Alpout (Laçın)

Alpout
Alpout
	39°45′19″ şm. e. 46°22′15″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan;
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00;
	Xəritəni göstər/gizlə Alpout

Alpout — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Qoşasu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.^[1]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əvvəllər Azərbaycanın Quba, Ağdam, Şamaxı, Samux rayonlarının ərazilərində də Alpout adlı kəndlər qeydə alınmışdır. Etnotoponimdir. Məlumdur ki, VIII əsrdən adları çəkilən alpoutlar Səfəvilərə hərbi xidmət etdiklərinə görə Cənubi Qafqazın müxtəlif yerlərində torpaqlar almışdılar. Buda Alpout adının yayılma arealına öz təsirini göstərmişdir.

Hal-hazırda bu adda yaşayış məskəni Qazax, Göyçay, Ucar, Goranboy və Bərdə rayonlarında da vardır. Mənbələrdə bu sözə Alp Azux, Alp-ər Tonqa, Alp-Arslan tərkiblərinədə rast gəlirik. Alp igid mənasında XV əsərə qədər dilimizidə işlənmişdir. XV əsrdən sonra mənbələrdə bu sözə rast gəlinmir. "Dədə Qorqud"da "alp" sözü ilə yanaşı "dəli" sözü də igid mənasında işlənnmişdir (Dəli Domrul, Dəli Budaq). XV əsərdən sonra "alp" sözü arxa plana keçmiş, dəli sözü igid mənasında ümumişləkilik qazanmışdır. "Koroğlu" dastanında (Dəli Həsən) igidlərin hamısı "dəli" adlanandırılır (Koroğlunun dəliləri deyilir). Sonralar bu söz də arxaikləşmiş və dilimizdə "igid" sözü işlənmişdir.

Alpout sözündəki ikinci komponent "oud" isə bout, boyat, boud, oud, bayat, el mənasında işlənir. Yəni, igid boyat eli, igid oğuz eli (oud-oğuz) mənasında işlənir.

1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi sonunda imzalanmış atəşkəs bəyanatına əsasən 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunub.

Mədəniyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Alpout kəndində məktəb, kitabxana, klub və mağaza var idi.

Coğrafiyası və iqlimi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd Hocazsu çayının sol sahilində, Qabaqtəpə dağının ətəyindədir.^[2]

Bu kənd rayon mərkəzindən 40 km. şimal-qərbdə yerləşir.

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ermənistan işğalınadək kənd əhalisi azərbaycanlılardan ibarət idi.

Kənd əhalisindən Qarabağ müharibəsi zamanı şəhidlik zirvəsini fəth edən fatehlər:

Əşrəf Yediyar oğlu Nəsibov (1968-1992)

İqtisadiyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Alpavut oymağı

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 38.
Əli Əliyev, Laçın – Qədim Oğuz yurdu. Bakı-2009. "Avropa" nəşriyyatı. səh. 20.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
↑ Alpout (Laçın) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-155-3.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Laçının zəngin təbii ehtiyatları 17 ildir düşmən işğalı altındadır Arxivləşdirilib 2011-08-23 at the Wayback Machine

Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[1] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.

[2] Alpout (Laçın) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-155-3.

[1]

[2]