Bişbülək rayonu
Rayon | |||||
Bişbülək rayonu | |||||
---|---|---|---|---|---|
Бишбүләк районы | |||||
|
|||||
53°41′28″ şm. e. 54°16′20″ ş. u.HGYO |
|||||
Ölkə | |||||
Tarixi və coğrafiyası | |||||
Yaradılıb | 20 avqust 1930 | ||||
Sahəsi | 2133,90[1] km² | ||||
Hündürlük | 311 m | ||||
Saat qurşağı | |||||
Əhalisi | |||||
Əhalisi |
|
||||
Rəsmi sayt | |||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bişbülək rayonu (başq. Бишбүләк районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.
Rayonun inzibati mərkəzi Sterlibaşev kəndidir.
Coğrafi yerləşməsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Başqırdıstanın cənub-qərbində yerləşir. Rayonun ərazisi 2134 km² təşkil edir. İqlimi mülayim kontinental və rütübətlidir. Ərazisində neft (Şkapovskoye, Demskoye, Sataevskoye, Aznakaevskoye yataqları), kirəçdaşı (Çulpan), qum, qum-çınqıl qarışığı (Çulpan), gil (Aitovskoye) çıxarılır. Bölgənin şimal-qərbindən İk çayı başlayır, cənubdan isə Dyoma çayı axır. Sterlya, Urşak, Tyater və Kundryak çayları axır. Başdan-başa qara torpaqla örtülü olsa da, talalar şəklində olsa da tünd boz meşə torpaqlarına rast gəlinir. Meşələr ərazisinin 11 % əhatə edir.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bişbülək rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir. 1963-cü il fevralın 1-də rayon ləğv edilmiş, ərazisi Bələbəy rayonuna hissəsi olmuşdur. 13 yanvar 1965-də yenidən təşkil olmuşdur.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Bişbülək rayonu ərazisin milli tərkibi: çuvaşlar — 35,3 %, tatarlar — 26,1 %, başqırdlar — 22 %, ruslar — 11,8 %, mordvalılar — 3,6, digər millər — 0,9 %[3] Hər km² 13 nəfər düşür (2010).
Milli tərkibi:
İl | başqırdlar | tatarlar | ruslar | çuvaşlar |
---|---|---|---|---|
1970 | 8,0 % | 31,4 % | ||
1989 | 10,4 % | 35,0 % | ||
2002 | 21,5 % | 26,3 % | 11,0 % | 35.7 % |
2010 | 22 % | 26,1 % | 11,8 % | 35.3 % |
İnzibati-ətazi vahidləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]13 kənd inzibati vahidliyinə 86 yaşayış məntəqəsi daxildir[4] 2015-ci ildə yeni inzibati yaşayış məntəqəsi olan Tumaş kəndi təşkil edilmişdir[5].
İqtisadiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]İqtisdadiyyatın əsasını Aqrar sahə tutur. Taxıl, şəkər çuğunduru, günəbaxan və yem bikilərinin əkini, maldarlıq (süd və ət istiqaməti), donuzçuluq və qoyunçuluq üzrə ixtisaslaçmışdır. Arıçılıq inkişaf etmişdir.
Nəqliyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ərazisindən Samara - Çelyabinsk dəmir yolun keçir. Bələbəy, Tuymazı, Ufa istiqamətində avtomobil yolu keçir.
Sosial sfera
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rayon ərazisində 46 ümumtəhsil mərkəzi, 14 orta məktəb, musiqi məktəbi, peşə uçilişi, 31 kütləvi kitabxana, 45 klub, 3 xəstəxana fəaliyyət göstərir. Burada rus, tatar və başqırd dillərində müvafiq olaraq «rus. Светлый путь» — «tatar. Якты юл» — «başq. Сута сул» adlı qəzetlər buraxılır.
Tanınmış şəxsləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Kərim Abdraufoviç Xakimov - diplomat, Səudiyyə Ərəbistanı Krallığında SSRİ-nin ilk səlahiyyətli nümayəndəsi.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Республика Башкортостан. Общая площадь земель муниципального образования". 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-16.
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.
- ↑ "Закон Республики Башкортостан «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Республики Башкортостан в связи с объединением отдельных сельсоветов и передачей населённых пунктов» (Принят Государственным Собранием — Курултаем Республики Башкортостан 18 ноября 2008 года)". 2014-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-16.
- ↑ "Закон Республики Башкортостан от 4 декабря 2015 года N 302-З «О внесении изменения в статью 2 закона Республики Башкортостан „О границах, статусе и административных центрах муниципальных образований в Республике Башкортостан"»". 2016-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-16.