Məzmuna keç

Bələbəy rayonu

54°06′00″ şm. e. 54°07′59″ ş. u.HGYO
Vikipediya, azad ensiklopediya
Rayon
Bələbəy rayonu
Бәләбәй районы

54°06′00″ şm. e. 54°07′59″ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Bələbəy
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 avqust 1930
Sahəsi 1911,20[1] km²
Hündürlük
 388 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 96.731 nəf. (2021)[2]
Rəsmi sayt
Bələbəy rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bələbəy rayonu (başq. Бәләбәй районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.

Rayonun inzibati mərkəzi Bələbəy kəndidir.

Coğrafi yerləşməsi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Başqırdıstanın qərbində yerləşir. Rayonun ərazisi 1869 km² təşkil edir. Ufa şəhərindən 180 km aralıda yerləşir.

Bələbəy rayonu

Ərazisindən Neft (Bələbəy, Aksakov, Usen-Ivanovo, Ilkinskoye, Elizavetinskoy yataqları), əhəngdaşı (Krasno-Zarnitskoe, Mezhgunornoe), qum (Alekseevskoe, Sysoyevskoe, Bələbəy), qum-çınqıl qarışığı (Tuzlukuşevskoye ), kərpic xammalları (Bələbəy) çıxarılır. Ərazisindən İk və onun qolları axır. Boz, tünd boz meşə və qara torpaqlar yayılmışdır. Ərazisinin 39 % meşələr tutur. palıd, qayın, aspen və fərdi adacıklar .ayonun qərb və mərkəzi hissəsini Ufa platosu tutur. Burada hündürlük 517 metrə çatır. Ətəklər iynəyarpaqlı meşələrlə örtülüdür. Rayonun şərq hissəsində isə ağcaqayın meşələri yayılmışdır. İqlimi mülayim kontinental və sərindir. Yanvar ayının orta temperaturu −15,5 °C, iyul ayının isə: +17,7 °C təşkil edir. İl ərazində əraziyə 437 mm yağıntı düşür. Kənd təsərrüfatına daxil olan torpaqlar qara və tünd boz meşə torpaqlarıdır. Təbii ehtiyatları: təbii qaz, tikinti daşı, kirəçdaşı, kərpic xammalı, qum və çınqıl qarışığı və qum, agro-filiz.

Tarix

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Bələbəy rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir.

Əhali

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Duvan rayonu ərazisin milli tərkibi: ruslar — 45,6 %, tatarlar — 22,9 %, çuvaşlar — 13,5 %, başqırdlar — 12 %, ukraynlar — 1,7 %, mordvalılar — 1,6 %, digər millər — 2,7 %[3].

İnzibati-ətazi vahidləri

[redaktə | vikimətni redaktə et]

15 kənd inzibati vahidliyinə 90 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Bələbəy rayonunda neft hasilatı

Rayon əsasən kənd təsərrüfatı üzrə ixtisaslaşmışdır. Ətlik-südlük maldarlıq, donuzçuluq, taxılçılıq, quşçuluq inkişaf etmişdir. Sənaye əsasən Bələbəydə cəmlənmişdir.

Nəqliyyat

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Ərazisindən Moskva — Samara — Ufa — Çelyabinsk dəmir yolu və Aksaksobo — Tuymazı avtomobil yolu.

Sosial sfera

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Rayon ərazisində 36 ümumtəhsil mərkəzi, 15 orta məktəb, 24 kütləvi kitabxana, 42 klub, 3 xəstəxana fəaliyyət göstərir.

Mənbə

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ "Республика Башкортостан. Общая площадь земель муниципального образования". 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-12.
  2. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (rus.).
  3. ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Bələbəy_rayonu&oldid=7067546"