Tıva dili — Vikipediya

Tıva dili

Orijinal adı	тыва дыл
Ölkələr	Rusiya, Monqolustan, Çin
Region	Tıva
Rəsmi status	Tıva
Danışanların ümumi sayı	253 673^[1]
Təsnifatı
Kateqoriya	Avrasiya dilləri
türk dilləri ortaq türk dili Sibir türk dilləri Sayan dilləri Tıva dili
Yazı	kiril əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97	тув 690
ISO 639-1	—
ISO 639-2	tyv
ISO 639-3	tyv
Dilin strukturlarının dünya atlası	tuv
Atlas of the World’s Languages in Danger	1234
Ethnologue	tyv
ELCat	7309
IETF	tyv
Glottolog	tuvi1240
Bu dildə olan Vikipediya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tıva dili — Tıva dili Altay dil ailəsinin türk qrupunun uyğur yarımqrupuna mənsubdur. Təqribən 264 min nəfər bu dildə danışır.^[2] Dilin kodu tyv-dir (ISO 639).

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]

↑ "Перепись-2010". 6 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 yanvar 2012.
↑ "Ethnologue". 8 oktyabr 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2011.

Həmçinin bax

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Dil haqqında olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Rusiya Federasiyasının subyektlərində dövlət dilləri və rəsmi dillər
Federal dil	Rus dili
Federasiyanın subyektlərinin dilləri	Abaza dili • Adıq dili • Ağul dili • Altay dili • Avar dili • Azərbaycan dili • Başqırd dili • Buryat dili • Çeçen dili • Çuvaş dili • Dargin dili • Erzyan dili • Xakas dili • İnquş dili • Kabardin-çərkəz dili • Kalmık dili • Komi dili • Qaraçay-balkar dili • Qumuq dili • Lak dili • Ləzgi dili • Noqay dili • Mari dili • Mokşan dili • Osetin dili • Rutul dili • Saxur dili • Tabasaran dili • Tat dili • Tatar dili • Tuva dili • Udmurt dili • Yakut dili
Rəsmi statuslu dillər	Dolqan dili • Çukot dili • Even dili • Evenk dili • Fin dili • Xantı dili • Karel dili • Komi-perm dili • Qazax dili • Mansi dili • Nenes dili • Selkup dili • Veps dili • Yukagir dili

Türk dilləri
Qədim türk dili †
Bulqar dilləri	qədim: Avar (türk) dili †¹ • Bulqar dili † • Hun dili †¹ • Xəzər dili †¹ müasir: Çuvaş dili (dialektləri: üst dialektləri, alt dialektləri; Malokaraç ləhcəsi)
Qədim türk dilləri	Qədim qırğız (Yenisey-qırğız) dili † • Orxon-Yenisey (qədim türk) dili • Uyğur runa (Orxon-uyğur) dili †
Dağlıq Altay (mərkəzi-şərqi) dilləri¹	Qırğız-qıpçaq dilləri³: Qırğız dili (Şimali qırğız dili dialektləri, Fərqanə-qıpçaq dili (†), Cənubi qırğız dili dialektləri) • Tubalar dili² • Cənubi Altay dili (dialektləri: Sibir tatar - cənubi Altay dialektləri¹, Əsl Altay dili (oyrot, Altay-kiji), Telengit ləhcəsi, Teleut ləhcəsi) Şimali Altay dilləri¹: Şor dilinin kondom dialekti² • Çulım dilinin aşağı çulım dialekti² • Şimali Altay dili (dialektləri: Kumandin ləhcəsi, Çelkan ləhcəsi) • Sibir tatar dili - Şimali Altay dialektləri
Qarluq dilləri¹	Qədim qarluq dili † Qarluq-uyğur dilləri¹: Qədim uyğur dili † • Qaraxani (qaraxani-uyğur) dili † • Xələc dili (arğu)¹ Qarluq-Xorəzm dilləri¹: ədəbi qədim yazılı — Xorəzm-türk dili † • Çağatay dili † • Türki dili † (Povolj türkisi)¹ müasir — Ayni (əynu) dili ‡² • İli-türk dili¹ • Lobnor dili ‡¹ • Sibir tatar dili — qarluq dialektləri¹ • Özbək (qarluq) dili • Uyğur (yeni uyğur) dili (dialektləri: Xotan dili) • Xoton dili (†) ‡¹ • Cənubi qırğız — qarluq dili dialektləri²
Qıpçaq dilləri	Qədim qıpçaq dili † Noqay-qıpçaq dilləri — Alabuqat-noqay dili² • Həştərxan-noqay dili² • Qazax dili • Qaraqalpaq dili • Noqay dili • Sibir tatar — noqay dialektləri¹ • Krım-tatar dilinin çöl dialekti • Özbək-noqay dili (özbək dilinin qıpçaq dialektləri) ‡² • Fərqanə-qıpçaq — noqay-qıpçaq dielktləri² • Cənubi qırğız dili — noqay-qıpçaq dialektləri² • Yurtov-noqay dili² Povolj-qıpçaq dilləri — Başqırd dili • Sibir tatar dili¹ (dialektləri: Baraba dili, Tobol-irtış dialekti, Tom dialekti) • tatar-başqırd idiomu² • tatar dili (dialektləri: Kazan dialekti, Mişar dialekti; Kryaşen dialekti¹) Poloves-qıpçaq dilləri — Qədim polovets (Kuman) dili † • Qəraim dili (dialektlər: Qal dialekti, Krım dialekti¹, Traka dialekti) • Krım-tatar (Ədəbi dili, Krımçaq dili², Krım-tatar dilinin orta dialekti, Urum (azovyanı) — qıpçaq şivələri²) • Qafqaz¹ (Erməni-qıpçaq dili †, Qaraçay-balkar dili, Qumuq dili) • Məmlük-qıpçaq dili †¹
Oğuz dilləri	Qədim oğuz dili † Pəçənək dili †¹ • Salar dili • Şimali özbək (ikan-qarabulağ) dili¹ Oğuz dilləri — Azərbaycan dili (dialektləri, Türk-tatar dili) • Aynallu² • Çəpni dili • Əfşar dili² • Balkan-qaqauz dili • Qaqauz dili • Qaşqay dili² • Osmanlı dili † • Səlcuq dili² • Suriya-türkmən dialektləri² • Kirmanşahın Sunqur şivəsi • Türk dili (dialektləri: Kipr dialekti, Salk dili) • Türkmən dili (dialektləri: Truxmən dili) • Urum (azovyanı) — oğuz şivələri • Xorasan-türk dili (dialektləri: Bocnurdi dili) • Xarəzm dili (özbək dilinin oğuz dialektləri)² • Krım-tatar dilinin cənub sahil dialekti
Sayan (tobas) dilləri	çol dilləri — Kök-monçak dili • Tıva dili • Səngəl dili tayqa dilləri — Şərqi tıva dili dialektləri² • Soyot-satan dili (dialektləri.: soyot, uryanxay, satan) • Tofalar dili
Xakas (qırğız) dilləri	Sarıq-yuqur (xara-yoqur) dilləri • Fuyuy-qırğız dili Xakas-altay (əsl Xakas) dilləri — Şor dilinin mras dialekti² • Çulım dilinin orta çulım dialekti² • Xakas dili (dialektləri: kaçin dialekti, Qızıl dialekti, Saqay dialekti, Şor dialekti)
Yakut dilləri	"A"laşan yakut dili dialektləri • "O"laşan yakut dili dialektləri, o cümlədən Dolqan dili², Ədəbi yakut dili
Qarışıq türk dilləri və dil qrupları	Altay (Dağlıq Altay, Oyrot) dili • Krım-tatar dili • Sibir tatar dili • Özbək dili • Urum (azovyanı) dili • Fərqanə-qıpçaq dili (†) • Çulım dili • Şor dili • Cənubi qırğız dili dialektləri qarışıq dil qrupları: Qarluq dilləri • xakas, şimali Altay və qırğız-qıpçaq dillərinin birləşməsi
Yazısı	Orxon-Yenisey runaları • Bolqar runaları • Yanalif • Qədim uyğur yazısı
Qeyd: ¹ dilin və ya dil qrupunun təsnifatı mübahisəlidir, dil və ya dil qrupu hipotetikdir (bax: Türk dillərinin təsnifatı); ² "dil" terminin tətbiqi mübahisəlidir, "Dil və dialekt" problemi; ³ mümkündür ki, qıpçaq dilidir; † Ölü, bölünmüş və ya dəyişilmiş dillər; (†) Mümkündür ki, ölü dildir; ‡ qarışıq dillər