Əhəmənilər dövləti
| Əhəmənilər İmperiyası Ariyānām Xšaçam Imperatorluq |
|||||||||
|
|||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
 Əhəmənilər İmperiyasının ən geniş sərhədləri |
|||||||||
| Paytaxt | Babil | ||||||||
| Böyük şəhərlər | Həmədan, Persepolis | ||||||||
| Dil(lər) | Qədim farsca | ||||||||
| Din | Zərdüştilik | ||||||||
| Pul vahidi | Darik | ||||||||
| Sahəsi | 8.000.000 km² | ||||||||
| Əhalisi | 50 000 000 nəfər | ||||||||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||||||
| Sülalə | Əhəmənilər | ||||||||
| Varislik | |||||||||
| ← Midiya ← Lidiya Makedoniya İmperiyası → |
|||||||||
.svg)
.svg)
Əhəmənilər dövləti[1] — e.ə. VI əsrin ortalarından 330-cu ilədək Yaxın və Orta Şərqin bir çox ölkəsini hakimiyyəti altında birləşdirən qədim İran dövləti.
E.ə. 550-ci ildə sonuncu Midiya hökmdarı Astiaq üzərində qələbə çalmış İran şahı Böyük Kir tərəfindən yaradılmışdır.
Əhəmənilər (Haxamanişilər) qədim İran hökmdarları sülaləsi idi. Nümayəndələri: II Böyük Kir, II Kambiz, I Dara, I Kserks, I Artakserks, II Kserks, Soqdian və ya Sekudian, II Dara, III Artakserks, Arses, III Dara. Makedoniyalı İsgəndər Əhəmənilər sülaləsinə son qoymuşdur.
Mündəricat
- 1 Tarix
- 2 Ümümi Tarix
- 3 Əhəməni şahı II Kambiz-E.ə 530-522
- 4 Əhəməni şahı I Dara-E.ə 522-486
- 5 Əhəməni şahı I Kserks-E.ə 486-465
- 6 Əhəməni şahı I Artakserks-E.ə 465-424
- 7 Əhəməni şahı Soqdian(Sekudian)-E.ə 424-423
- 8 Əhəməni şahı II Dara-E.ə 423-404
- 9 Əhəməni şahı II Artakserks-E.ə 404-358
- 10 Əhəməni şahı III Artakserks-E.ə 358-338
- 11 Əhəməni şahı Arses-E.ə 338-336
- 12 Əhəməni şahı III Dara-E.ə 336-330
- 13 Xarici keçidlər
- 14 Həmçinin bax
Tarix[redaktə | əsas redaktə]
E.ə 558-ci ildə II Kir İran tayfaları ittifaqına başçılıq etmişdir. Bu ittifaqin başçılığı altında e.ə 553-cü ildə Midiya dövlətinə qarşı üsyan baş verdi. Üsyanın mərkəzi Parsua (Fars) vilayəti idi. Midiya hökmdarı Astiaq Parsuadakı qiyamın qarşısını ala bilmədi. Nəticədə e.ə 553-550-ci illərdə Midiya-Əhəməni müharibəsi baş verdi. Bəzi Midiya əyanları II Kirin ətrafına yığıldı. Beləliklə, Midiya süqut etdi. Torpaqlarında Əhəməni dövləti yarandı.
Ümümi Tarix[redaktə | əsas redaktə]
- E.ə 550-ci ildə Midiya torpağları işğal olundu
- E.ə 546-cı ildə Lidiya və Yunan(Kiçik Asiya) şəhər-dövlətləri işğal olundu
- E.ə 545-539-cu illərdə Kiçik Asiyada işğallar həyata keçirdi
- E.ə 538-ci ildə Babilistan işğal olundu.
- E.ə 616-612-ci ildə Aşşur dövləti süqut etdi.
- E.ə Ⅶ əsrin 50-ci illəri Aşşur dövləti ilə Midiya arasında toqquşma oldu.
Əhəməni şahı II Kambiz-E.ə 530-522[redaktə | əsas redaktə]
E.ə 525-ci ildə Misir işğal olundu E.ə 525-ci ildə Misir fironu elan olundu E.ə 522-ci ildə Midiya kahini Qaumatanın başçılığı altında üsyan
Əhəməni şahı I Dara-E.ə 522-486[redaktə | əsas redaktə]
- E.ə 519-512-ci illərdə Egey dənizi adaları, Frakiya, Makedoniya, Hindistan(şm.-q) işğal edildi;
- İnzibati,Mədəni,Maliyə islahatları keçirdi;
- E.ə 500-493-cü illərdə Kiçik Asiyada yunan üsyanları;
Əhəməni şahı I Kserks-E.ə 486-465[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni şahı I Artakserks-E.ə 465-424[redaktə | əsas redaktə]
== Əhəməni şahı II Kserks-E.ə 424 ==?
Əhəməni şahı Soqdian(Sekudian)-E.ə 424-423[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni şahı II Dara-E.ə 423-404[redaktə | əsas redaktə]
- E.ə 405-ci ildə Misir üsyanı
Əhəməni şahı II Artakserks-E.ə 404-358[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni şahı III Artakserks-E.ə 358-338[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni şahı Arses-E.ə 338-336[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni şahı III Dara-E.ə 336-330[redaktə | əsas redaktə]
Əhəməni-Yunan müharibəsi Əhəməni-Makedoniya müharibəsinə çevrilmişdi.Nəticədə III Dara məğlub oldu və Baktriya canişini Bess tərəfindən öldürüldü
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Əhəmənilər dövləti // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası (10 cilddə). — IV cild. Bakı, 1980. — Səh.: 253.
