Bu, yaxşı məqalədir. Daha çox məlumat üçün klikləyin.

Hellouin (film, 1978)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Hellouin
ing. Halloween
Janr Sleşer filmi
Əsas mövzu seriyalı qatil
Rejissor Con Karpenter
Prodüserlər Debra Hill
İrvin Yablans
Mustafa Akkad[1]
İcraçı prodüser Mustafa Akkad
Ssenari müəllifi Con Karpenter[2]
Baş rollarda Nik Kastl
Donald Plezens
Ceymi Li Körtis
Nensi Kays
Operator Din Kandi
Bəstəkar Con Karpenter
Rəssamlar Tommi Li Uolles
Kreyq Sterns
Quruluşçu rəssam Tommi Li Uolles
Montajçı Tommi Li Uolles
İstehsalçı Falcon International Productions
Distribütor Netflix
İlk baxış tarixi 25 oktyabr 1978
Filmin növü Qorxu filmi
Müddət 101 dəqiqə
Büdcə $325 000[3]
Gəlir $70 milyon[4]
Ölkə ABŞ ABŞ
Dil İngilis dili
İl 1978
Əvvəlki film yoxdur
Sonrakı film Hellouin 2
Rəng Rəngli
Çəkiliş yeri Los-Anceles, Kaliforniya
IMDb ID0077651

Hellouin (ing. Halloween) — 1978-ci ildə istehsal olunmuş ABŞ filmidir.[5][6] Film 2006-cı ildə Konqres Kitabxanası tərəfindən "mədəni, tarixi və estetik olaraq mühüm film" kateqoriyasına aid edilərək, ABŞ Milli Film Arxivində[7] mühafizə edilməsinə qərar verilmişdir.[8][9] Filmin rəssam və montajçılarından biri Tommi Li Uollesdir. Tommi Li Uolles 1982-ci ildə filmin ayrıca davamı olan Hellouin 3: İfritələrin vaxtı filminə və 1990-cı ildə ABŞ yazıçısı Stiven Kinqin yazdığı eyniadlı əsəri əsasında çəkilən O filminə rejissorluq etmişdir.

"Hellouin" filmi 1978-ci ildə çəkilmiş və həmin ildə qiymətləndirməylə $300 və ya 325 min[10] büdcə ilə ABŞ-də 47 milyon, dünya ölkələrində isə $60 milyon ABŞ dolları həcmində gəlir əldə etmişdir. Bir müddət sonra filmin gəliri $70 milyona çatmışdır.[11] Beləcə, "Hellouin" filmin ən çox qazanc gətirən müstəqil filmlərdən biri olmuşdur. Filmin əsas ilham mənbəyi ingilis əsilli ABŞ rejissoru Alfred Hiçkok tərəfindən çəkilən "Psixo" filmidir. Filmdə göstərilən hadisələr İllinoys ştatının film üçün uydurulan Heddonfild şəhərciyində baş verir.[12] Əslində, Heddonfild adlı şəhərcik Nyu Cersi ştatına mənsubdur.[13][14][15] "Hellouin" filmi[16] bir sıra mükafatlar və nominasiyalara layiq görülmüşdür.[17][18]

Tənqidçilərin sözlərinə görə bu film, qatil ilə tamaşaçı arasında əlaqə yaradaraq sadizm və qadın düşmənliyini təşviq edir.[19] Digər tənqidçilərə görə filmin 1970-ci illərdə Amerikan gənclərinin əxlaqsızlığının ictimai tənqidi olduğunu söyləyirlər.[20] Çünki Maykl Mayersin qurbanlarının çoxu narkotik asılılığından əziyyət çəkir və daha çox şəxsi həyatlarına fikir verən şəxslərdir. Filmin baş qəhrəmanı filmdə günahsız biri olaraq tanıdılmışdır. Lakin səhnələrin birində onun marixuana çəkərkən göstərilir. Filmin rejissoru və ssenaristlərindən biri olan Con Karpenter isə bütün bu fikirləri inkar edir.[21] Onun sözlərinə görə filmin mövzusu həmin vaxtda çəkilən sleşer janrlı filmlərə uyğun variantda hazırlanmışdır.[22]

Filmin əsas şüarı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • «Hiylə sağ qalmaqdır» (ing. «The Trick Is To Stay Alive!»)

Məzmun

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xəbərdarlıq Xəbərdarlıq: Yazının davamı əsərin məzmunu haqqında məlumat ehtiva edir.

1963-cü il, 31 oktyabr. Hellouin bayramının gecəsində İllinoys ştatında yerləşən Heddonfild şəhərciyində altı yaşında Maykl Mayers, on yeddi yaşında bacısı olan Cudit Mayersi dostu ilə əlaqədə görən zaman onu mətbəx bıçağı ilə öldürür. Bir müddət keçəndən sonra ailəsi evə gəlir və onu əlində qanlı bıçaq və huşunu itirmiş halda tapırlar. Maykl, dərhal "Smith's Grove Warren County Sanitarium" adlı xəstəxanaya aparılır. Burada Maykl Mayers uşaq psixoloqu Həkim Sem Lumisin yanında müalicə alır. Müalicədən 15 il keçəndən sonra Lumis, Mayklın içində saf bir pisliyin olduğunu başa düşür və onu yeddi il xəstəxanada qalması üçün onun mühakimə qeydləri ilə məşğul olur. 30 oktyabr 1978-ci il tarixində Maykl Mayers məhkəmədə mühakimə olunur. Lumis və köməkçisi Merion Çembers 21 yaşındakı Mayklı məhkəməyə aparmaq üçün onun müalicə olunduğu xəstəxanaya gəlirlər. Maykl ani hücumla avtomobili ələ keçirir və buradan qaçır. Bu zaman Lumis onu izləməyə başlayır. Həkim Lumis Cudit Mayersin məzarlığına gedir və onun məzar daşının itkin olduğunu öyrənincə, Mayklın evinə geri döndüyünü başa düşür.

İşçi paltarı geyən və maska taxan Maykl Heddonfild şəhərciyində tərk edilmiş vəziyyətdə olan evinə dönür. Maykl burada yaşayan Lori Stroud adlı gənc xanım və onun bir neçə yoldaşını gizlicə izləməyə başlayır. Lori Stroud Mayklı gün boyunca bir neçə dəfə görür və bundan narahatlanır. Bu müddətdə isə Həkim Lumis onun axtarışına düşür. Həmin gününü axşam vaxtı Lori, səkkiz yaşlı Tommi Doylu himayədarlığına götürmüşdü. Bu zaman dostu olan Enni Brekett ilə görüşür. Enni isə az yaşlı Lindsi Uollesi himayədarlığına götürmüşdü.

Bu müddətdə Maykl Mayers Uolles ailəsinin evlərinin pəncərəsindən Ennini izləyir. Enni ardınca dostu Pol ilə görüşmə vaxtı təyin edərək, Lindsi ilə birlikdə Lorinin yanında qalır. Enni avtomobildə olan zaman Maykl arxa oturacaqda peyda olaraq onun boğazını kəsir. Bu zaman az yaşlı Tommi Doyl pəncərədən baxarkən, maskalı şəxsin Enninin cəsədini Uolles ailəsinin evinə daşıyarkən görür və bu barədə Loriyə xəbər verir. Lakin Lori bunun doğru olmadığını söyləyir və Lindsi ilə birlikdə onu yataq otağına aparır.

Lorinin dostlarından biri olan Linda van der Klok həyat yoldaşı Bob Sims ilə Uolles ailəsinin evinə gəlir. Onlar Enninin evdə olmadığını anlayırlar və gecəni burada qalmağa qərar verirlər. Bir müddət sonra Bob mətbəxə gedir. Bu zaman Bob Maykl tərəfindən boğularaq divara mismarlanılır. Yataq otağında olan Linda Loriyə zəng edir. Lakin qəflətən Maykl Mayers peyda olur və telefonun dəstəyinin ipi ilə onu boğaraq öldürür. Bu zaman Lori telefonda Lindanın xırıltı səslərini eşidir və bunun zarafat olduğunu ehtimal edir.

Bir müddət Lori telefondan gələn xırıltı səsləri yada salaraq narahat olur. Bu səbəbdən Lori Uolleslərin evinə gedir. Bu zaman Lori evdə üç cəsəd və Cudit Mayersin itkin məzar daşını tapır. Lori, nərdivanın sonuncu pilləsində dayanarkən, Mayklın hücumuna uğrayır və nərdivanın pillələrinə düşür. Lakin Lori qonşu evə qaçmağı bacarır. Maykl həmin evə daxil olur. Lori onun boynuna hörgü şişi batırır və dərhal evində qalan uşaqları nəzarət etmək üçün yuxarı otağa çıxır. Bu zaman Maykl onu izləməyə başlayır. Lori otağa daxil olaraq uşaqlara qaçmalarını və polis çağırmalarını söyləyərək, şkafda gizlənir. Maykl şkafın qapısını sındırır. Bu zaman Lori paltar asılqanının telini onun gözünə batıraraq, Mayklın əlindəki bıçağını salmasına səbəb olur. Ardından bıçağı onun sinəsinə batırır və Maykl yerə yıxılır. Bu müddətdə Həkim Lumis hadisə yerinə gəlir və Mayklın Loriyə yenidən hücum etdiyini görür. Bu zaman içəri daxil olan Həkim Lumis Maykl Mayersə altı dəfə atəş açır və Maykl balkondan yerə düşür. Həkim Lumis və Lori balkondan aşağı baxdıqları zaman Mayklın cəsədinin yerdə olmadığını görür.

Xəbərdarlıq Xəbərdarlığın sonu.

Film heyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hazırlayanlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Rejissor: Con Karpenter
  • Ssenari müəllifi: Con Karpenter
  • Operator: Din Kandi
  • Prodüserlər: Debra Hill, İrvin Yablans, Mustafa Akkad
  • Rəssamlar: Tommi Li Uolles, Kreyq Sterns
  • Bəstəkar: Con Karpenter
  • Montaj edən: Çarlz Börnşteyn, Tommi Li Uolles
  • Montaj rejissoru: Çarlz Börnşteyn, Tommi Li Uolles

Rollarda

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Donald Plezens: Həkim Sem Lumis
  • Ceymi Li Körtis: Lori Stroud
  • Nensi Kays (təxəllüs: Nensi Lumis): Enni Brekett
  • Pi Cey Soul: Linda van der Klok
  • Kayl Riçards: Lindsi Uolles
  • Brayan Endrüs: Tommi Doyl
  • Çarlz Sayfers: Şerif Li Brekett
  • Nik Kastl: Maykl Mayers
  • Toni Moran: Maykl Mayers (siması göstərilən səhnədə)
  • Uill Sendin: Maykl Mayers (6 yaşında olarkən)
  • Debra Hill: Maykl Mayers 6 yaşında olarkən (əlləri) \ Maykl Mayers (Tommi Doyli izləyən zaman)
  • Tommi Li Uolles: Maykl Mayers (Maykl şkafda axtaran zaman)
  • Ceyms Uinbörn: Maykl Mayers (Maykl balkondan yerə düşmə səhnəsində)
  • Nensi Stivens: Merion Çembers
  • Sendi Conson: Cudit Marqaret Mayers
  • Con Maykl Qrehem: Bob Simms
  • Con Karpenter: Polun səsi

Maraqlı faktlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Orijinal filmdə Maykl Mayersin 23 yaşı var. Lakin göstərilən filmin süjetinə görə Maykl 21 yaşındadır.
  • Enninin dostu Pol filmdə göstərilmir. Enni onunla telefonda danışan zaman Polun səsini Con Karpenter səsləndirir.
  • Maykl Mayers 15 ilini xəstəxanada keçirməsinə baxmayaraq avtomobil sürməyi mükəmməl bacarır. Bu süjetdən filmin remeykini çəkən Rob Zombi[23] imtina etmişdir.
  • Tommi Doylun kostyumu Böyük Britaniyanın istehsalı olan və 1975-1977-ci illər ərzində yayımlanan "Kosmos: 1999" (ing. Space: 1999) serialından uniformadır.
  • Lorinin otağında əsərlərində simaları maskalı olan şəxsləri təsvir edən Belçika rəssamı Ceyms Ensorun (1860—1949) şəkli vardır.

Hazırlanma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərəfə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cənubi Pasadenada "Mayerslərin evi"

Karpenterin 1976-cı ildə çəkdiyi "13-cü polis məntəqəsinə hücum" (ing. Assault on Precinct 13) adlı filminin Milan Film Festivalında göstərilməsinidən sonra müstəqil filmlərin prodüserlərindən olan İrvin Yablans və kapitalist Mustafa Akkad, Karpenterlə görüşərək, ondan uşaq baxıcılarını izləyən qatil haqqında film çəkməsini istəmişlər. Yablans, "Fangoria" jurnalına verdiyi müsahbədə belə demişdir: "Qorxu növündə nəyin mənalı olacağını düşünürdüm, istədiyim şey "Şeytan" (1973) filmi ilə eyni təsirə sahib bir film etmək idi." (ing. I was thinking what would make sense in the horror genre, and what I wanted to do was make a picture that had the same impact as "The Exorcist").[24] Karpenter ilk ssenaridə filmə "Dayə qətlləri" (ing. The Babysitter Murders) adı vermişdir. Karpenterin ABŞ-nin həftəlik jurnalı olan Entertainment Weekly" jurnaılan verdiyi müsahibədə, filmə "Hellouin" adını İrvin Yablans vermişdir.

Mustafa Akkad filmin büdcəsi üçün 320 min dollar ayırmışdır. Bundan əvvəl Karpenterin çəkdiyi "13-cü polis məntəqəsinə hücum" filminin büdcəsi isə 100 min idi.[25] Eyni zamanda Akkad, dörd aylıq sıxılmış iş proqramı, aşağı büdcə və Karpenterin film prodüseri olaraq kafi təcrübəsinin olmasından ötrü narahat idi. Akkad "Fangoria" müsahibədə bu sözləri demişdir: "İki şey qərar verməmi təmin etdi. İlkin qərar, Karpenterin mənə hekayəni maraq və gərginlik formaları yaradaraq şifahi şəkildə izah etməsi idi. İkincisi isə mənə hər hansı bir ödəniş istəmədiyini söyləməsi idi. Bu onun bu proyektə inandığını göstərirdi." Karpenter isə filmin ssenarisi və musiqi üçün 10 min dollar ayırmışdır. Karpenter "Fangoria" jurnalına verdiyi müsahibədə "Mən həmin müddətdə işsiz idim, 300 min mənim üçün çox pul idi" (ing. I was unemployed at the time, so I was thinking $300,000 is a lot of money)[26] ifadəsini demişdir.

"Sanset Bulvarı"

Büdcənin aşağı olması səbəbindən aktyor və aktrisaların çoxu öz paltarlarını geymişdir. Karpenter istehsal dizaynçısı, sənət rejissoru köməkçi redaktor olaraq tanınan Tommi Li Uollesi filmə dəvət etmişdir. Uolles, "Ulduz Yürüşü" filminin personajlarının birindən olan Kapitan Kirkin maskasını mağazadan 1 dollar 98 sentə alaraq, Maykl Mayersin film boyunca üzündə daşıdığı maskanı hazırlamışdır. Karpenterin xatırladığına görə, Uolles maskanı göy rəngə bənzəyən ağ rənglə rəngləmiş və göz dəliklərini genişlətmişdir. Ayrıca filmin ssenarisində Maykl Mayersin maskasının solğun üz xəttlərinə sahib olduğu bildirilir və maska həqiqətən qorxuducu görkəmə malikdir. Tommi işini bitirdikdən sonra, maska təmamilə yeni görkəm almışdır. Bundan əvvəl Maykl Mayersin bu maskanın əvəzində üzünə Kloun maskasının taxması düşünülmüşdür. Hill isə mövzuyla əlaqədar olaraq aşağıdakı ifadəni əlavə etmişdir: "Fikir, onu haradasa tamamilə duyğusuz və insana həm bənzəyən, həm bənzəməyən solğun bir simaya bənzətmək fikri idi."

"Hellouin" filminin çəkiliş yerləri 1978-ci ilin yazında Kaliforniyaya bağlı "Cənubi Pasadena" (ing. South Pasadena) və Sierra Madredəki qəbristanlıqda 21 gün ərzində çəkilmişdir. Kilsəyə aid tərk edilmiş ev, Mayerslərin evi olaraq bildirilmiş, Hollivuddakı "Sanset Bulvarı" (ing. Sunset Boulevard) yaxınlığıındakı "Narıncı ağaclıq" (ing. Orange Grove) Prospekti isə filmin kulminasiya momenti üçün istifadə edilmişdir. Yaz ayı olduğundan qrup heyəti balkabağı tapmaqda çətinlik yaşamış və süni tökülmüş yarpaqlar bir çox səhnədə istifadə edilmişdir. Çəkiliş bölgəsində yaşayan ailələr də şəkər istəmək səhnələri üçün uşaqlarına Hellouin bayramının kostyumunu geydirmişlər.

"Fangoria" jurnalının 2006-cı ilin avqust ayında çıxdığı buraxılışının bildirdiyinə görə, "Synapse Films" filmin kəsilmiş səhnələrinin mənfi xüsusiyyətlərini nəzərə çarpdıran qutuları əldə etmişdir. 1981-ci ildə olaraq nömrələnildirilən qutulardan birində filmin televiziya versiyası üçün hazırlanmış lazımlı səhnələr vardır. "Synapse" şirkətinin sahibi Don May mövzuyla əlaqədar belə bir şərh etmişdir: "Əlimizdə Karpenterin Hellouin filminə aid istifadə edilməmiş orijinal səhnələr var. Yaxşı ki, Billi [Kirkus], bunları zərər görmədən əvvəl tapa bildi. Əlimizdəki olan kadrlar filmin ən uzun versiyasıdır. Onu hər hansı bir şəkildə nəşr etmək üçün saxlayacağıq. Kirkusun qorxu filmlərin müqəddəs kassasını qurtardığı üçün təbrik edilməsi lazımdır." (ing. "What we've got is pretty much all the unused original camera negative from Carpenter's original Halloween. Luckily, Billy [Kirkus] was able to find this material before it was destroyed. The story on how we got the negative is a long one, but we'll save it for when we're able to showcase the materials in some way. Kirkus should be commended for pretty much saving the Holy Grail of horror films.")[27]. Ardınca Şon Klark tapılan kadrların səssiz çəkildiyini bəyan etmişdir: Biz indicə Şon Klarkdan öyrəndik ki, tapılan kadrlarda, birdənə də olsun barabanın səsi yoxdur, heç kim onu sonuncu redaksiya üçün istifadə etməmişdir" (ing. "We just learned from Sean Clark, long time Halloween genius, that the footage found is just that: footage. There is no sound in any of the reels so far, since none of it was used in the final edit.)[28]

Ssenari

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filmin ssenariyası üç həftə ərzində Con Karpenter və Debra Hill tərəfindən hazırlanmışdır.[29] Bununla əlaqədar olaraq Hill, film üçün hazırlanan "Fangoria" jurnalında belə demişdir: "İrvin Yablans, hər 10 dəqiqədən bir rəhbər ilə aparılan radio şouya bənzəyən ssenariya istəyirdi."[30] (ing. "Yablans wanted the script written like a radio show, with 'boos' every 10 minutes.") Hill ssenarinin üç həftədə tamamlandığını və Hellouin bayramı ilə əlaqədar "Samhain bayramı" kimi Kelt adət-ənənələrindən ilhamlanılaraq yazıldığını açıqlamışdır. Lakin film boyu filmdə Samhai bayramından bəhs edilməmişdir. Hill mövzuyla əlaqədar aşağıdakı ifadələri söyləmişdir:

" "...Əsas fikir şəri öldürə bilməməkdir... "Hellouin" bütün ruhların sərbəst qalaraq yaşayanlara zərər verdikləri gecədir, biz də köhnə Samhain fikrinə geri dönmüşdük və ardından nə vaxtsa yaşamış ən pis uşaq haqqında hekayəni fikirləşib tapdıq. Con, daha əvvəl şəhərdə yaşamış şəxs haqqında qaranlıq sirri olan qəsəbənin hekayəsini düşünmüşdü və beləcə, şər geri qayıtmışdır, hansı ki Hellouin hazırlanmışdı."[31][32]

"

Hill qadın personajların dialoqlarını yazarkən,[21] Karpenter Lumisin Maykl Mayersin haqqındakı mülahizələrini qələmə almışdır. Ssenariyadakı materialların çoxu Karpenter və Hillin film karyerasınınierin ilk illərindən alınmışdır. Film üçün uydurulmuş Heddonfild qəsəbəsinin adı, Hillin böyüdüyü Nyu Cersi ştatına bağlı eyni adlı qəsəbədən və filmdəki küçə adlarının çoxu Karpenterin nə vaxtsa yaşadığı Kentukki ştatının "Boulinq Qrin" (ing. Bowling Green) şəhərindən alınmışdır. Lori Stroud personajının adı Karpenterin köhnə qız dostunun adı, Maykl Mayers isə Yablans ilə birlikdə "13-cü polis məntəqəsinə hücum" filminin Avropadakı müxtəlif film festivallarında göstərilməsində əməyi keçən ingilis prodüserinin adıdır. Karpenter, Tommi Doyl personajını 1954-cü ildə istehsal olunmuş "Arxa pəncərə" (ing. Rear Window) filmindəki Detektiv Leytenant Tomas J. Doyl (Uendell Cori) personajınən adından götürmüşdür. Həkim Lümis personajı Psixo filmindəki Merion Kreynin (Canet Li) dostu Sem Lumisin (Con Gevin) adından götürülərək,[33] psixoloji filmlərə rejissorluq etməsi ilə məşhur olan ingilis əsilli ABŞ rejissoru Alfred Hiçkoka yad edilmişdir. Şerif Li Brekett personajı isə ssenaristlərdən birinin adından götürülmüşdür.

Heyət seçimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filmin oyunçu heyətində təcrübəli aktyor Donald Plezens ilə o vaxtlar hələ tanınmayan Ceymi Li Körtis kimi adlar vardır. Büdcə üzündən filmdə çox məşhur oyunçuya yer verilməmişdir. Oyunçuların çoxu rolları üçün az ödəniş götürmüşdür. Ödənişi ən çox olan Plezensə 20 min dollar, Körtis 8 min dollar və Nik Kastliyə isə gündəlik 25 dollar ödənmişdir. Həkim Sem Lumisin rolu üçün əvvəl Piter Kaşing və Kristofer Liyə təklif edilmiş, lakin ödəniləcək məbləğin az olduğundan edilən təkliflər geri qaytarılmışdır. Bir müddət sonra Kristofer Li Karpenterə karyerasınndəkı ən böyük səhvin bu təklifi qəbul etməmək olduğunu söyləmişdir. Karpenterin üçüncü seçimi olan İngilis aktyoru Plezens, baş rolda oynamağı qəbul etmiş və bu ona böyük uğur gətirmişdir. Plezens ilk öncə Karpentrerin etdiyi təklif üzərində fikirləşmiş və onun qızı "13-cü polis məntəqəsinə hücum" filminə baxdıqdan sonra atasını filmə çəkilməyə irad etmişdir.[34]

Rollarda
Donald Plezens (Rol:Həkim Lumis)
Ceymi Li Körtis (Rol:Lori Stroud)
Pi Cey Souls (Rol:Linda)
Con Karpenter (Rol:Polun səsi)

Karpenter verdiyi müsahibədə bunları demişdir: "Ceymi Li, Lori üçün ilk seçim deyildi. Kim olduğu haqqında da bir fikirim yox idi. 19 yaşında idi və bir televiziya şousunda iştirak edirdi. Lakin mən televiziya izləməzdim."[35] Karpenter əvvəllər Lori Stroud rolu üçün Enn Lokhartı düşünmüşdür. Lakin Lokhartın iştirak edəcəyi başqa film və televiziya proyektləri var idi. Hill, Körtisin Canet Leyin qızı olduğunu öyrənincə belə demişdir: "Ceymi Linin heyətdə iştirak etməsi film üçün yaxşı bir təqdimat xüsusiyyətində olacaqdı. Çünki anası "Psixo" filmində rol almışdı. "Hellouin" filmi Körtisin oynadığı ilk uzun metrajlı filmdir.[36] Ceymi Li Körtis bu filmə qorxu filmi janrında ideal öldürülən canlı olduğu üçün "Qışqırıq kraliçası" (ing. Scream queen) titulunu qazanmışdır. Digər tanınmayan aktrisa Nensi Kays, Lorinim dostu və Heddonfild qəsəbəsinin şerifi Brekettin qızı Enni Brekett rolundadır. Kays daha əvvəl "13-cü polis məntəqəsinə hücum" filminin baş rollarında iştirak etmişdir. Film çəkilərkən Kays sənət rejissoru Tommi Li Uolles ilə bir dövr görüşmüşdür.[37] Maykl Mayersi canlandıran Nik Kastl, Karpenterin Cənub Kaliforniya Universitetindən olan dostlarından biridir.[38] Filmində ardınca Nik Kastl "Sonuncu ulduz döyüşçüsü" (1984), "Oğlan, hansı ki ucmağı bacarırdı" (1986), "Təhlükəli Dennis" (1993), "Mayor Peyn" (1995) və bir çox məşhur filmlərə rejissorluq etmişdir.

Şerif Li Brekett rolunu Çarlz Sayfers canlandırmışdır. Lorinin dostu olan Linda van der Klok rolunu Pi Cey Soulz ifa etmiş və bu filmə kimi ABŞ yazıçısı Stiven Kinqin eyniadlı əsəri əsasında 1976-cı ildə qorxu filmi janrında çəkilən "Kerri" filmində Norma Uotson rolu ilə tanınırdı. Bob roluna Soulsuz dostlarından biri Dennis Kueyd dəvət olunmuşdur. Lakin Kueyd karyerası ilə əlaqədar filmdə iştirak etməmişdir.[39] Həmin ildə Soulz və Dennis ailə həyatı qurmuşlar (1983-cü ildə boşanıblar). Bu səbəbdən Bob roluna digər aktyor Con Maykl Qrehem dəvət edilmişdir. 10 yaşlı aktrisa Kayl Riçards "13-cü polis məntəqəsinə hücum" filminin aktrisalarından biri olan Kim Riçardsın kiçik bacısıdır[40] və filmdə Lindsi Uolles rolunu canlandırmışdır.

Çəkiliş

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tarixçi Nikolas Rocersə görə film tənqidçiləri Karpenterin çəkilişinin filmə böyük müvəffəqiyyət qazandırdığını iddia etmişdir. Rocer Ebert belə demişdir: "Şiddəti ekrana gətirmək asandır. Çətin olan bunu yaxşı edə bilməkdir. Karpenter qəribə bir şəkildə bacarıqlıdır. Məsələn, inşanın ön planının istifadəsi haqqında. Gərginlik sevənlər bilər, ön plan çox əhəmiyyətlidir..."[41] Cuditin öldürülməsi səhnəsi gecə yarısı çəkilmişdir. Bu səbəbdən Uill Sendin filmin bu səhnə çəkilişinin bitməsinə qədər kənarda idi. Maykl bacısı Cuditi öldürən zaman onun əlləri göstərilir. Bu epizodu Debra Hill canlandırmışdır.

Mövzu dizaynı edilərkən Yablans bu kimi təkliflər gətirmişdir: "Tamaşaçılar heç bir şey görməməlidir. Nəyin onları qorxutduğunu düşünürlərsə, o olmalı." Karpenter Yablansın təklifinə tam mənasıyla uyğun gəlmişdir. Səhnələrin çoxunu Maykl Mayersi görüş nöqtəsindən çəkmiş və tamaşaçını filmə ortaq etmişdir. Bununla birlikdə Karpenter bu üsula yer verən ilk rejissor deyil. Məsələn, "Psixo" filminin ilk səhnəsində "Hellouin" filminə uyöun süjet xətti vardır. Tənqidçi J. P. Telotte, baş personajın gözündən edilən baxışın, tamaşaçıların özlərinin hadisələrin içində kimi hiss etdiklərini ifadə etmişdir.[42][43] Ayrıca Karpenter, filmin ilk səhnələrində istifadə edilən işıqlandırmaları, 1974-cü ildə çəkilən "Çin məhəlləsi" (ing. Chinatown) filmindən ilhamlanaraq istifadə etmişdir.

Filmin mövzusuna görə Maykl Mayers bacısı Cudit Mayersi öldürdüyü üçün cinayətkardır. Bir tənqidçiyə görə qatilin dünyagörüşünü göstərmək üçün istifadə edilən bu mövzu, filmin müvəffəqiyyətində əhəmiyyətli rol oynamışdır. Ayrıca film tamaşaçıları cinayətkarın təcavüzkar baxışını mənimsəməyə dəvət etmişdir. Alfred Xiçkokun 1960-cı ildə çəkdiyi "Psixo" filmində bir qanlı səhnələr vardır. Con Karpenter bu səhnələrdən ilhamlanaraq bu effektləri çəkiləcək filmə əlavə etmişdir. Lakin Debra Hill qanlı səhnələrin göstərilməsinin əleyhinə idi[44]

Yayım

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nümayiş

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Film ilk dəfə 25 oktyabr 1978-ci il tarixində Missuri ştatının qərb hissəsində yerləşən Kanzas Siti şəhərində göstərilmişdir. Bir müddət sonra da Çikaqo və Nyu York ştatlarında kino salonlarında göstərilmişdir. Pensilvaniya ştatının Pitsburq şəhərində isə 22 Noyabr 1978-ci il tarixində nümayiş etdirilmişdir.

Film ABŞ-də 47 milyon dollar və dünya ölkələrində 8 milyon dollar qazanaraq cəmdə 55 milyon dollar, bu günə kimi 176 milyon dollar qazanc əldə etmişdir. ABŞ-də kino təqibçiləri sayəsində böyük bir müvəffəqiyyət qazanan "Hellouin" filmi 1979-cu ildən sonra digər ölkələrdə ilk dəfə olaraq göstərilmişdir. Fransa, Böyük Britaniya, Qərbi Almaniya, İtaliya, İsveç, İrlandiya, Hollandiya, Norveç, Portuqaliya, Yuqoslaviya və İslandiya kimi Avropa ölkələrində nümayiş edilmişdir. Filmin giriş icazəsi üçün Qərbi Almaniyaya 750.000, İsveçə 118.606 ödənmiş və İsveçdən 2.298.579 kron gəlir əldə etmişdir. Ayrıca Kanada, Avstraliya, Yaponiya, Meksika, Sinqapur, Peru, Filippin və Argentina kino salonlarında göstərilmişdir. "Hellouin" filmi Avstraliyada 900.000 dollarlıq bir qazanc əldə etmişdir. Bu pul Avstraliyada bir filmin təmin edə biləcəyi kassa hasilatından olduqca yüksəkdir. Honq Konqda isə 450.139 dollar gəlir qazanmışdır.

Film Türkiyədəki kino salonlarında yanvar ayında 1982-ci ildə adının Türkcə qarşılığıyla deyil, "Xarici" adıyla göstərilmişdir.[45] Filmin Türkiyədəki nəşri üçün hazırlanan kino afişasında "dövlət şurası qərarıyla" lisenziyası əlavə olunmuşdur. Türkiyədəki yaradılan idarə məhkəmələri 1970-ci illərdən etibarən qanunsuz filmlərin filmlərin göstərilməsini qadağan etmişdir. O dövrlərdə idarə məhkəmələri hələ qurulmadığı üçün kino işçiləri birbaşa olaraq "Danıştay" şurasına müraciət etmişlər, filmlər də dövlət şurasının idarəsindən keçdikdən sonra bu lisenziya ilə nəşr edilmişdir.[46]

Televiziya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1980-ci ildə "Hellouin" filmini televiziyada göstərilməsi hüququnu alamq üçün NBC kanalına 4 milyon dollar cəhmin satılmışdır. Senzura haqqında edilən Karpenter, Hill və NBC-in Standartlar və Tətbiqlər üzrə müəssisəsi arasındakı görüşmədən sonra film ilk dəfə televiziyada göstərilmişdir. Orijinal filmin davam etmə müddəti 87 dəqiqə olmasına baxmayaraq televiziyada bu müddət 101 dəqiqədir. Film Türkiyədə də kinolardan sonra televiziya ekranlarına gəlmişdir. Xüsusilə, 1990-cı illərin ortalarında tez-tez nəşr olunmuş, bu vəziyyət haqqında tənqidçi Sina Koloğlu "Milliyyət" qəzetindəki "Hellouin" filminin reytinqi adlı hissəsində 26 oktyabr 1996-cı ildə qələmə aldığı "Bu şiddət qarşılıqlı" başlıqlı yazısında belə bir şərh vermişdir: "Səhər oyanar oyanmaz xətt film izləmə ümidi ilə düyməni basan kiçiklər, qarşılarında gecə yarısı göstəriləcək "Hellouin" filminin (təsir edici bir qorxu filmi) ən azğın səhnələrini gördükləri zaman şiddəti, səhər naharının niyyətini etmirlərmi?" (türk. "Sabah uyanır uyanmaz çizgi film izleme umudu ile düğmeye basan küçükler, karşılarında geceyarısı yayınlanacak Halloween'in (etkileyici bir korku filmi) en sapkın sahnelerini gördüklerinde şiddeti, sabah kahvaltısı niyetine yapmıyorlar mı?)[47]

Filmdə göstərilən bir sıra qətllər NBC kanalında göstərilməmişdir.[48] 2001-ci ildə "Anchor Bay" tərəfindən "Halloween: Extended Version" adlı televiziya versiyasını istehsal etmişdir. Filmin televiziya versiyası üçün bir sıra yeni çəkilmiş səhnələr vardır. "Hellouin 2" filminin istehsalı mərhələsindəykən ilk filmə Con Karpenter və Debra Hill tərəfindən çəkilən dörd yeni səhnə əlavə edilmişdir. Bu səhnələr aşağıdakılardır:

  • Birinci səhnə: Həkim Lumis "Smith's Grove Sanitarium" xəstəxanasında olarkən Mayklın bura göndərilməsin əleyhinə idi. Çünki onun sözlərinə görə xəstəxana Maykl kimi şəxslərin saxlaması üçün tam hazır deyildi.
  • İkinci səhnə: Həkim Lumis "Smith's Grove Sanitarium" xəstəxananın heyətiylə görüşər və bu xəstəxanada 6 yaşındakı Maykl Mayers (bu səhnədə Maykl rolunu canlandıran Adam Hann "Hellouin 2" filmində göstərilən gənc Mayklı yenidən canlandırmışdır) ilə danışaraq ona "Onları aldatdın, elə deyilmi Maykl? Amma məni deyil" ifadəsini deyir. Maykl isə cavab vermir və sakitcə pəncərəyə baxır.
  • Üçüncü səhnə: Maykl Mayers qaçan zaman digər xəstəxana heyətlərini azad edir. Bunu eşidən Həkim Lumis, Maykl qaçdıqdan sonra xəstəxanada tibb bacılarından birinə "O harada yazdı" ifadəsini deyir və cavabında tibb bacısı ona qapının iç tərəfindəki "bacı" sözü göstərir.
  • Dördüncü səhnə: Linda, Lori evi tərk etməmişdən əvvəl Lorinin evinə onun ipək blyuzunu borc almaq üçün gəlir. Bu zaman Enni də eyni blyuzu almaq üçün telefonla zəng edir. Göstərilən səhnədə Lorinin saçları dəsmalla sarılmışdır. Bunun səbəbi isə aktrisanın saçlarının 1978-ci ildəki halından daha qısa olmasıdır.

İstehsalı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Hellouin" filmi VHS, lazer disk, DVD, UMD və Blu-Ray HD formatlarında istehsal edilmişdir. VHS kasetinin çıxdığı ilk buraxılışında, ABŞ-də kasetlərin sığortalaya götürülməsindən 18.500.000 dollar qazanılmışdır. VHS versiyasını bazara çıxaran ilk şirkət Media Home Entertainment şirkətidir.[49] "Anchor Bay Entertainment" filmin bərpa edilmiş versiyasını VHS və DVD olaraq nəşr etmişdir.[50] 2007-ci ildə nəşr etdiyi "Hellouin" filminin görünüş və səs keyfiyyəti yüksəldilmişdir. 2008-ci ildə filmin "30-cu İllik yubiley yığım" (ing. 30th Anniversary commemorative set) buraxılışında əlavə çəkilən səhnələr qeyd edilmiş və "Terrorun 25 ili" (ing. 25 Years of Terror) adı altında Hellouin 4: Maykl Mayersin qayıdışı və Hellouin 5: Maykl Mayersin qisası seriyaları haqqında sənədli film göstərilmişdir.

2007-ci ildə film ilk dəfə Blu-Ray formatında satışa təqdim edilmişdir.[51] Filmin bu distributivi də bərpa edilmiş vəziyyətdədir. Daha əvvəl çıxarılan DVD versiyasının inkişaf etdirilmiş halı olmasına qarşı "Divimax", 2003-cü ildə filmin "25 il lik buraxılış" (ing. 25th Anniversary edition) üçün hazırladığı cüt disklik DVD-də daha çox rəğbət görmüşdür. Bunun başlıca səbəblərindən biri "Divimax" məhsulunun daha çox bonus xüsusiyyətlərə sahib olmasıdır. Cüt disklik distributivdə "Halloween: A Cut Above the Rest" adlı sənədli ilə Karpenter, Hill və Körtisin müsahibələrinə yer verilir. 2013-cü ildə "Hellouin" filminin "35-ci ildönümü" (ing. 35th anniversary) buraxılışında[52] "Ən yaxşı Klassik Film Buraxılışı" kateqoriyasına görə Saturn mükafatına layiq görülmüşdür.[53]

Türkiyədə filmin video kaseti mərkəzi İstanbulun "Maslak" və "Gayrettepe" səmtlərində olan "Video Market" şirkəti tərəfindən "Qorxu gecəsi" adıyla çıxmışdır. Filmin 2001-ci ildə "Palermo" və "Pinema" şirkətlərin tərəfindən "Cadugərlər bayramı" adıyla "Video Compact Disk" formatında çıxarılmışdır. "Video Compact Disk" formatı qabının üzərində film üçün hazırlanan təqdimat afişaları yerinə, seriyanın 1996-cı il tarixli "Ölüm qışqırığı" (ing. REC) filminin posteri vardır.

Təsir

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Hellouin" filmi 2006-cı ildə Konqres Kitabxanası tərəfindən ABŞ Milli Film Arxivində mühafizə edilməsinə qərar verilmişdir. Çünki Konqres Kitabxanasına görə bu film dövrünün qorxu janrında çəkilmiş ən yaxşı filmlərindən biri idi. Xüsusilə, Con Karpenterin filmin hazırlanmasına böyük rolu olmuşdur. "Hellouin" filmi bir çox sleşer və qorxu janrında çəkilən filmlərə mühüm təsir etmişdir. Bu filmə kimi sleşer janrında çəkilən ən məşhur filmlərdən biri 1974-cü ildə Bob Klark tərəfindən çəkilmiş "Qara Yeni il" filmi sayılırdı. Con Karpenter bu filmə dəfələrlə izləmiş və gələcəkdə çəkəcəyi filmi üçün bir sıra motivləri bu filmdən götürmüşdür. ABŞ-nin və dünyanın ən böyük İnternet xidmət provayderi olan "AOL" şirkəti "Helouin" filmini "dövrün ən əsrarəngiz qorxu filmi" adlandırmışdır.[54]

"Hellouin" filminin uğurundan sonra 1980-1990-cı illərdə sleşer janrlı filmlərin sayı artmağa başladı. Cümə, ayın 13-ü və Qarağac küçəsində qarabasma kimi filmlər dövrünün sleşer və qorxu filmi janrında çəkilən ən məşhur filmlər sırasında idi. "Hellouin" filmin əsas motivlərindən biri də manyakın qız tərəfindən məğlub edilməsi idi. Lori nə alkoqol, nə də narkotik qəbul edirdi. Lakin səhnələrin birində Ceymi Li Körtisin marixuana çəkməsi göstərilir. Bu isə "Qarağac küçəsində qarabasma" filmi ilə tanınan məşhur ABŞ rejissoru Ues Kreyven tərəfindən 1996-cı ildə çəkilən Qışqırıq filminin səhnələrin birində göstərilir. Bu tipli səhnələr isə Çox qorxulu kino filmində dəfələrlə parodiya edilir. Sleşer janrı sadizmi təsvir etdiyi üçün bir çox tənqidçilər tərəfindən mənfi rəy toplamışdır.[55]

Tənqid

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1980-cı illərin sonu ilə 1990-cı illərin əvvəllərində bəzi tənqidçilər, filmin zamanla sadizm və qadın düşmənliyinə çevrildiyini, düşündükləri "sleşer" növünün yaranmasında rolu böyük olduğu üçün filmi günahlandırmışlar.[56] "Hellouin" və digər sleşer janrlı filmlərinə, istiqamətli tənqidlərin çoxu postmodern akademik seqmentdən gəlmişdir. Tarixçi Nikolas Rocersə (ing. Nicholas Rogers) görə bəzi feminist tənqidçilər, "Hellouin" filmində "Hardkor pornoqrafik" janrında çəkilən filmlərdə olduğu kimi qadınlar qəti bir şəkildə alçaldıldığı üçün bu filmdən etibarən sleşer filmlərini izləməyə başlamışlar. Con Kenne Muir və bəzi tənqidçilər, Lori Stroud kimi qadın personajların yaxşı bir plan qurduqlarından və ya bacarıqlı olduqlarından deyil, sadəcə, bəxtli olduqlarından ötəri xilas olduqlarını etiraf etmişdir. Stroud filmin davam hissəsində də olduğu kimi filmin sonunda Həkim Lümis tərəfindən xilas edilmişdir. Bir tərəfdən, Kerol Cey Klover (ing. Carol J. Clover) kimi bəzi feminist alimlər, sleşer filmlərində çoxlu qadın personajlarının təsvir edildiyini bildirmişdir.[57] Digər tənqidçilər, "Hellouin" və davam filmlərində daha dərin bir ictimai tənqidin olduğunu düşünməkdədir. Verə Tikeyə görə 1980-cı illərin filmləri Reagan Amerikasında yaşayan mühafizəkar ailə dəyərləri müdafiəçilərinə xitab etməkdədir. Toni Uilyams (ing. Tony Williams) Maykl Mayers və digər sleşer qatillərinin 1960-cı ildə uşaqların içki düşkünlüyü altında cinayət törətdiyini etiraf etmişdir.[58][59]

Saundtrek

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Hellouin" filminin saundtrek müəllifi Con Karpenterdir. Tənqidçilərdən biri olan Ceyms Berardinelli filmin saundtreklərini "nisbətən sadə və sadəlövh" adlandırır, lakin eyni zamanda "film musiqisinin onun ən güclü aktivlərindən biri" olaraq hesab edir (ing. Despite being relatively simple and unsophisticated, Halloween's music is one of its strongest assets).[60] Filmin səhnələrində adsız iki musiqi səsləndirilir.[61] Bu musiqilər Con Karpenter və onun dostları tərəfindən yaradılmış "The Coupe DeVilles" qrupu tərəfindən ifa edilir. "(Qorxmayın) Biçinçi" (ing. (Don't Fear) The Reaper) adlı musiqi isə klassik ABŞ rok qrupu olan "Blue Öyster Cult" tərəfindən ifa edilmiş və filmdə səsləndirilmişdir. Bu mahnı Lori və Enni avtomobil ilə getdikləri zaman radioda səsləndirilir. Lakin bu mahnı filmin orijinal saundtreklərinə daxil deyildi və bu səbbədən 1980-cı illərdə film üçün istehsal edilən saundtrek buraxılışlarıdna daxil edilməmişdi.

Original track listing
№BaşlıqMüddət
1."Halloween Theme Main Title" 
2."Laurie's Theme" 
3."Shape Escapes" 
4."Myers' House" 
5."Michael Kills Judith" 
6."Loomis and Shape's Car" 
7."The Haunted House" 
8."The Shape Lurks" 
9."Laurie Knows" 
10."Better Check the Kids" 
11."The Shape Stalks" 
20th Anniversary Edition track listing
№BaşlıqMüddət
1."Halloween Theme" 
2."Halloween 1963" 
3."The Evil Is Gone!" 
4."Halloween 1978" 
5."The Boogieman Is Coming" 
6."The Shape" 
7."The Hedge" 
8."He Came Home" 
9."Trick or Treat" 
10."The Haunted House" 
11."The Devil's Eyes" 
12."The Boogieman Is Outside" 
13."Damn You for Letting Him Go!" 
14."Empty Street" 
15."See Anything You Like?" 
16."Lock the Door" 
17."He's Here?" 
18."Light's Out" 
19."Cut It Out" 
20."Tombstone" 
21."The Shape Stalks Laurie" 
22."Turn Around" 
23."Lock the Door" 
24."The Hanger" 
25."Call the Police" 
26."Last Assault" 
27."Was That the Boogieman?" 
28."End Credits/Halloween Theme (Reprise)" 

Filmin saundtreklərinin əsas janrı fortepiano melodiyası stilindədir və "108 musiqi takt" ölçüsünün 5/4 "kompleks metr" formasında yazılmışdır. Con Karpenter saundtrekləri hazırlayan zaman San-Xose Universitetində professor vəzifəsində çalışan Dan Ueyman (ing. Dan Wyman) ilə əməkdaşlıq etmişdir. Həmçinin, filmin titrlərində mövcud olmayan "Boulinq Qrin filarmonik orkestr" heyəti göstərilir. "Hellouin" filminin saundtrekləri ilk dəfə olaraq 1983-cü ilin oktyabr tarixində "Varese Sarabande Records" leyblı tərəfindən istehsal edilmişdir. Kompakt disk üçün 1985-ci ildə hazırlanmış və rəsmi olaraq 1990-cı ildə göstərilmişdi. 2000-ci ildə isə filmin saundtrekləri yenidən kompakt disklər üçün buraxılmışdı.

Mükafatlar və nominasiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölkələrdə çıxış tarixi və adı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə Çıxış tarixi Adı Dil Qeydlər
ABŞ ABŞ oktyabr 1978 Halloween İngilis dili Chicago International Film Festival
ABŞ ABŞ 25 oktyabr 1978 John Carpenter's Halloween (tam adı) İngilis dili
Argentina Argentina 16 noyabr 1978 Halloween İspan dili
Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq yanvar 1979 Halloween İngilis dili
Fransa Fransa 14 mart 1979 La nuit des masques Fransız dili
Danimarka Danimarka 20 aprel 1979 Maskernes nat Danimarka dili
Avstraliya Avstraliya 1 iyun 1979 Halloween İngilis dili
İtaliya İtaliya 22 iyun 1979 Halloween — La notte delle streghe İtalyan dili
Almaniya AFR 6 iyul 1979 Halloween — Die Nacht des Grauens Alman dili
Finlandiya Finlandiya 13 iyul 1979 Halloween — naamioiden yö Fin dili
İsveç İsveç 6 avqust 1979 Alla helgons blodiga natt İsveç dili
Yaponiya Yaponiya 11 avqust 1979 Halloween Yapon dili
Honkonq Honkonq 21 sentyabr 1979 Halloween Çin dili
Kolumbiya Kolumbiya 11 oktyabr 1979 La noche de Halloween İspan dili
İspaniya İspaniya 28 oktyabr 1979 La noche de Halloween İspan dili
Portuqaliya Portuqaliya 16 noyabr 1979 Halloween — O Regresso do Mal Portuqal dili
Şri Lanka 25 noyabr 1979 Halloween Sinhal dili
Cənubi Koreya Cənubi Koreya 6 dekabr 1979 Halloween Koreya dili
Hindistan Hindistan 10 dekabr 1979 Halloween: Kilara Ke Raat Hind dili
SSRİ 11 dekabr 1979 Хэллоуин Rus dili
Meksika Meksika 25 dekabr 1979 Halloween İspan dili
Seyşel adaları 25 dekabr 1979 Halloween Seyşel Kreol dili
Tailand Tailand 25 dekabr 1979 Halloween Tay dili
Sinqapur Sinqapur 13 yanvar 1980 Halloween İngilis dili
Norveç Norveç 22 yanvar 1980 Halloween Norveç dili
Braziliya Braziliya 17 may 1980 Halloween — A Noite do Terror Portuqal dili
Filippin Filippin 21 oktyabr 1980 Halloween Filippin dili Davao
Banqladeş Banqladeş 12 iyun 1981 Halloween Benqal dili
Türkiyə Türkiyə noyabr 1981 Yabanci Türk dili
ADR 15 noyabr 1987 Halloween — Die Nacht des Grauens Alman dili
Macarıstan Macarıstan 6 noyabr 1989 Halloween — A rémület éjszakája Macar dili
Fransa Fransa yanvar 1999 La nuit des masques Fransız dili Travelling Festival de Cinema de Rennes
Fransa Fransa 27 oktyabr 1999 Halloween (yeni) Fransız dili təkrar
İtaliya İtaliya noyabr 1999 Halloween — La notte delle streghe İtalyan dili Turin Film Festival
Niderland Niderland 3 may 2000 Halloween Holland dili təkrar
Polşa Polşa 13 iyul 2002 Halloween Polyak dili TV premyera
Yunanıstan Yunanıstan 31 iyul 2002 I nyhta me tis maskes Yunan dili DVD premyera
ABŞ ABŞ 25 oktyabr 2012 The Babysitter Murders (yeni) İngilis dili təkrar (limit)
Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq 26 oktyabr 2012 Halloween İngilis dili təkrar
İspaniya İspaniya 30 avqust 2013 La noche de Halloween İspan dili təkrar
Peru Peru 24 oktyabr 2013 La noche de Halloween İspan dili təkrar
Kanada Kanada Rəsmi çıxış tarixi yoxdur La nuit des masques Fransız dili
Rusiya Rusiya Rəsmi çıxış tarixi yoxdur Хеллоуин Rus dili
Avstriya Avstriya Rəsmi çıxış tarixi yoxdur Halloween Alman dili
Çexiya Çexiya Rəsmi çıxış tarixi yoxdur Predvecer svátku Vsech svatých Çex dili
Xorvatiya Xorvatiya Rəsmi çıxış tarixi yoxdur Noć vještica Xorvat dili
Serbiya Serbiya Rəsmi çıxış tarixi yoxdur Noć veštica Serb dili

Uyğunlaşdırmalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filmin Körtis Riçards tərəfindən[65] roman janrında yazılmış kitabı 1979-cu ildə "Bantam Books" nəşriyyatı tərəfindən "Hellouin" adıyla nümayiş olunmuşdur. Kitabın ikinci nəşri 1982-ci ildə baş tutmuş, lakin bir müddət sonra bu nəşr tükənmişdir. Romanda Samhain lənətinin mənşələri və Maykl Mayersin "Smith's Grove Sanitarium" xəstəxanasındakı həyatı kimi filmdə göstərilməyən hadisələrə təsvir olunmuşdur. Kitabın başlanğıcı belədir:

" "Dəhşət, Kelt irqinin doğuşu əsnasında Şimal İrlandiyadakı səsli bir vadidə Samhain gecəsində başladı. Bir dəfə başladı böyük şiddətlə birdən və tez vəhşilik yaradaraq dünyanı sonsuza qədər idarəsinə götürdü".[66]

"

1983-cü ildə "Hellouin" filminin əsasında "Wizard Video" tərəfindən Atari 2600 konsolu üçün videooyunu yaradılmışdır. Oyundakı personajların hamısı adsızdır. Məqsəd gənc dayəni idarə edərək adsız əli bıçaqlı bir qatildən mümkün olduğu qədər uşaqları qurtarmaqdır. Oyun kafi rəğbəti görməmişdir. Bir çox Atari 2600 konsol oyunlarında olduğu kimi bu oyunun qrafikləri olduqca sadədir. Bu müddətdə puldan qənaət etmək üçün kasetlərin üzərinə təqdimat etiketi qoyulmamış, yalnız "Hellouin" yazılı bir lent əlavə olunmuşdur. Ayrıca oyun filmdən daha çox şiddət ehtiva etməkdədir. Nümunə olaraq dayə öldürülən zaman başı itər və boyundan qan fışqırar. Oyunun filmə olan bənzərliklərindən biri isə oyunda, qatil meydana çıxdığı anda filmdən əsas musiqinin səslənməsidir.[67][68]

Filmin seriyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Hellouin" filminin çəkilməsindən sonra davam olaraq bir çox seriyalar çəkilmişdir. Bu filmlərdən ssenarisi Karpenter və Hill tərəfindən yazılan "Hellouin 2" (1981) filmi ilk seriyanın mövzusunu davam etdirir. Bu seriyada hekayə tam olaraq sona çatır. "Hellouin 2" seriyası 1981-ci ilin ən çox qazanc əldə edən filmlərdən birinə çevrilmişdir. Seriyaların digər hissələrinə rejissorluq etmək istəməyən Karpenter, filmin mövzusu ilə əlaqəsiz olan "Hellouin 3: İfritələrin vaxtı" (1982) filminin prodüserlərindən biri olmuşdur. Ayrıca olaraq Con Karpenter, Alan Hovart ilə birlikdə ikinci və üçüncü filmlərin musiqilərini hazırlamışdır.

Filmin davam hissələri daha çox şiddət ehtiva edir. Bu da tənqidçilərin mənfi rəylərinə səbəb olmuşdur. Davam hissələrinin büdcələri ilk orijinal filmlərdən fərqli olaraq daha çoxdur. Kapitalist Mustafa Akkad filmin digər seriyaları ilə yaxından maraqlanmış, 9 noyabr 2005-ci ildə İordaniyanın paytaxtı Ammanda baş vermiş terror aktında qızı Rima Akkad Monla ilə bərabər[69] intihar etməsinə kimi filmin bütün seriyalarına administrativ prodüserliyini öz üzərinə götürmüşdür.[70] Filmin "Hellouin 3: İfritələrin vaxtı" seriyasından başqa bütün davam filmləri Maykl Mayers personajı və Samhayn təması üzrə hazırlanmışdır. 2007-ci ildə ilk dəfə olaraq Rob Zombi tərəfindən "Hellouin" filminin remeyki çəkilir.[71] Filmin büdcəsi 15 milyon dollardır və bu baxımdan orijinal filmin büdcəsini üstələyir. Bu film kino salonlarında uğur qazanmış və böyük gəlir əldə etmişdir.

Filmin əsas ilham mənbələrindən olan "Psixo" filmin rejissoru Alfred Hiçkok
İl Filmlər Rejissor Büdcə Gəlir
1978 Hellouin Con Karpenter $325,000 $70,000,000
1981 Hellouin 2 Rik Rozental $2.5 000,000 $25,533,81
1982 Hellouin 3: İfritələrin vaxtı Tommi Li Uolles $2.5 000,000 $14,400,000
1988 Hellouin 4: Maykl Mayersin qayıdışı Duayt H. Littl $5,000,000 $17,768,757
1989 Hellouin 5: Maykl Mayersin qisası Dominik Otenin-Jirard $3,000,000 $11,642,254
1995 Hellouin 6: Maykl Mayersin lənəti Coe Çappelle $5,000,000 $15,116,634
1998 Hellouin: 20 ildən sonra Stiv Miner $17,000,000 $73,000,000
2002 Hellouin: Dirilmə Rik Rozental $13,000,000 $37,664,855
2007 Hellouin Rob Zombi $15,000,000 $78 469 884
2009 Hellouin 2 Rob Zombi $15,000,000 $39,421,467

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xüsusi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • John Carpenter, Debra Hill: Halloween. A Screenplay. Script City, Hollywood 1978(?).
  • John Carpenter, Debra Hill, Curtis Richards: Halloween. A Novel. Bantam, New York 1979, ISBN 0-553-13226-1, Bantam, New York 1982, ISBN 0-553-26296-3.
  • Curtis Richards: Halloween. Der Original-Schocker von John Carpenter. (Originaltitel: Halloween). Deutsch von Wolfgang Crass. Heyne unheimliche Bücher, Nr. 21. Heyne, München 1985, ISBN 3-453-44075-7.

Digər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Badley, Linda (1995). Film, Horror, and the Body Fantastic. Westport, Connecticut, United States: Greenwood Press. ISBN 0-313-27523-8.
  • Baird, Robert (Spring 2000). "The Startle Effect: Implications for Spectator Cognition and Media Theory". Film Quarterly 3 (53): 12–24.
  • Noël, Carroll (Autumn 1987). "The Nature of Horror". Journal of Aesthetics and Art Criticism 1 (46): 51–59.
  • Cumbow, Robert C. (2000). Order in the Universe: The Films of John Carpenter (2nd ed.). Scarcrow Press. ISBN 0-8108-3719-6.
  • Johnson, Kenneth. "The Point of View of the Wandering Camera". Cinema Journal 2 (32, Winter 1993): 49–56.
  • King, Stephen (1981). Danse Macabre. New York: Berkley Books. ISBN 0-425-10433-8.
  • Prince, Stephen (2004). The Horror Film. New Brunswick, New Jersey, United States: Rutgers University Press. ISBN 0-8135-3363-5.
  • Schneider, Steven Jay (2004). Horror Film and Psychoanalysis: Freud's Worst Nightmare. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-82521-0.
  • Williams, Tony (1996). Hearths of Darkness: The Family in the American Horror Film. Rutherford, New Jersey, United States: Fairleigh Dickinson University Press. ISBN 0-8386-3564-4.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Mustafa Akkadın "Fangoria" jurnalına müsahibəsi HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It; Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  2. ↑ Debra HillJohn Carpenter, Debra Hill: Halloween. A Screenplay. Script City, Hollywood 1978(?).
  3. ↑ "Box Office Mojo saytında büdcə və gəliri". Box Office Mojo. 2016-01-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2014.
  4. ↑ "Imdb.com saytında büdcə və gəliri". Imdb.com. 2015-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2014.
  5. ↑ Rekin Teksoy (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi. Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık Ltd. Şti.. ss. s. 824. ISBN 975-329-499-9.
  6. ↑ 31 Days of Horror Countdown Arxivləşdirilib 2018-09-06 at the Wayback Machine; Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  7. ↑ "Halloween Added to the National Film Registry". Horror Movies, CA. September 26, 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 22, 2010.
  8. ↑ "Imdb.com saytında mükafatlar və nominasiyalar". Imdb.com. 2016-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 sentyabr 2014.
  9. ↑ "Librarian of Congress Adds Home Movie, Silent Films and Hollywood Classics to Film Preservation List". Библиотека Конгресса. 26 dekabr 2006. 2016-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2008.
  10. ↑ Hellouin Arxivləşdirilib 2021-08-03 at the Wayback Machine Upcomingvfxmovies.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  11. ↑ Hellouin Arxivləşdirilib 2022-08-11 at the Wayback Machine The-numbers.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  12. ↑ Haddonfield Arxivləşdirilib 2018-10-19 at the Wayback Machine Halloweenmovie.wikia.com Yoxlanılıb: 28 sentyabr 2014
  13. ↑ "Haddonfield: Quaker roots run deep" Arxivləşdirilib 2012-07-07 at Archive.today, Courier-Post, Yoxlanılıb: 28 sentyabr 2014
  14. ↑ New Jersey Division of Alcoholic Beverage Control. New Jersey ABC list of dry towns (May 1, 2013)
  15. ↑ Giordano, Rita. "More towns catching liquor-license buzz; Moorestown considers ending its dry spell" Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine, The Philadelphia Inquirer, Yoxlanılıb: 28 sentyabr 2014
  16. ↑ "Empire's 500 Greatest Movies of All Time". Empire (magazine). September 24, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 31, 2011.
  17. ↑ Total Film. "Film features: 100 Greatest Movies Of All Time". Total Film. October 7, 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 2, 2010.
  18. ↑ "Bravo's 100 Scariest Movie Moments". web.archive.org. October 30, 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 22, 2010.
  19. ↑ Mick Martin, Marsha Porter (1986). Video Movie Guide 1987. Ballantine Books. ss. s. 60. ISBN 0-345-33872-3.
  20. ↑ Tony Williams (1996). "Trying to Survive on the Darker Side: 1980s Family Horror". The Dread of Difference: Gender and the Horror Film. University of Texas Press. ss. s. 164–165. ISBN 0-292-72794-1.
  21. ↑ 1 2 Filmin 25. yıl dönümü için Divimax'in hazırladığı Halloween: A Cut Above the Rest isimli belgesel (1978; Troy, Mich.: Anchor Bay, 2003)
  22. ↑ Alan Jones (2005). The Rough Guide to Horror Movies. Rough Guides. ss. s. 102. ISBN 1-84353-521-1.
  23. ↑ "Rob Zombie interview" Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It. HalloweenMovies.com. 16 iyun, 2006. Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014.
  24. ↑ Hellouin Arxivləşdirilib 2016-10-11 at the Wayback Machine Storiesbehindthescreen.wordpress.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  25. ↑ Assault on Precinct 13 business statistics Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  26. ↑ Nashawatay, Chris. "Ghoul's Night Out". Entertainment Weekly. asminor.info. 1997. 2013-04-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-03-26.
  27. ↑ "Synapse Finds Complete Halloween Negatives," August 29, 2006, at Fangoria; last accessed September 3, 2006. Arxivləşdirilib fevral 28, 2007, at the Wayback Machine
  28. ↑ "Holy Grail of Halloween Footage Found" Dread Central Arxivləşdirilib 2007-09-27 at the Wayback Machine; Yoxlanılıb: 8 dekabr 2014
  29. ↑ Con Carpenterin "Entertainment Weekly" jurnalına müsahibəsi HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It; Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  30. ↑ İrvin Yablansın "Fangoria" jurnalına müsahibəsi HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It; Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  31. ↑ Debra Hill "Fangoria" jurnalına müsahibəsi HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It; Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  32. ↑ Behind the Scenes at HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  33. ↑ Halloween Storiesbehindthescreen.wordpress.com Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine Yoxlanılıb: 4 oktyabr 2014
  34. ↑ Christopher Weedman. "The man with Hypnotic Eye". pleasence.com. 2011-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 марта 2010.
  35. ↑ Murray, Steven. "Jamie Lee Curtis Scream Queen". bellaonline.com. 2007. 2011-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-09-25.
  36. ↑ Ceymi Li Körtis Arxivləşdirilib 2022-09-04 at the Wayback Machine Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  37. ↑ Nancy Loomis casting information at HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  38. ↑ Nick Castle casting information at HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  39. ↑ Dennis Quaid and P.J. Soles Arxivləşdirilib 2010-02-04 at the Wayback Machine Whosdatedwho.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  40. ↑ Kayl Riçards Arxivləşdirilib 2022-09-04 at the Wayback Machine Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  41. ↑ Hellouin Arxivləşdirilib 2022-08-31 at the Wayback Machine Rogerebert.com saytında, Yoxlanılıb: 8 oktyabr 2014
  42. ↑ J.P. Telotte (1992). "Through a Pumpkin's Eye: The Reflexive Nature of Horror". American Horrors: Essays on the Modern American Horror Film. University of Illinois Press. ss. s. 116. ISBN 0-252-01448-0.
  43. ↑ J.P. Telotte. a.g.e.. ss. s. 116–117.
  44. ↑ Nicholas Rogers. a.g.e.. ss. s. 111.
  45. ↑ "İstanbul Sinemalarından Seçmeler". Milliyet gazetesi. 15 Ocak 1992. ss. 8.
  46. ↑ Giovanni Scognamillo (2006). Canavarlar Yaratıklar Manyaklar. PMP Basım Yayın Matbaacılık San. Tic. A.Ş.. ss. s. 43. ISBN 975-6063-17-3.
  47. ↑ "Rating Canavarı". Milliyet gazetesi. 26 Ekim 1996. ss. 26.
  48. ↑ "Cult horror films released uncut". BBC. 15 iyun 2001. 2020-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 avqust 2008.
  49. ↑ "Halloween (1978) -> Releases". Rovi Corporation. September 27, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 22, 2011.
  50. ↑ Naugle, Patrick. "Halloween: Extended Version". DVD Verdict. August 24, 2001. February 18, 2004 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 5, 2014.
  51. ↑ Barton, Steve. "Anchor Bay working on Halloween 35th anniversary Blu-ray; Carpenter and Curtis record new commentary". Dread Central. June 6, 2013. December 13, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 12, 2013.
  52. ↑ Serafini, Matt. "Dean Cundey will supervise Halloween 35th anniversary Blu-ray". Dread Central. June 11, 2013. December 13, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 12, 2013.
  53. ↑ The 40th Saturn Awards Winners Arxivləşdirilib 2014-09-13 at the Wayback Machine Yoxlanılıb: 13 oktyabr 2014
  54. ↑ 31 Best Horror Movies of All Time Arxivləşdirilib 2009-08-20 at the Wayback Machine Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  55. ↑ Interview With John Carpenter from SFX magazine[ölü keçid] Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  56. ↑ Pat Gill, Journal of Film and Video, 54:4, (Winter 2002), 26. "The Monstrous Years: Teens, Slasher Films, and the Family" Arxivləşdirilib 2021-11-14 at the Wayback Machine Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  57. ↑ Carol Clover, Men, Women, and Chainsaws: Gender in the Modern Horror Film (Princetom: Princeton University Press, 1993), 24.
  58. ↑ Ian Conrich, "Killing Time and Time Again: The Popular Appeal of Carpenters Horror’s and the Impact of the Thing and Halloween", in The Cinema of John Carpenter: The Technique of Terror, ed. Ian Conrich, and David Woods (Wallflower Press, 2005), 92.
  59. ↑ Carol Clover, "Her Body, Himself: Gender in the Slasher Film", Representations 20, (Autumn, 1987), 194.
  60. ↑ Carpenter, Entertainment Weekly interview, quoted at Halloweenmovies.com Arxivləşdirilib 2022-09-06 at the Wayback Machine; last accessed April 19, 2006.
  61. ↑ Hellouin[ölü keçid] Saundtreklər, Yoxlanılıb: 28 sentyabr 2014
  62. ↑ Премия «Сатурн» 1979 Arxivləşdirilib 2004-06-29 at the Wayback Machine Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  63. ↑ Los Anceles Tənqidçilər Assosiasiyasının tənqidçilər mükafatı 1979 Arxivləşdirilib 2004-09-26 at the Wayback Machine Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  64. ↑ Avoriaz Fantastik Film Festivalı 1979[ölü keçid] Imdb.com saytında, Yoxlanılıb: 9 oktyabr 2014
  65. ↑ "Richard Curtis, "Writing John Carpenter's Halloween Novelization" at". 2015-01-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-07.
  66. ↑ Curtis Richards (1979). Halloween. Bantam Books. ISBN 0-553-13226-1 (1982 yılı baskısı ISBN 0-553-26296-3).
  67. ↑ Review of Halloween video game at X-Entertainment.com[ölü keçid]; last accessed April 19, 2006.
  68. ↑ Gregory D. George, "History of Horror: A Primer of Horror Games for Your Atari" at The Atari Times Arxivləşdirilib 2006-04-22 at the Wayback Machine; last accessed April 19, 2006.
  69. ↑ "Moustapha Akkad, 75, Who Produced Religious and Horror Films, Is Dead". New York Times. 2005-11-12. 2012-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-05.
  70. ↑ "Moustapha Akkad (obituary)" Arxivləşdirilib 2016-07-06 at the Wayback Machine Yoxlanılıb: 12 oktyabr 2014
  71. ↑ HalloweenMovies.com Arxivləşdirilib 2006-09-26 at Archive-It Yoxlanılıb: 12 oktyabr 2014

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Hellouin_(film,_1978)&oldid=7236793"