Derek Barton

Derek Barton
	ing. Sir Derek Harold Richard Barton
Doğum tarixi	8 sentyabr 1918[…]
Doğum yeri	Gravesend[d], İngiltərə;
Vəfat tarixi	16 mart 1998[…] (79 yaşında)
Vəfat yeri	College Station[d], Texas;
Dəfn yeri	Texas A&M University[d];
Vətəndaşlıq	Böyük Britaniya; ABŞ;
Elm sahəsi	Üzvi kimya və stereochemistry[d]
İş yeri	Texas A&M University[d], Harvard Universiteti, London İmperial Kolleci, Birkbeck, University of London[d], National Center for Scientific Research[d] və Qlazqo Universiteti;
Elmi rəhbəri	Ian Heilbron[d]
Tanınmış yetirmələri	Jack Baldwin[d], D. John Faulkner[d] və Paul Jose de Mayo[d]

Derek Barton(ing. Sir Derek Harold Richard Barton; 8 avqust 1918, Qreyvsend, Kent — 16 mart 1998, Kollec-Steyşen, Texas) — ingilis kimyaçısı, Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1969).

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

İngilis kimyaçısı Derek Barton 1918-ci ilin avqustun 8-də Qreyvzenddə anadan olmuşdur. 1940-cı ildə Londonda Kral kimya kollecini bitirmişdir. Orada da işləmişdir, 1942-1945-ci illərdə hərbi idarələrdə, 1945-1946-cı illərdə və 1957-ci ildən Londonun Kral kollecində işləmişdir. 1946-1949-cu illərdə “Si-Ay” firmasının laboratoriyasında çalışır. 1950-1955-ci illərdə və 1957-1978-ci illərdə London universitetində dərs demişdir (1953-cü ildən professor). 1955-1957-ci illərdə Qlazqoda universitetdə işləmişdir.

Derek Barton 1978-ci ildən Fransada Jif-sür İvetdə təbii maddələr institutunda direktor işləmişdir. Konformasiya analizinin yaradıcılarından biridir. Həmçinin təbii birləşmələr kimyası sahəsində də çalışmışdır. 1950-ci ildə steroidləri və terpenləri tədqiq edərək eyni əhatədə olan eyni əvəzləyicilərin reaksiya qabiliyyətinin fərqli olmasını onların müxtəlif konformasiya vəziyyətində olması ilə izah etmişdir. Optiki fırlanma dispersiyasını və İQ-və NMR-spektrlərin adsorbsiya qabiliyyətlərini izah etmək üçün konformasiya analizi ideyasını istifadə etmişdir.

Derek Barton 1953-cü ildə əvəzləyicili sikloheksanonlarda reduksiya şəraitlərinin əmələ gələn spirtdə hidroksil qrupunun konfiqurasiyası və konforması ilə əlaqəsini müəyyən edən qayda təklif etmişdir (Barton qaydası). 1960-cı ildə nitritlərin nitrobirləşmələrə daha sonra oksimlərə fotokimyəvi pereqruplaşmasını kəşf etmişdir (Barton reaksiyasıdır). Bu da aldosteronun sadə sintez üsulunu yaratmağa imkan verdi.

Derek Barton 1960-cı ildə arenlərin həlqələrinin fotokimyəvi parçalanmasını müşahidə etdi. Tetrasiklinin mikroorqanizmlərlə istehsalını imitasiya edən sintez üsulunu təklif etdi. 1942 - 1952-cı illərdə xlorüzvi birləşmələrin pirolizini tədqiq etmişdir. 1960-cı ildə karbonionların avtooksidləşməsini öyrənmişdi. Biosintez proseslərində fermentlərin rolunu və onların biogenezi yolunu öyrənmişdir.

Derek Barton 1969-cu ildə “Konformasiya analizinin tədqiqi və onun kimyada tətbiqinə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ ^1,0 ^1,1 BNF authorities: açıq data platforma — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ Derek, Harold, Richard Barton — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>
↑ SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P3430"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ http://rsbm.royalsocietypublishing.org/content/48/1.full.pdf
↑ http://www.nature.com/nature/journal/v393/n6685/full/393526a0.html
↑ ^6,0 ^6,1 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/54435/Sir-Derek-HR-Barton
↑ http://www.nndb.com/company/038/000127654/
↑ http://historique.icsn.cnrs-gif.fr/spip.php?article6
↑ http://www.londonremembers.com/subjects/sir-derek-barton
↑ http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/0471264180.or077.02/full
↑ http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830905471.html
↑ http://www.s9.com/Biography/Barton-Derek-Harold-Richard-Sir

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Nobel mükafatı

[_21e70091d94eb0e8-1] 1,0 ^1,1 BNF authorities: açıq data platforma — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[_5ad5105a80aae561-2] Derek, Harold, Richard Barton — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>

[_9c29da5d171c8c25-3] SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P3430"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[_f3d017c3eea0ff98-4] ttp://rsbm.royalsocietypublishing.org/content/48/1.full.pdf

[_b5da56265f09f5d8-5] ttp://www.nature.com/nature/journal/v393/n6685/full/393526a0.html

[_5489568c0b12d008-6] 6,0 ^6,1 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/54435/Sir-Derek-HR-Barton

[_4f4f024521f2d366-7] ttp://www.nndb.com/company/038/000127654/

[_90ca4c9582307556-8] ttp://historique.icsn.cnrs-gif.fr/spip.php?article6

[_1dad1b721cbf2d00-9] ttp://www.londonremembers.com/subjects/sir-derek-barton

[_2f9ed9770169c798-10] ttp://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/0471264180.or077.02/full

[_c3470f0429011930-11] ttp://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830905471.html

[_6a74a4920edcecd8-12] ttp://www.s9.com/Biography/Barton-Derek-Harold-Richard-Sir

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Derek Barton

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Naviqasiya menyusu

Alətlər sandığı

Adlar fəzası

Variantlar

Görünüş

Daha

Axtar

Bələdçi

Layihələr

Xüsusi

Çap et/ixrac

Alətlər

Başqa dillərdə

Derek Barton
ing. Sir Derek Harold Richard Barton
Doğum tarixi	8 sentyabr 1918(1918-09-08)^[1]^[2]^[…]
Doğum yeri	Gravesend^[d], İngiltərə^[4]^[5]
Vəfat tarixi	16 mart 1998(1998-03-16)^[1]^[6]^[…] (79 yaşında)
Vəfat yeri	College Station^[d], Texas^[8]^[6]^[9]
Dəfn yeri	Texas A&M University^[d]
Vətəndaşlıq	Böyük Britaniya^[10]^[11]^[12] ABŞ
Elm sahəsi	Üzvi kimya və stereochemistry^[d]
İş yeri	Texas A&M University^[d], Harvard Universiteti, London İmperial Kolleci, Birkbeck, University of London^[d], National Center for Scientific Research^[d] və Qlazqo Universiteti
Elmi rəhbəri	Ian Heilbron^[d]
Tanınmış yetirmələri	Jack Baldwin^[d], D. John Faulkner^[d] və Paul Jose de Mayo^[d]