Markiz de Sad

Markiz de Sad
fr. Donatien-Alphonse-François Sade
Doğum tarixi	2 iyun 1740
Doğum yeri	Paris, Fransa
Vəfat tarixi	2 dekabr 1814 (74 yaşında)
Vəfat yeri	Charenton, Val-de-Marne, Fransa
Vəfat səbəbi	yoluxucu xəstəlik[d]
Vətəndaşlığı	Fransa krallığı
Təhsili	Böyük Lüdovik Liseyi[d]
Fəaliyyəti	roman yazıçısı, filosof, dramaturq, yazıçı
Əsərlərinin dili	fransızca
Janrlar	erotika, fəlsəfə, nəsr
Markiz de Sad Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Donasyen Alfons Fransua de Sad (fr. Donatien Alphonse François de Sade; 1740—1814), tarixdə Markiz de Sad (fr. marquis de Sade [maʁˈki də sad] kimi qalmışdır) — fransız zadəgan, yazıçı və filosof. Dünya ədəbiyyatında qalmaqallı romanlar müəllifi və sadizmin banisi kimi tanınır.

Markiz erotik ədəbiyatın əhəmiyyətli yazıçılarındandır, əsasən sərt pornoqrafik yazılar yazmışdır.

Təxminən ömrünün 29 ilini həbsxanada, 13 ilini ağıl xəstəxanasında keçirmişdir və ən əhəmiyyətli əsəri "Sodomun 120 günü"nü həbsxanada yazmışdır. Bir digər əhəmiyyətli əsəri də "Justine"dir. Sadizmin mənşəyinin onun yazdıqlarına söykəndiyi bilinir.

Yazılarında əxlaqı, qanunu, dini elementləri nəzərə almadan həddindən artıq azadlığı (hətta əxlaqsızlığı) və ən yaxşının zövq olduğunu müdafiə edirdi. Markis 32 il fərqli həbsxanalarda və ağıl xəstəxanasında həbs edildi: on il Parisdə (on ili Bastilledə keçdi), bir ay Conciergeriedə, iki il qalada, bir il Madelonnettesdə, üç il Bicêtredə, bir il Sainte-Pélagiedə və 13 il Charenton ağıl xəstəxanasında. Yazılarının çoxunu məhbus olduğu dövrdə yazdı. "Sadizm" anlayışı adından törədilmişdir.

Sade kitablarında şəxslər arası əlaqələrdə insanın insancıl yanı bir dəfə itirildiyində, nələr ola biləcəyinin məlumatını verir. Şəxslərarası əlaqələrdə insanın sahib olduğu qürur bir yana buraxıldığı zaman ortaya çıxan yeni qanun öz faydasını qoruma sonuna qədər davam etdirilirsə, zəruri olaraq "sadizm"ə söykənir. Əsərlərində əxlaqi hərəkətin təyin olaraq etik dəyərlər deyil, instinktlər, ya da "şərti buyruqlar" hərəkətin "prinsipi" edilsə nələr olacağından bəhs edir.

Xarici keçidlər

• Marquis De Sade Azərbaycan dilində
• Маркиз де Сад. Философия в будуаре Arxivləşdirilib 2009-06-10 at the Wayback Machine
• Marquis de Sade Arxivləşdirilib 2019-12-27 at the Wayback Machine (fr.)
• Эссе писателя Виктора Ерофеева о творчестве маркиза де Сада
• Маркиз де Сад и XX век. Пер. с франц. Исследования о де Саде Ж.Батая, П.Клоссовски, М.Бланшо, Р.Барта, А.Камю и др.
• Батай Ж. Сад Arxivləşdirilib 2009-05-31 at the Wayback Machine // Батай Ж. Литература и Зло [: Сб. эссе:]. М.: МГУ, 1994. — ISBN 5-211-03159-8
• О бедном Маркизе замолвите слово.
• Книги де Сада в библиотеке Vita Nuova. Arxivləşdirilib 2011-09-17 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

• Sadizm