Əhəmənilər dövləti
| İmperiya | |||||
| Əhəmənilər İmperiyası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Hakhâmaneshiyân | |||||
|
|||||
 Əhəmənilər İmperiyasının sahib olduğu ən geniş sərhədlər |
|||||
|
|
|||||
| Paytaxt | Babil | ||||
| Böyük şəhərlər | Həmədan, Persepolis, Pasarqad, Suz | ||||
| Dil(lər) | Qədim fars | ||||
| Din | Zərdüştilik, Babil dini | ||||
| Pul vahidi | Daric və Siglos | ||||
| Sahəsi | 8.000.000 km² | ||||
| Əhalisi | 50 000 000 nəfər | ||||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||
| Sülalə | Əhəmənilər | ||||
| Varislik | |||||
|
← Midiya ← Lidiya |
|||||
| Makedoniya İmperiyası → | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
.svg)
Əhəmənilər İmperiyası[1] — e.ə. VI əsrin ortalarından 330-cu ilədək Yaxın və Orta Şərqin bir çox ölkəsini hakimiyyəti altında birləşdirən qədim İran dövləti.
E.ə. 550-ci ildə sonuncu Midiya hökmdarı Astiaq üzərində qələbə çalmış İran şahı tərəfindən yaradılmışdır.
Əhəmənilər (Haxamanişilər) qədim İran hökmdarları sülaləsi idi. Nümayəndələri: II Böyük Kir, II Kambiz, I Dara, I Kserks, I Artakserks, II Kserks, Soqdian və ya Sekudian, II Dara, III Artakserks, Arses, III Dara. Makedoniyalı İsgəndər Əhəmənilər sülaləsinə son qoymuşdur.
Tarix[redaktə | əsas redaktə]
E.ə 558-ci ildə İran tayfaları ittifaqına başçılıq etmişdir. Bu ittifaqın başçılığı altında e.ə 553-cü ildə dövlətinə qarşı üsyan baş verdi. Üsyanın mərkəzi Parsua (Fars) vilayəti idi. Midiya hökmdarı Astiaq Parsuadakı qiyamın qarşısını ala bilmədi. Nəticədə e.ə 553-550-ci illərdə Midiya-Əhəməni müharibəsi baş verdi. Bəzi Midiya əyanları II Kirin ətrafına yığıldı. Beləliklə, Midiya süqut etdi. Torpaqlarında Əhəməni dövləti yarandı.
Ümumi tarix[redaktə | əsas redaktə]
- E.ə 550-ci ildə Midiya torpağları işğal olundu
- E.ə 546-cı ildə Lidiya və Yunan(Kiçik Asiya) şəhər-dövlətləri işğal olundu
- E.ə 545-539-cu illərdə Kiçik Asiyada işğallar həyata keçirdi
- E.ə 538-ci ildə Babilistan işğal olundu.
- E.ə 616-612-ci ildə Aşşur dövləti süqut etdi.
- E.ə Ⅶ əsrin 50-ci illəri Aşşur dövləti ilə Midiya arasında toqquşdu.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Əhəmənilər dövləti // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası (10 cilddə). — IV cild. Bakı, 1980. — Səh.: 253.
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
| Əhəməni hökmdarları | |
|---|---|
| Sülalənin əcdadları | Persey · Pers |
| Parsın və Parsumaş-Anşanın çarları (e.ə. 705(?)-640-cı illər) | Əhəmən · Teisp |
| Parsın çarları (e.ə. 640-550-ci illər) | Ariaramna · Arşama |
| Parsumaş-Anmanın çarları (e.ə. 640-549-cu illər) | I Kir · I Kambiz · II Böyük Kir |
| Əhəmənilər İmperiyasının imperatorları (e.ə. 549-329) | II Böyük Kir · II Kambiz · Qaumata (Ljebardiya) · I Böyük Dara · I Kserks · I Artakserks Makroheyr (Longiman) · II Kserks · Soqdian · II Dara Not · II Artakserks Mnemon · III Artakserks Ox · IV Artakserks Arses · III Dara Kodoman · V Artakserks (Bess) |
| Kursivlə mövcudluqları haqqında etibarlı mənbələrin olmadığı şəxslər işarələnib. Bu şəxslər uydurma şəxslər də ola bilər. | |
