Tatlar
| Ümumi sayı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 30.000[1] | ||||||||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Dili | ||||||||||||
| Dini | ||||||||||||
| Qohum xalqlar | ||||||||||||
Tatlar — İran dilli etnoslardan biri. Azərbaycan və İran ərazisində yaşayırlar.
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Tarixi məlumata görə bu qədim xalq təqribən 2000 il bundan qabaq Sasani imperiyası hakimiyyəti zamanı şimaldan gələn türklərin qarşısını almaq məqsədi ilə Cənubi Qafqaz ərazisinə köçürülmüşdür. Qədim ari tayfalarından olan tatlar ərəb işğalından sonra islam dinini qəbul etmişlər.
Dil[redaktə | əsas redaktə]
Tat dilində danışırlar.
Din[redaktə | əsas redaktə]
Tatların əksəriyyəti İslam dininə etiqad edir. Onların bir qismi isə yəhudidir.
Məskunlaşma[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycan dilində danışan tatlar əsasən Bakıda, Şamaxı, Quba, Gəncə, Şəmkir və Dərbənd rayonlarında tarixən sıx olaraq məskunlaşıblar. Hal-hazırda Azərbaycan Respublikasından kənarda - Rusiya Federativ Respublikasında, Qazaxıstanda, Qırğızıstanda da müsəlman tatlar yaşayır . Tatların sayı rəsmi statistikada göstərildiyindən qat-qat coxdur. Çünki SSRİ dövründə tatların demək olar ki hamısını pasportda Azərbaycanlı kimi göstərmişlər.İndi də tatların demək olar ki hamısı sənədlərdə Azərbaycanlı kimi göstərilməkdədir.
statistika[redaktə | əsas redaktə]
| Yaşayış məntəqəsi | 1999 sa.[5] | 2009 sa.[2] |
|---|---|---|
| Bütün ölkə üzrə | 10 922[6] | 25 218[2] |
| Quba rayonu | 1 088 | 13 880 |
| Xaçmaz rayonu | 8 853 | 9 108 |
| Şabran rayonu | 5 | 1 766 |
| Sumqayıt | ... | 96 |
| Hacıqabul rayonu | ... | 30 |
| Abşeron rayonu | ... | 10 |
| Şamaxı rayonu | ... | 6 |
| Xızı rayonu | ... | 5 |
| İsmayıllı rayonu | ... | |
| Siyəzən rayonu | 42 | ... |
| digər | 934 | 317 |
Mədəniyyət[redaktə | əsas redaktə]
Qədim tarixə sahib tatlar Quba-Qafqaz xalçaçılığının inkişafında böyük rol oynamışlar.
Tanınmış şəxsiyyətlər[redaktə | əsas redaktə]
- Əkrəm Cəfər (1905—1991) — yazıçı.
- Əliyev Məhəmməd Hümbət oğlu — partiya lideri.
- Əlizadə Səməd Qürbət oğlu — filologiya professoru.
- Arif Yunus — tarix elmləri namizədi.
- Babayev Fikrət Rza oğlu — kimya professoru.
- Bəybala Abbasov — tibb sahəsində əməkdar elm xadimi.
- Qəmərşah Cavadov — tarixçi etnoqraf, tarix elmləri doktoru.
- Qiyasəddin Qeybullayev — tarixçi etnoqraf, filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan tarixi haqqında revizionist nəzəriyyələr müəllifi.
- İlhüseyn Hüseynov — SSR Azərbaycan DTK-nın sədri.
- Nisə Qasımova — Azərbaycanın əməkdar artisti.
- Səttar Zülfüqarov — Azərbaycan SSR-in ət və süd sənayesi naziri.
- Hüseynov Hacıbala Ağahüseyn oğlu — (1912—1967) — müğənni, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1940). Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" operasında Həmzə rolunun ilk ifaçısı. Daha sonra "Leyli və Məcnun" operasında Leylinin atası rolunu uğurla oynadı.
- Əliyev İlqar Mikayıl oğlu — televiziya aparıcısı.
- Fatma Sadiqi - Azərbaycan SSR-in ilk iş və diplomatik qadınlarından.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1,0 1,1 "Mussulman Tat :: Joshua Project" (en). joshuaproject.net. Arxivləşdirilib: [1] saytından 2016-01-24 tarixində. https://archive.is/pVNMk. İstifadə tarixi: 2016-01-24.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Population statistics of Eastern Europe:Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010
- ↑ Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001
- ↑ Population statistics of Eastern Europe
- ↑ The United Nations Statistics Division : 27.01.1999 census of Azerbaijan
