Əhəmənilər dövləti

	Əhəmənilər İmperiyası ; Ariyānām Xšaçam; İmperiya
	; Əhəmənilər İmperiyasının ən geniş sərhədləri
Paytaxt	Babil
Böyük şəhərlər	Həmədan, Persepolis, Pasarqad, Suz
Dil(lər)	Qədim fars
Din	Zərdüştilik
Pul vahidi	Darik
Sahəsi	8.000.000 km²
Əhalisi	50 000 000 nəfər
İdarəetmə forması	Monarxiya
Sülalə	Əhəmənilər
	Varislik
	← Midiya; ← Lidiya; Makedoniya İmperiyası →;

Əhəmənilər dövləti^[1] — e.ə. VI əsrin ortalarından 330-cu ilədək Yaxın və Orta Şərqin bir çox ölkəsini hakimiyyəti altında birləşdirən qədim İran dövləti.

E.ə. 550-ci ildə sonuncu Midiya hökmdarı Astiaq üzərində qələbə çalmış İran şahı Böyük Kir tərəfindən yaradılmışdır.

Əhəmənilər (Haxamanişilər) qədim İran hökmdarları sülaləsi idi. Nümayəndələri: II Böyük Kir, II Kambiz, I Dara, I Kserks, I Artakserks, II Kserks, Soqdian və ya Sekudian, II Dara, III Artakserks, Arses, III Dara. Makedoniyalı İsgəndər Əhəmənilər sülaləsinə son qoymuşdur.

Tarix[redaktə | əsas redaktə]

E.ə 558-ci ildə II Kir İran tayfaları ittifaqına başçılıq etmişdir. Bu ittifaqın başçılığı altında e.ə 553-cü ildə Midiya dövlətinə qarşı üsyan baş verdi. Üsyanın mərkəzi Parsua (Fars) vilayəti idi. Midiya hökmdarı Astiaq Parsuadakı qiyamın qarşısını ala bilmədi. Nəticədə e.ə 553-550-ci illərdə Midiya-Əhəməni müharibəsi baş verdi. Bəzi Midiya əyanları II Kirin ətrafına yığıldı. Beləliklə, Midiya süqut etdi. Torpaqlarında Əhəməni dövləti yarandı.

Ümümi Tarix[redaktə | əsas redaktə]

E.ə 550-ci ildə Midiya torpağları işğal olundu
E.ə 546-cı ildə Lidiya və Yunan(Kiçik Asiya) şəhər-dövlətləri işğal olundu
E.ə 545-539-cu illərdə Kiçik Asiyada işğallar həyata keçirdi
E.ə 538-ci ildə Babilistan işğal olundu.
E.ə 616-612-ci ildə Aşşur dövləti süqut etdi.
E.ə Ⅶ əsrin 50-ci illəri Aşşur dövləti ilə Midiya arasında toqquşma oldu.

Əhəməni şahı II Kir- E.ə 550-522[redaktə | əsas redaktə]

Əhəməni şahı I Dara-E.ə 522-486[redaktə | əsas redaktə]

E.ə 519-512-ci illərdə Egey dənizi adaları, Frakiya, Makedoniya, Hindistan(şm.-q) işğal edildi;
İnzibati,Mədəni,Maliyə islahatları keçirdi;
E.ə 500-493-cü illərdə Kiçik Asiyada yunan üsyanları;