Köhnə azərbaycanca coğrafi istilahlar
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Köhnə azərbaycanca coğrafi istilahlar — 1940-ci illərə kimi Azərbaycan dilində (həmçinin orta azərbaycanca və qədim Azərbaycanca) qeyd olunmuş coğrafi cismlərin adı. SSRİ hökuməti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini işğal etdikdən sonra Azərbaycan istilahatına aid çox sözlər "internasionalizmlər" ilə əvəz olunur, Lenin tərəfindən başlanan və Stalin tərəfindən güclənən bu hərəkatın ən pik nöqtətəsi 1937-1945 illər olur. Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbasından latın əlifbasına keçmə nəticəsində bir çox istilahlar unudulur.
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transkripsiya[a] |
|---|---|---|
| Afina | اتینا ، آتنە ، آطنە | Atina, Atana, Atinə |
| Afrika | افریقا ، افریقه ، افریقیە | Afriqa, İfriqiyyə (İfriqiyə) |
| Albaniya | ارناود لق | Arnaudluq (Arnavudluq) |
| Amerika | ینگی دنیا ، یݣی دنیا | Yeni Dünya (Yenidünya) |
| Asiya | اسیا | Asya (Asiya, Asia) |
| Avropa | اوروپا | Avropa (Ovropa, Oropa, O'ropa) |
| Avstriya | نمچە ، نمسە | Nemçə, Nemsə |
| Belçika | بیلجیک | Belcik (Beljik) |
| Bosniya | بوسنه | Bosna |
| Buxarest | بکرش | Bükrəş (Bükürəş) |
| Bolqarıstan | بلغار ، بولغار | Bulğar |
| Çexiya | چه | Çeh |
| Dnepr çayı | اوزی صویی | Özü suyu |
| Efiopiya | حبش ، حبشستان | Həbəş, Həbəşistan |
| Ermənistan | ارمنیه ، ارمنیستان ، ارمنستان | Ermənistan, Erməniyə (Erməniyyə, Ərməniyə) |
| Feodosiya | کفه | Kəfə |
| Fransa | فرنگستان | Firəngistan (Frəngistan) |
| Həştərxan | حاجی ترخان | Hacı Tərxan (Hacıtərxan) |
| Hindistan | هند | Hind |
| Xorvatiya | خروات | Xırvat |
| İordaniya | أردن | Ürdün |
| İrəvan | روان ، ایروان | Rəvan, İravan |
| İtaliya | ایتالیه | İtaliyə (İtaliyyə, İtalya, İtalyə) |
| Kipr | قبرس | Qıbrıs |
| Kolombo | كلنبو | Kalanbu |
| Koreya | قورەا | Qorea |
| Kosovo | قوصوه ، قسوه | Qosova |
| Krım | قریم | Qırım |
| Latviya | لتونیا | Letoniya (Letonya, Lettoniya, Lettonya) |
| Litva | لیتوانیا | Litvaniya (Lituvaniya, Litvanya, Lituvanya) |
| Livan | لبنان | Lübnan (Lübnən) |
| London | لوندره | Londra |
| Makedoniya | فلیبه | Filibə |
| Mesopotamiya | جزیره | Cəzirə |
| Moldova | بغدان ، قره افلاق | Buğdan (Boğdan), Qara Əflaq |
| Monteneqro | قره طاغ | Qara Dağ (Qaradağ) |
| Oman | عمان | Ümman |
| Polşa | لہستان | Lehistan (Löhüstan) |
| Portuqaliya | پرتکیز | Portəgiz (Portəkiz, Pörtəgiz, Pörtəkiz) |
| Roma | قزل الما ، روم | Qızıl Alma (Qızılalma), Rum (Urum) |
| Rumıniya | Romaniya (Romanya) | |
| Rusiya | روس | Urus (Rus) |
| Serbiya | صرف | Sırf |
| Siciliya | سچلیا ، چچلیه | Siçiliya (Siçilya), Çiçiliyə (Çiçiliyyə) |
| Şkoder | اشقودره | İşqodra |
| Şotlandiya | اسقوچیه | İsqoçiya (Isqoçıya, İsqoçiyə, İsqoçiyyə) |
| Şri-Lanka | Seylan, Sərəndib | |
| Trabzon | طرابزون | Tırabızon (Tırabzon, Trabızon, Trabzon) |
| Tripoli | طرابلس ، طرابلوس | Tırabulus (Trabulus, Tırablus, Trablus, Tarabulus) |
| Tunis | Tunus | |
| Valaxiya | افلاق | Əflaq (İflaq) |
| Yaponiya | ژاپون | Japon |
| Yassı | یاش | Yaş |
| Yunanıstan | یونان | Yunan |
| Zelandiya | Zelanda |
Qeydlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Çeh, Xırvat, Macar və s. bənzər adlardan sonra adətən "məmləkəti", "dövləti" sözləri əlavə olunurdu, indiki qaydaya görə bu sözlərə ±stan5 şəkilçisini əlavə etmək olar
- ↑ ی hərfi həm İ həm Y olduğuna görə Avropa ölkə adlarında latınca -iya, -ia, -ya fərqi bilinmir (İtaliya - İtalia - İtalya, Rusiya - Rusia - Rusya və s.)
Qaynaqça
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Alexandre Handjéri, Dictionnaire Français - Arabe - Persan et Turc, Tome Premier, Moscou, 1840
- Alexandre Timoni, Fransızca və Türkcə təkəllüm risaləsi, Paris, 1854
- Л.М. Лазарев, Турецко-татарско-русский словарь наречий османского, крымского и кавказского с приложением краткой грамматики, Москва, 1864
- Лазар Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, Том I, Санкт-Петербург, 1869
- Лазар Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, Том II, Санкт-Петербург, 1871
- Firəngistan məktubları, Monla Abbas, Bağçasaray, 1891
- Coğrafiyayi-töhfeyi nəsuhiyyə; Nəsuh Həsən; tərc. ed. Axund Hacı Məhəmməd Həsən Mövlazadə; Bakı, 1904
- Abbasqulu Xan Sərtib, Rus, Fars, Türk lüğəti, mükaliməsi və əlifbası, Tehran, 1908
- Sultan Məcid Qənizadə, Lüğət Rusi və Türki, Bakı, 1909
- Q. R. Mirzəzadə, Ümumi coğrafiya, Bakı, 1916
- Coğrafiya; çev. Əsədulla Əbdürrəhimzadə, red. Sami Kamal, Bakı, 1928
- Coğrafiya; çev. Əsədulla Əbdürrəhimzadə, Bakı, 1929
- Coğrafiya, Avropa; çev. S. Məlikov, Bakı, 1929
- Romanya (Rumıniya); Badulesku A., Bakı, 1930
- Bütün dünya dövlətləri; Bakı, 1930
- Kapitalist ölkələrinin coğrafiyası; Bakı, 1933