarına və kinofilmlərə musiqi (1990 – 2001).

Filmoqrafiya

  1. Sehrli xalat (film, 1964)
  2. İyirmialtılar (film, 1966)
  3. Məhəbbət əfsanəsi (film, 1969)
  4. Axırıncı aşırım (film, 1971)(tammetrajlı bədii film)-bəstəkar, dirijor
  5. Ulduzlar sönmür (film, 1971)
  6. Rüstəm və Söhrab (film, 1971)
  7. Ürək məsələləri (film, 1971)
  8. Qərib cinlər diyarında (film, 1977)
  9. Qız qalası əfsanəsi (film, 1978)
  10. İşarəni dənizdən gözləyin (film, 1986)
  11. Arif Məlikov. "Məhəbbət əfsanəsi" (film, 1987)
  12. Doğma sahillər (film, 1989)
  13. Gecə qatarında qətl (film, 1990)
  14. Kitabi Dədə Qorqud. Səkrəyin dastanı (film, 1990)
  15. Kamil (film, 1997)
  16. Tənha ruh (film, 1998)
  17. Tanrıya tapınan Kiş (film, 2001)
  18. Hacı Qara (film, 2002)
  19. Maestro (film, 2002)
  20. Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz (film, 2003)
  21. Nəfəs alətləri (film, 2004)
  22. Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)
  23. Rəssam ömrünün palitrası. Xalq rəssamı Böyükağa Mirzəzadə (film, 2006)
  24. Dağlı çörəyi (film, 2007)
  25. Hədiyyələr, həyəcanlar... (film, 2007)
  26. Maestro Niyazi (film, 2007)

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Arif Melikov // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 Arif, Ари́ф Cahangir oğlu Məlikov // Musicalics (fr.).
  3. ↑ 1 2 Умер народный артист СССР Ариф Меликов (rus.).
  4. ↑ Arif Məlikovun rəsmlərinin musiqi ilə vəhdəti
  5. ↑ Azərbaycan bəstəkarları və musiqişünasları - Arif Məlikov
  6. ↑ http://www.science.gov.az/az/index.php?id=7436
  7. ↑ Eurasian Academy Official Site
  8. ↑ Lider TV. "Arif Məlikovun "Not əsərlərinin tam külliyyatı" təqdim olunub" (az.). Youtube.com. 17.12.2016. İstifadə tarixi: 2016-12-19.
  9. ↑ Xalq artisti Arif Məlikov vəfat etdi
  10. ↑ Arif Məlikov I Fəxri Xiyabanda dəfn olunub
  11. ↑ A.C. Məlikovun “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. president.az  (az.)
  12. ↑ President.Az. "A.C.Məlikovun "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 13.09.2018. İstifadə tarixi: 2018-09-15.
  13. ↑ Arif Məlikov: "Yazdığım baletlərin birinin də iyi yoxdur o teatrda"

Xarici keçidlər

Video

Audio

Mənbə

  • Журнал "Баку". Номер: Март - Апрель 2011

Həmçinin bax

Vikianbarda Arif Məlikov ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Arif_Məlikov&oldid=4773845"